ΟΠΕΚΕΠΕ: Το Μέτρο 23 «Έκτακτη προσωρινή στήριξη ρευστότητας» είναι το νέο πακέτο ενίσχυσης για τους αγρότες που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές μετά την 1η Ιανουαρίου 2024.
Ρεπορτάζ: Γιάννης Παπανικολάου
News: Περιλαμβάνει κονδύλι 178 εκατ. ευρώ, που χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης και στοχεύει να καλύψει ζημιές άνω του 30% σε καλλιέργειες.
Η ενίσχυση αυτή, γνωστή και ως «πακέτο Μητσοτάκη», αφορά κυρίως αμπελουργούς, ελαιοπαραγωγούς και καλλιεργητές δενδρωδών, οι οποίοι βρέθηκαν αντιμέτωποι με ακραία καιρικά φαινόμενα.
Πότε βγαίνουν οι πίνακες και πώς γίνονται οι ενστάσεις
Σύμφωνα με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, η διαδικασία εξελίσσεται ως εξής:
• 8 Σεπτεμβρίου 2025: Ανάρτηση προσωρινών πινάκων δικαιούχων και απορριφθέντων.
• 9 – 15 Σεπτεμβρίου 2025: Διάστημα ενστάσεων. Κάθε παραγωγός μπορεί να αντικρούσει αιτιολογημένα τους λόγους απόρριψης που αναγράφονται στην αίτησή του.
• Αρχές Οκτωβρίου 2025: Καταβολή αποζημιώσεων στους δικαιούχους μέσω του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Η διαδικασία είναι πλήρως ψηφιοποιημένη και οι ενστάσεις θα υποβληθούν ηλεκτρονικά μέσω της πλατφόρμας του ΟΠΕΚΕΠΕ, ώστε να εξεταστούν ταχύτατα.
Τι περιλαμβάνει το Μέτρο 23
Η στήριξη αφορά:
• Παραγωγούς που έχασαν πάνω από το 30% της παραγωγής τους λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων (πλημμύρες, παγετούς, καύσωνες).
• Καλλιέργειες που είχαν δηλωθεί κανονικά στην ΕΑΕ 2024.
• Αγρότες που είναι εγγεγραμμένοι στο ΜΑΑΕ και διαθέτουν την ιδιότητα του «Ενεργού Αγρότη».
Η επιλεξιμότητα επιβεβαιώνεται από τις κατά τόπους ΔΑΟΚ, ενώ το ύψος της ενίσχυσης διαμορφώνεται ανάλογα με το μέγεθος της ζημιάς.
ΟΣΔΕ: Το «κλειδί» για όλες τις ενισχύσεις
Οι δηλώσεις ΟΣΔΕ (Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης) αποτελούν τη βάση για να μη χαθεί ούτε ευρώ. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ έχει καταστήσει σαφές ότι οποιαδήποτε παράλειψη μπορεί να οδηγήσει σε περικοπές ή απώλεια επιδότησης. Οι αγρότες πρέπει να προσέξουν:
• Να έχουν δηλώσει σωστά την καλλιέργεια και την έκταση.
• Να τηρούν το μητρώο εκμετάλλευσης.
• Να διορθώσουν εγκαίρως τα λάθη μέσα από την πλατφόρμα του gov.gr.
Από φέτος, ο οργανισμός εφαρμόζει δορυφορικούς ελέγχους (Area Monitoring System), που σημαίνει ότι τα δεδομένα της δήλωσης θα συγκρίνονται με πραγματικές δορυφορικές εικόνες.
Οι πληρωμές του ΟΠΕΚΕΠΕ
Ο Σεπτέμβριος φέρνει ένα πακέτο πληρωμών, κρίσιμο για τους παραγωγούς που περιμένουν ρευστότητα:
• 65 εκατ. ευρώ για εκκρεμότητες οικολογικών σχημάτων 2023 μέχρι τις 20 Σεπτεμβρίου.
• Αναδιανεμητική ενίσχυση προς τα τέλη Σεπτεμβρίου.
• Πρώτη δόση βασικής ενίσχυσης στις αρχές Οκτωβρίου, παράλληλα με τις αποζημιώσεις του Μέτρου 23.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εγκρίνει το σχήμα, με την προϋπόθεση ότι όλα τα στοιχεία θα ελεγχθούν προσεκτικά για να αποφευχθούν παρατυπίες.
Τι πρέπει να κάνουν οι αγρότες για να μην χάσουν τις επιδοτήσεις
1. Να ελέγξουν τον προσωρινό πίνακα του Μέτρου 23 στις 8 Σεπτεμβρίου. Αν είναι απορριπτόμενοι, να υποβάλουν ένσταση εντός προθεσμίας.
2. Να διασταυρώσουν την ΕΑΕ 2024 για τυχόν λάθη. Μικρές αναντιστοιχίες οδηγούν σε περικοπές.
3. Να παρακολουθούν τις ανακοινώσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ και να έχουν ενημερωμένα μητρώα εκμετάλλευσης.
4. Να τηρούν τους κανόνες πολλαπλής συμμόρφωσης (π.χ. καλές γεωργικές πρακτικές, αμειψισπορά, αμυντικά μέτρα κατά της διάβρωσης).
5. Να συνεργάζονται με τις ΔΑΟΚ για τις βεβαιώσεις ζημιών και την τελική επιλεξιμότητα.
Ωραία — για να γίνει πιο πρακτικό και χρηστικό το ρεπορτάζ, ετοίμασα 10 αναλυτικά παραδείγματαπου δείχνουν πώς εφαρμόζεται το Μέτρο 23, τι ισχύει με τις δηλώσεις ΟΣΔΕ και τι πρέπει να κάνει κάθε παραγωγός για να μη χάσει την επιδότηση.
10 Αναλυτικά Παραδείγματα
1. Αμπελουργός στη Νεμέα με ζημιά 50%
Δήλωσε κανονικά την καλλιέργεια στην ΕΑΕ 2024. Η ΔΑΟΚ κατέγραψε απώλεια παραγωγής άνω του 30%. Περιλαμβάνεται στον πίνακα δικαιούχων του Μέτρου 23 και θα λάβει ενίσχυση. Αν όμως δεν είχε δηλώσει τα ακριβή στρέμματα στο ΟΣΔΕ, η αίτηση θα είχε απορριφθεί.
2. Ελαιοπαραγωγός στη Μεσσηνία με 25% απώλεια
Παρά την καταστροφή από καύσωνα, η ζημιά υπολογίστηκε στο 25%, άρα μένει εκτός επιλεξιμότητας. Μπορεί να υποβάλει ένσταση από 9 έως 15 Σεπτεμβρίου, προσκομίζοντας νέα στοιχεία (π.χ. εκτίμηση συνεταιρισμού ή εργαστηριακή ανάλυση).
3. Καλλιεργητής βαμβακιού στη Θεσσαλία με πλημμύρα
Η ζημιά ξεπέρασε το 60%. Επειδή είχε δηλώσει λάθος ΚΑΔ στο ΟΣΔΕ, ο φάκελος χαρακτηρίστηκε «μη παραδεκτός». Ο παραγωγός οφείλει να κάνει διόρθωση στοιχείων στην ΕΑΕ μέσω του gov.grκαι να προσκομίσει αποδεικτικά στην ένσταση.
4. Νεοεισερχόμενος παραγωγός σε εσπεριδοειδή στην Άρτα
Εγγράφηκε φέτος στο ΜΑΑΕ, με πρώτη δήλωση ΟΣΔΕ. Παρότι υπέστη ζημιά 40%, δεν αναγνωρίστηκε γιατί δεν υπήρχε σύγκριση με προηγούμενη παραγωγική χρονιά. Σε αυτήν την περίπτωση, δικαίωμα αποζημίωσης μπορεί να κερδηθεί μόνο μέσω ενστάσεων και πρόσθετων στοιχείων.
5. Αμπελουργός στην Κρήτη που δεν υπέβαλε ΕΑΕ 2024
Χάνει αυτομάτως το δικαίωμα συμμετοχής στο Μέτρο 23, καθώς η αίτηση στηρίζεται αποκλειστικά στα δεδομένα του ΟΣΔΕ. Μπορεί μόνο να ελπίζει σε συμπληρωματική στήριξη μέσω ΕΛΓΑ.
6. Μικτός παραγωγός με καλαμπόκι και αμπέλι στον Έβρο
Έχασε το 35% του αμπελιού αλλά το καλαμπόκι είχε καλή παραγωγή. Η επιλεξιμότητα αφορά μόνο το τμήμα με ζημιά άνω του 30%. Θα λάβει ενίσχυση για το αμπέλι, όχι για το καλαμπόκι.
7. Κτηνοτρόφος που δηλώνει βοσκότοπο
Ο βοσκότοπος επλήγη από πυρκαγιά, αλλά το Μέτρο 23 αφορά φυτική παραγωγή. Σε αυτήν την περίπτωση, οι ενισχύσεις δίνονται μέσω του ΕΛΓΑ ή μέσω ειδικών de minimis, όχι από το Μέτρο 23.
8. Οικογενειακή εκμετάλλευση με τρία μέλη στην Ηλεία
Ο πατέρας είχε υποβάλει μόνος του την ΕΑΕ, ενώ τα αγροτεμάχια ήταν κατανεμημένα και σε άλλα δύο μέλη της οικογένειας. Η ενίσχυση καταβάλλεται αποκλειστικά στον αιτούντα που υπέβαλε τη δήλωση ΟΣΔΕ. Άρα, αν θέλουν όλοι να αποζημιωθούν, πρέπει να καταθέσουν ξεχωριστές αιτήσεις στήριξης.
9. Παραγωγός σε ορεινή περιοχή της Ηπείρου
Παρότι η ζημιά ήταν 45%, η ΔΑΟΚ αρχικά απέρριψε την αίτηση λόγω ελλιπών φωτογραφιών και αναφορών. Ο παραγωγός κατέθεσε ένσταση με αεροφωτογραφίες και επιπλέον γνωμάτευση ιδιώτη γεωπόνου. Το αίτημα έγινε δεκτό και μπήκε στη λίστα πληρωμών.
10. Επαγγελματίας παραγωγός με 200 στρέμματα αμπελιού στην Αττική
Είχε όλες τις δηλώσεις σωστά, αλλά καθυστέρησε να καταθέσει αίτηση στήριξης. Απορρίπτεται οριστικά, αφού οι προθεσμίες είναι ασφυκτικές και δεν δίνεται παράταση. Το μάθημα είναι ότι η έγκαιρη αίτηση αποτελεί προϋπόθεση για κάθε ενίσχυση.
Αυτά τα παραδείγματα δείχνουν με σαφήνεια γιατί το ΟΣΔΕ είναι «κόκκινη γραμμή» για κάθε παραγωγό και γιατί οι ενστάσεις του Μέτρου 23 δεν πρέπει να χαθούν.
Το διακύβευμα
Το Μέτρο 23 δεν είναι απλώς ένα προσωρινό «μπάλωμα». Αποτελεί ένα κρίσιμο τεστ για τη σχέση εμπιστοσύνης αγροτών και κράτους. Αν οι πληρωμές γίνουν γρήγορα και σωστά, θα ενισχυθεί η αξιοπιστία του μηχανισμού. Αν, αντίθετα, υπάρξουν καθυστερήσεις και αποκλεισμοί χωρίς επαρκή αιτιολογία, τότε ο αγροτικός κόσμος θα βρεθεί ξανά απέναντι στην πολιτεία.
Με 178 εκατ. ευρώ σε διανομή, 145.000 δικαιούχους και προθεσμία ενστάσεων έως τις 15 Σεπτεμβρίου, το Μέτρο 23 είναι το μεγαλύτερο πακέτο στήριξης του φθινοπώρου. Σε συνδυασμό με τις πληρωμές του ΟΠΕΚΕΠΕ για βασική και αναδιανεμητική ενίσχυση, θα αποτελέσει τον «οξυγόνο» που χρειάζονται οι αγρότες. Το ζητούμενο είναι να μην χαθούν επιδοτήσεις λόγω παραλείψεων στο ΟΣΔΕ ή λόγω καθυστερήσεων στους ελέγχους.
Η επόμενη εβδομάδα θα δείξει αν η πολιτεία μπορεί να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να στηρίξει ουσιαστικά τον πρωτογενή τομέα.
