ΟΠΕΚΕΠΕ: Σαρωτικοί έλεγχοι και «πάγωμα» πληρωμών σε βιολογικά και οικολογικά σχήματα-Σε φάση πλήρους αναδιάταξης και ελέγχου εισέρχεται ο τομέας των βιολογικών και οικολογικών προγραμμάτων ενισχύσεων στην Ελλάδα, με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥπΑΑΤ) να συγκροτεί ειδική Task Force και τον ΟΠΕΚΕΠΕ να εντείνει τους διασταυρωτικούς και επιτόπιους ελέγχους σε όλη την επικράτεια.
Ρεπορτάζ: Γιάννης Παπανικολάου
News: Η διαδικασία ελέγχου αφορά κυρίως όσους παραγωγούς εντάχθηκαν στην παρέμβαση Π3-70-2.1 “Μετατροπή σε Βιολογικές Πρακτικές” και Π3-70-1.6 “Διατήρηση Βιολογικών Πρακτικών” στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ (2023–2027).
Στόχος είναι να εντοπιστούν φαινόμενα πλαστών δηλώσεων, ανύπαρκτων μονάδων ή παρατυπιών κατά τη διάρκεια της πιστοποίησης.
Πώς γίνονται οι έλεγχοι στα βιολογικά και τα οικολογικά σχήματα
Σύμφωνα με στελέχη του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, οι έλεγχοι διενεργούνται από μικτά κλιμάκια, τα οποία αποτελούνται από:
• Επιθεωρητές του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ,
• Στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ,
• Εκπροσώπους της Οικονομικής Αστυνομίας και της ΑΑΔΕ,
• Υπαλλήλους Περιφερειακών Κτηνιατρικών και Αγροτικών Διευθύνσεων.
Οι έλεγχοι γίνονται με αιφνιδιαστικές επισκέψεις, ενώ οι παραγωγοί ενημερώνονται μέσω email εντός 48 ωρών από την έναρξη της διαδικασίας. Σε περίπτωση υποψίας παρατυπιών, τα παραστατικά παραπέμπονται σε εισαγγελικές αρχές.
Παράλληλα, γίνονται συστηματικοί έλεγχοι στα οικολογικά σχήματα που συνδέονται με τη δήλωση ΟΣΔΕ του 2024. Εκεί, εξετάζεται η ταύτιση των δηλωμένων στοιχείων με τα παραστατικά και τις πραγματικές καλλιέργειες ή τις εκτροφές, καθώς και η ορθή χρήση πιστοποιητικών.
Τι αποκαλύπτει η Task Force του ΥπΑΑΤ
Όπως αποκαλύφθηκε από τον υπουργό Κώστα Τσιάρα, έχει διαπιστωθεί ότι:
• Πάνω από 50.000 πλαστά πιστοποιητικά κυκλοφορούσαν στο σύστημα,
• Περίπου 30.000 παραγωγοί φέρεται να εμπλέκονται σε δηλώσεις χωρίς επαρκή τεκμηρίωση,
• Το 50% των ελεγχθέντων μελισσοκόμων και κτηνοτρόφων δεν πληρούν τα κριτήρια για ένταξη στο βιολογικό πρόγραμμα.
Τα στοιχεία αυτά προκάλεσαν πολιτική αναταραχή, με τη Βουλή των Ελλήνων να καλεί σε συζήτηση για τη διαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων στον αγροτικό τομέα.
Η νέα Ομάδα Συντονισμού (Task Force), με πρόεδρο τον Γενικό Γραμματέα Αγροτικής Ανάπτυξης Σπύρο Πρωτοψάλτη, έχει ως στόχο:
• τον συντονισμό και την επιτάχυνση ελέγχων,
• την εποπτεία των πιστοποιητικών φορέων,
• την αναβάθμιση του πλαισίου εποπτείας,
• τη βελτίωση της αξιοπιστίας του συστήματος πιστοποίησης.
Πληρωμές ΟΠΕΚΕΠΕ έως τις 8 Αυγούστου 2025 για τα παλιά βιολογικά
Παρά το έντονο κλίμα επιφυλακής και ελέγχου, ο ΟΠΕΚΕΠΕ έχει ήδη προχωρήσει σε στοχευμένες πληρωμές για εκκρεμότητες βιολογικών καλλιεργειών προηγούμενων ετών, κυρίως από τα μέτρα του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014–2020. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις τελευταίες ανακοινώσεις:
• Στις 5 Αυγούστου 2025 καταβλήθηκαν συνολικά 4,3 εκατ. ευρώ σε 2.630 δικαιούχους από τις Περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας, Ηπείρου, Στερεάς Ελλάδας και ΑΜΘ.
• Στις 2 Αυγούστου 2025, πιστώθηκαν 1,8 εκατ. ευρώ για εκκρεμότητες της δράσης 11.1.1 (Μετατροπή σε βιολογικές πρακτικές).
• Την τελευταία εβδομάδα του Ιουλίου, καταβλήθηκαν επιπλέον 3,5 εκατ. ευρώ σε παλαιούς δικαιούχους της δράσης 11.2.1 (Διατήρηση βιολογικών πρακτικών), που είχαν καθυστερήσεις πιστοποίησης ή ενστάσεις.
Οι πληρωμές αυτές, αν και αφορούν προηγούμενες χρονιές, κρίνονται ως ζωτικής σημασίας για την οικονομική ρευστότητα των παραγωγών. Ωστόσο, σύμφωνα με κύκλους του ΟΠΕΚΕΠΕ, οι επόμενες πληρωμές θα γίνουν μόνο κατόπιν επιβεβαίωσης ελέγχων και διασταυρώσεων.
Στο στόχαστρο οι πιστοποιητικοί φορείς: 10 εταιρείες ελέγχονται
Μία από τις πιο κρίσιμες διαστάσεις του ζητήματος είναι ο ρόλος των φορέων πιστοποίησης. Όπως τόνισε ο υπουργός, πάνω από 10 εταιρείες που πιστοποιούσαν αγροτικές μονάδες για βιολογική καλλιέργεια ή μελισσοκομία έχουν τεθεί υπό εξέταση.
Ο έλεγχος αφορά:
• Επαλήθευση στοιχείων που χρησιμοποίησαν για την έκδοση πιστοποιητικών,
• Την ακρίβεια των ετήσιων δηλώσεων,
• Συμμόρφωση με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2018/848 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Στο επίκεντρο βρίσκονται και ορισμένες ΚΥΔ (Κέντρα Υποβολής Δηλώσεων), που φέρονται να παρείχαν ελλιπή ή ακόμη και παραποιημένα δεδομένα. Ο ΥπΑΑΤ έχει δεσμευτεί πως «σε περίπτωση τεκμηριωμένης εμπλοκής, θα υπάρξουν ποινικές και διοικητικές κυρώσεις χωρίς εξαιρέσεις».
Τι σημαίνουν όλα αυτά για τους αγρότες και τις νέες ενισχύσεις
Το 2025 εξελίσσεται σε χρονιά καθοριστική για τη διαφάνεια και τη λειτουργία των βιολογικών και οικολογικών ενισχύσεων. Οι αγρότες που λειτουργούν συνετά και βάσει των κανόνων έχουν κάθε λόγο να επιθυμούν την εξυγίανση του συστήματος.
Παρότι οι πληρωμές για τα «παλιά» βιολογικά τρέχουν, οι νέες ενισχύσεις του Στρατηγικού Σχεδίου ΚΑΠ 2023–2027 (ειδικά η παρέμβαση Π3-70-2.1) δεν αναμένεται να καταβληθούν πριν ολοκληρωθούν όλοι οι έλεγχοι για το έτος 2024.
Το ΥπΑΑΤ ξεκαθαρίζει ότι «η εμπιστοσύνη του καταναλωτή, η ισονομία των αγροτών και η χρηστή διαχείριση των κοινοτικών πόρων είναι αδιαπραγμάτευτες αρχές». Μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου 2025, θα έχει ολοκληρωθεί πλήρως η πρώτη φάση των ελέγχων και μέχρι τότε δεν θα υπάρξει καμία νέα πίστωση για τα βιολογικά 2024–2025.
