ΟΠΕΚΕΠΕ: Σε κρίσιμη καμπή βρίσκονται οι πληρωμές των αγροτικών ενισχύσεων, καθώς ο ΟΠΕΚΕΠΕ και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων καλούνται να διαχειριστούν ένα εξαιρετικά πιεσμένο χρονοδιάγραμμα, αλλά και τις προσδοκίες χιλιάδων αγροτών που περιμένουν ρευστότητα εν μέσω θέρους.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
News: Ως το τέλος της επόμενης εβδομάδας τα παλιά βιολογικά
Η πιο άμεση προτεραιότητα είναι η εξόφληση του υπολοίπου 30% των παλιών βιολογικών ενισχύσεων. Το ποσό που πρέπει να διατεθεί φτάνει τα 60 εκατ. ευρώ, και οι τελευταίες πληροφορίες από τον ΟΠΕΚΕΠΕ αναφέρουν πως ασκούνται έντονες πιέσεις να ολοκληρωθεί η σχετική πίστωση μέχρι τα τέλη της επόμενης εβδομάδας. Η πληρωμή αφορά εκκρεμότητες βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας της περιόδου 2023, οι οποίες για μήνες έμεναν «παγωμένες», λόγω του ελέγχου που πυροδότησε το σκάνδαλο των δηλώσεων.
Σε ό,τι αφορά τα νέα βιολογικά φυτικής παραγωγής, η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη. Παρά το γεγονός ότι έχουν εγκριθεί τα κονδύλια των 130 εκατ. ευρώ εδώ και αρκετό διάστημα, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι θα πληρωθούν μέσα στον Αύγουστο. Όπως αναφέρουν πηγές από τον Οργανισμό, η προετοιμασία για τις πληρωμές συνεχίζεται, αλλά το ενδεχόμενο να γίνουν πράξη πριν από το τέλος του μήνα θεωρείται απίθανο, εκτός αν υπάρξει πολιτική απόφαση της τελευταίας στιγμής.
Νέα προγράμματα: Καθυστέρηση και μεταφορά για Οκτώβριο
Σε ό,τι αφορά τα νέα προγράμματα για τις Σπάνιες Φυλές, όπου προβλέπεται προκαταβολή 18,8 εκατ. ευρώ, η εικόνα είναι παρόμοια: το ποσό είναι δεσμευμένο, αλλά η πληρωμή μετατίθεται για αργότερα, πιθανώς τον Σεπτέμβριο.
Ακόμα πιο δύσκολη είναι η κατάσταση στη βιολογική μελισσοκομία, όπου οι αιτήσεις υπερβαίνουν κατά 10 φορές τον αρχικό προϋπολογισμό των 18 εκατ. ευρώ. Με βάση τα δεδομένα από τις ελεγκτικές αρχές, το ποσό των ενισχύσεων θα απαιτούσε τουλάχιστον 180 εκατ. ευρώ, κάτι που προκαλεί πονοκέφαλο στους υπεύθυνους. Έτσι, το σύνολο του φακέλου μεταφέρεται για τον Οκτώβριο, με ανοιχτό το ενδεχόμενο καθυστερήσεων.
Eco-Schemes και υπόλοιπα: Όλα για τον Οκτώβριο
Η εικόνα της καθυστέρησης επεκτείνεται και στα οικολογικά σχήματα (Eco-Schemes), που σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ, δεν πρόκειται να πληρωθούν πριν από τον Οκτώβριο. Παράλληλα, σε αναμονή μπαίνουν και υπόλοιπα από τη βασική ενίσχυση, καθώς και οι συνδεδεμένες ενισχύσεις για προϊόντα όπως το καλαμπόκι, όπου διαπιστώθηκε πρόβλημα με τιμολόγια που δεν υποβλήθηκαν στην εφαρμογή από τους εμπόρους.
Η εξέλιξη αυτή προκαλεί ανησυχία στον αγροτικό κόσμο, αφού πολλά από τα ποσά αυτά είναι απαραίτητα για την κάλυψη τρεχουσών αναγκών, ενώ η έλλειψη ενημέρωσης από πλευράς κρατικών φορέων εντείνει την ανασφάλεια.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επεμβαίνει: Προκαταβολές έως 70%
Μέσα σε αυτό το θολό τοπίο, παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλάζει τα δεδομένα. Όπως ανακοίνωσε η ίδια στην επίσημη ιστοσελίδα της, επιτρέπεται στα κράτη μέλη να χορηγούν υψηλότερες προκαταβολές στους γεωργούς στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ).
Συγκεκριμένα, τα κράτη μέλη, εφόσον το επιθυμούν, μπορούν να εκκινήσουν από τις 16 Οκτωβρίουτην καταβολή προκαταβολών έως και 70% των άμεσων ενισχύσεων (αντί του 50% που ίσχυε έως τώρα). Παράλληλα, για παρεμβάσεις σε στρέμματα και ζώα στο πλαίσιο της αγροτικής ανάπτυξης, η προκαταβολή ανεβαίνει έως το 85%, έναντι του συνηθισμένου 75%.
Γιατί προχώρησε η Κομισιόν στην αύξηση των προκαταβολών
Η απόφαση αυτή ελήφθη με βάση τις οικονομικές πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι γεωργοί της ΕΕ, λόγω:
• των ακραίων καιρικών φαινομένων των τελευταίων ετών,
• της αβεβαιότητας από εμπορικές εντάσεις και γεωπολιτικά προβλήματα,
• της γενικευμένης έλλειψης ρευστότητας.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η κίνηση αυτή στοχεύει στη διατήρηση ενός οικονομικού διχτυού ασφαλείας για τους αγρότες, όπως προβλέπει η αποστολή της ΚΑΠ. Σημειώνεται ότι η πλειονότητα των κρατών μελών αιτήθηκε αυτή την προσαρμογή.
Θετικά μηνύματα, αλλά με αστερίσκους για την Ελλάδα
Η εξέλιξη αυτή θα μπορούσε να δώσει σημαντική ανάσα και στους Έλληνες παραγωγούς, με την προϋπόθεση ότι η ελληνική πλευρά θα αξιοποιήσει τη δυνατότητα άμεσης έναρξης προκαταβολών από 16 Οκτωβρίου, όπως επιτρέπει το σχετικό πλαίσιο.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, δεν υπάρχει ακόμη επίσημη απόφαση για την αύξηση των ποσοστών προκαταβολής, ωστόσο αναμένεται σχετική εισήγηση προς το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, ώστε να ενεργοποιηθεί η διαδικασία πριν το τέλος Σεπτεμβρίου.
⸻
Οι αγρότες σε αναμονή και αβεβαιότητα
Οι αγρότες, ιδίως αυτοί που εντάχθηκαν πρόσφατα σε νέα οικολογικά σχήματα ή στο βιολογικό πρόγραμμα, βρίσκονται αντιμέτωποι με απρόβλεπτες καθυστερήσεις, οι οποίες επηρεάζουν τη βιωσιμότητα των μονάδων τους. Πολλοί κάνουν λόγο για έλλειψη διαφάνειας από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, με δεδομένο ότι δεν δημοσιεύεται επίσημο χρονοδιάγραμμα πληρωμών ούτε για τα βιολογικά, ούτε για τα Eco-Schemes.
Σε πρόσφατη ανακοίνωση, η ΠΕΑ ζητά συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα για όλες τις εκκρεμότητες, προειδοποιώντας ότι «η αβεβαιότητα σκοτώνει τον επαγγελματισμό στον αγροτικό χώρο».
Υπομονή μέχρι Οκτώβριο – και βλέπουμε
Αν και η κίνηση της Κομισιόν να επιτρέψει μεγαλύτερες προκαταβολές αποτελεί θετική είδηση, η πραγματική ανακούφιση των αγροτών θα εξαρτηθεί από τη διάθεση του ελληνικού κράτους να την εφαρμόσει άμεσα. Παράλληλα, το βάρος της ευθύνης πέφτει στον ΟΠΕΚΕΠΕ, που καλείται να διαχειριστεί την πίεση των πληρωμών μέσα σε ένα ασφυκτικό πλαίσιο, με το φάντασμα του προηγούμενου σκανδάλου να επηρεάζει ακόμα τις εσωτερικές διαδικασίες.
Μέχρι τότε, οι παραγωγοί καλούνται να πορευτούν με υπομονή, επιφυλακή και συνεχείς διεκδικήσεις, για να μη χαθεί κι αυτή η χρονιά σε καθυστερήσεις και ασάφειες.