Του Σταμάτη Μιχαλακόπουλου
Ομιλία με θέμα: «Η ορθόδοξη πίστη και οι δογματικές αλλοιώσεις της μέσα στην ιστορία», πραγματοποίησε ο Αρχιμανδρίτης Σπυρίδων Πέτρου, στον Ιερό Ναό Ευαγγελιστρίας Πειραιώς, την Τετάρτη 26 Οκτωβρίου. Η ομιλία δόθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…» που οργανώνει ο Ιερός Ναός.
Της ομιλίας προηγήθηκε Ιερά Παράκληση προς την Υπεραγία τη Βηματάρισσα, την Βατοπαιδινή, αντίγραφο της οποίας φυλάσσεται στο Ναό.
Ξεκινώντας την ομιλία του, εξήγησε αρχικά ότι με τον όρο «δογματικές αλλοιώσεις μέσα στην ιστορία», εννοούμε τις διάφορες αιρέσεις. Και εκείνους οι οποίοι επινοούν τις αιρέσεις, αλλά και εκείνους οι οποίοι τις ακολουθούν, τους ονομάζουμε αιρετικούς.
Είναι πάμπολλες οι αιρέσεις που έχουν εμφανιστεί στο σώμα της Εκκλησίας. Η πρώτη αίρεση ήταν του Αρείου, που αμφισβήτησε την θεότητα του Κυρίου. Οι τελευταίοι και χειρότεροι αιρετικοί που υπάρχουν στην εποχή μας, συνέχισε, είναι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά, οι οποίοι είναι πνευματικά τέκνα του Αρείου, εφόσον και αυτοί αμφισβητούν την θεότητα του Κυρίου.
Η Εκκλησία μας είναι πολύ αυστηρή με το θέμα των αιρέσεων. Διότι θεωρεί πολύ σημαντική την πίστη. Όπως είπε ο π. Σπυρίδων:
«Ο Χριστός πριν από κάθε θαύμα, ζητούσε την πίστη. Το έθετε αυτό ως αυστηρή και απαραίτητη προϋπόθεση. Γι᾽ αυτό και ας είμαστε βέβαιοι ότι θα το ζητήσει για το μεγαλύτερο θαύμα όλων των εποχών, που είναι η είσοδος του καθενός μας στην Βασιλεία των Ουρανών.
Είναι το μεγαλύτερο θαύμα γιατί τότε δεν θα νικηθεί απλώς μια ασθένεια, αλλά θα νικηθεί για χάρη μας ο ίδιος ο θάνατος.»
Οι Άγιοι Πατέρες μας υπενθυμίζουν διαρκώς μέσα στα συγγράμματα τους, ότι στα ζητήματα της πίστεως δεν επιτρέπονται δύο πράγματα.
Το πρώτο είναι η ηθελημένη άγνοια, δηλαδή να πει κάποιος ότι δεν θέλει να μάθει για την πίστη, δεν τον ενδιαφέρει ή δεν τον συμφέρει για να μην έχει ευθύνες. Το δεύτερο είναι η παραχάραξη και η διαστρέβλωση της πίστεως.
Γι᾽ αυτό και η Εκκλησία έκανε και κάνει πάντοτε μεγάλο αγώνα για την διαφύλαξη της πίστεως.
Συνεχίζοντας τον λόγο του ο π. Σπυρίδων, σημείωσε ότι η Ορθόδοξη πίστη είναι εκείνη την οποία δίδαξε ο Κύριος, οι Άγιοι Απόστολοι, οι Άγιοι Πατέρες και οι Οικουμενικές Σύνοδοι. Επομένως, για να είναι κανείς αληθής στην πίστη, θα πρέπει να βρίσκεται σε συμφωνία και με τα 4 αυτά στοιχεία. Η Εκκλησία είναι η μόνη που μπορεί να εγγυηθεί την ορθότητα της πίστεως.
Αναλύοντας το θέμα ακόμη περισσότερο, ο ομιλητής τόνισε:
«Η Ορθόδοξη χριστιανική πίστη έχει δύο βασικά χαρακτηριστικά. Πρώτον, δεν είναι ποτέ λανθασμένη, γιατί ο ίδιος ο Χριστός μας, είπε «εγώ είμαι η αλήθεια».
Δεύτερο χαρακτηριστικό είναι ότι η αλήθεια την οποία διδάσκει ο Χριστός, δεν μεταβάλλεται, δεν αλλάζει. Διότι ο Χριστός δεν αλλάζει. Πάντοτε ο ίδιος.»
Οι προτάσεις αυτές της πίστεως που αποκάλυψε ο Θεός, λέγονται δόγματα. Άρα δόγμα είναι μία πρόταση πίστεως της Εκκλησίας, η οποία εκφράζει ποια είναι η αλήθεια και τι δεν είναι η αλήθεια και άρα είναι πλάνη και αίρεση.
Αντίστοιχα αίρεση ονομάζουμε την αλλοίωση και διαστρέβλωση του δόγματος της Ορθόδοξης διδασκαλίας και την παραθεώρηση μέρους αυτής.
Είναι φανερό ότι αν κάποιος δεν πιστεύει τις χριστιανικές αλήθειες τις οποίες ονομάσαμε δόγματα, ούτε χριστιανός μπορεί να λέγεται, ούτε και στη σωτηρία μπορεί να φτάσει.
Επομένως η αίρεση είναι μία παραχάραξη της χριστιανικής αλήθειας, με ολέθρια αποτελέσματα για την ψυχή. Είναι μάλιστα, όπως τόνισε ο π. Σπυρίδων, πιο φοβερή και καταστροφική και από την ίδια την αμαρτία.
Εξηγώντας σημείωσε ότι η αμαρτία μας βάζει εμπόδια, είναι πτώση, καθυστέρηση, οπισθοδρόμηση, λοξοδρόμηση. Αλλά δια της μετανοίας επανερχόμαστε στο σωστό δρόμο.
Η αίρεση δίνει στον άνθρωπο έναν λανθασμένο χάρτη, που οδηγεί σε τελείως διαφορετικό σημείο, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να βρει τον προορισμό της ζωής του.
Στη συνέχεια ο ομιλητής αναφέρθηκε στο θέμα της αντιμετώπισης των αιρετικών από τους χριστιανούς. Τόνισε καταρχήν ότι δεν δικαιολογείται σε καμία περίπτωση μίσος, βία, φανατισμός, επίδειξη ή υπεροψία εγωιστική απέναντι τους.
Όπως είπε:
«Πρόκειται περί δύστυχων ανθρώπων οι οποίοι έχουν ανάγκη την συμπόνια μας και την προσευχή μας, προκειμένου να συναισθανθούν την πλάνη τους, να μετανοήσουν και να επιστρέψουν στους κόλπους της Εκκλησίας.
Δεν θα πρέπει ποτέ να χάσουμε το αίσθημα της αγάπης, ακόμη και γι’ αυτούς. Προσοχή όμως! Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να τους δίνουμε άφεση και να τους αφήνουμε ανενόχλητους να κηρύσσουν την εωσφορική πλάνη τους.»
Έχουμε ιερό χρέος, τόνισε, να προετοιμαζόμαστε να αποκρούσουμε τις αιρέσεις τους, ώστε να διαφυλάξουμε ανόθευτη και ολόκληρη την θεοπαράδοτη πίστη μας. Οι χριστιανοί δεν μπορεί να είναι εφησυχασμένοι, γιατί δεν ξέρουμε πότε θα χτυπήσει ο πειρασμός την πόρτα της ψυχής και του σπιτιού μας.
Θα πρέπει με θάρρος και με καλή γνώση της Αγίας Γραφής να προσπαθούμε να απαντούμε. Όμως είναι αυτονόητο, ότι απαιτείται και αυθεντική και ειλικρινής βίωση της πίστεως μας. Με μυστηριακή ζωή και συνεχή αγώνα για κατάκτηση των αρετών.
«Διότι αν δεν έχουμε μέσα μας το φως, δεν μπορούμε να το μεταδώσουμε και στους άλλους και να τους οδηγήσουμε στο φως.
Χρειάζεται, εκτός από θαρραλέα ομολογία της πίστεως, να έχουμε και συνέπεια στη ζωή μας. Γιατί αλλιώς οι πράξεις μας, θα ακυρώνουν τους λόγους μας.
Οι Άγιοι είναι η καλύτερη απόδειξη περί της αλήθειας της πίστεως μας. Αυτοί φανερώνουν και δοξάζουν τον Θεό και μπορούν να ελκύσουν τους άλλους προς τον Θεό.»
Συνοψίζοντας, ευχήθηκε να εμβαθύνουν οι χριστιανοί στην Ορθόδοξη πίστη, να την βιώσουν εντονότερα, να την διαφυλάξουν ανόθευτη από κάθε αιρετική διδασκαλία, να βοηθήσουν δια της καλής ομολογίας και άλλους αδελφούς να στερεωθούν σε αυτήν και αν έχουν παρασυρθεί να αγωνιστούν ώστε να επιστρέψουν.
Να δοξάσουν τέλος τον Θεό, που είναι μέλη της Εκκλησίας, η οποία αποτελεί προθάλαμο και πρόγευση της ουρανίου βασιλείας του Θεού.
