Του Σεβ. Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ
Ο θεοφόρος πατέρας της Εκκλησίας Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, του οποίου τη μνήμη γιορτάζουμε τη Β’ Κυριακή των Νηστειών που είναι προέκταση της προηγουμένης Κυριακής της Ορθοδοξίας, ερμηνεύοντας το Ευαγγελικό ανάγνωσμα που έχει σαν υπόθεση «τον εν Καπερναούμ ιαθέντα παρά του Κυρίου παράλυτον», τονίζει τα εξής σημαντικά:
«Τι μακαρία ονομασία. Ακούει το όνομα «τέκνο» και υιοποιείται από τον ουράνιο Πατέρα και προσκολλάται στον αναμάρτητο Θεό, γενόμενος και αυτός αμέσως αναμάρτητος δια της αφέσεως των αμαρτιών.
Για ν’ακολουθήση η ανακαίνισις του σώματος, λαμβάνει πρωτύτερα την ψυχή ανωτέρα της αμαρτίας από τον γνωρίζοντα ότι, αφού πρώτα υπέπεσε η ψυχή στους βρόχους της αμαρτίας, επηκολούθησαν κατά τη δικαία κρίσι του οι νόσοι του σώματος και ο θάνατος»1.
Α. Ω μακαρίας προσηγορίας
Απευθυνόμενος ο Χριστός στον παραλυτικό της Καπερναούμ, δεν του απευθύνει λόγους παρηγορητικούς, ούτε ακόμη τον θεραπεύει αμέσως από την ασθένεια της παραλυσίας που βασάνιζε το σώμα του, αλλά ο λόγος Του έρχεται να αντιμετωπίσει την καρδιά του προβλήματος, που ήταν η παρουσία της αμαρτίας. Η ασθένεια ήταν αποτέλεσμα της αμαρτίας, γι’αυτό πρώτα τον θεραπεύει από την αμαρτία και εν συνεχεία διώχνει από πάνω του το βάρος της ασθενείας.
Ο παραλυτικός, λέει ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ακούει για πρώτη φορά τη φράση «παιδί μου» και έτσι υιοποιείται από τον ουράνιο Πατέρα. Γίνεται αμέσως παιδί του Θεού. Μετά ακολουθεί η ανακαίνιση του σώματος. Διότι, πρώτα η ψυχή έπεσε στους βρόχους της αμαρτίας και έπειτα έχουμε την παρουσία της ασθενείας. Έτσι, ο Χριστός ως καρδιογνώστης που ήταν, βλέπει ότι η ασθένεια δεν σχετίζεται με απλές εξωτερικές αιτίες, αλλά στην ουσία είναι ένα ρήγμα των σχέσεων του ανθρώπου με τον Θεό.
Β. Τι είναι η αμαρτία;
Δεν είναι μια απλή παράβαση ενός νόμου, αλλά μια ανώμαλη κίνηση των φυσικών δυνάμεων της ψυχής. Αντί ο άνθρωπος να κινείται προς την πηγή της ζωής που είναι ο Θεός, κινείται προς τα αισθητά. Έτσι η αμαρτία είναι στέρηση του αγαθού και μία παρά φύση παραδρομή, κατά την έκφραση του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού2.
Οι Πατέρες όταν μιλούν για την αμαρτία, ασχολούνται με το νου του Αδάμ, ο οποίος σκοτίστηκε εξαιτίας της αμαρτίας. Έχασε ο Αδάμ την θεοπτία μέσα στον Παράδεισο, έχασε την δυνατότητα να βλέπει την δόξα του Θεού, έπαψε να έχει μέσα στο χώρο της καρδιάς του την παρουσία του Αγίου Πνεύματος. Έτσι, έχουμε το σκοτασμό του νου του κάθε ανθρώπου.Αυτός ο σκοτισμένος νους θέλει τη θεραπεία· και δια της θεραπείας εν συνεχεία, να φτάσει ο άνθρωπος στο φωτισμό και στη θέωση.
Έτσι ακριβώς παραδίδει την περί της πτώσεως του Αδάμ διδασκαλία της Εκκλησίας μας ένας μεγάλος θεολόγος της Εκκλησίας, ο μακαριστός π. Ιωάννης Ρωμανίδης.
Γι’αυτό και ο Χριστός, όπως μας τονίζει ο Άγιος Γρηγόριος, με τη λέξη «παιδί μου», επανορθώνει αυτή τη διαταραγμένη σχέση του παραλυτικού με το Θεό. Του χαρίζει την άφεση των αμαρτιών και εν συνεχεία την οριστική θεραπεία.
Γ. Ω μακαρίας προσηγορίας
Η περίπτωση του παραλυτικού δείχνει το δράμα του ανθρώπου της κάθε εποχής και ιδιαίτερα της εποχής μας. Η παράλυση, η οποία υπάρχει στην κοινωνία, δεν είναι απλά ένα εξωτερικό φαινόμενο, αλλά συνδέεται κυρίως με την απόφαση του ανθρώπου να σβήσει από το λεξιλόγιο της ζωής του την παρουσία του Θεού.
Το δόγμα του ανθρώπου της εποχής μας σήμερα είναι χαρακτηριστικό : «Απόστα απ’ εμού, οδούς σου ειδέναι ου βούλομαι»3.
Η αμαρτία ακόμη συνδέεται με την πλεονεξία, με το εγώ του ανθρώπου, με τον εωσφορικό εγωισμό, με την εκμετάλλευση και περιφρόνηση του συνανθρώπου.
Ο άνθρωπος παύει να κινείται γύρω από τον Θεό, από τον Οποίο πηγάζει «παν δώρημα τέλειον, άνωθεν καταβαίνον εκ του Πατρός των φώτων», και κινείται γύρω από τον ανθρωποθεό και τα είδωλα της κάθε εποχής. Και το χειρότερο στην εποχή μας είναι ότι ο άνθρωπος αδυνατεί να δεχτεί ότι βρίσκεται κάτω από τον μανδύα της αμαρτίας και για να θεραπευθεί, καί ότι χρειάζεται την οδό της μετανοίας, δηλαδή την παρουσία του Θεού στη ζωή του.
Ο σύγχρονος άνθρωπος ζητά από την Εκκλησία και από τους ποιμένες της να θεραπευθεί μηχανικά και μαγικά, χωρίς αυτός να κάνει καμμία κίνηση. Μα ο Χριστός χρειάζεται:
την συγκατάβαση την δική μας,
την ελεύθερη αποδοχή του μηνύματος της σωτηρίας,
το «ναι» στην δική Του πρόσκληση,
την αλλαγή του τρόπου ζωής,
την απόφαση να πάψουμε να λατρεύουμε τα είδωλα και να αρχίσουμε να βλέπουμε κατάματα τον Ήλιο της δικαιοσύνης.
Αυτήν την αδυσώπητη πραγματικότητα της παρουσίας της αμαρτίας μάς αποκαλύπτει και σήμερα η ευαγγελική περικοπή και συγχρόνως μας δείχνει και τη δυνατότητα της υπερβάσεώς της. Θέλουμε να απαλλαγούμε; Εάν ναι, είναι στο χέρι μας.
Τότε θα ακούσουμε και εμείς τη μακαρία προσηγορία: «Τέκνον, αφέωνταί σοι αι αμαρτίαι σου»4.
1. ΕΠΕ Γρηγορίου Παλαμά Έργα 9, σελ. 265
2. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου – «Όσοι πιστοί», σελ. 249
3. Ιώβ κα’,14
4. Μάρκ. 2, 5
-120x86.jpg)
