Tο “πίπτ’ έγειραι”

Από το Εξομολογητάριον του Οσίου Νικοδήμου του Αγιορείτου

Ας μη σε πλενέσει όμως ο λογισμός, αδελφέ, λέγοντας σου: “Να που οι Πατέρες λένε «Πιπτ’ έγειραι». Δηλαδή όσες φορές πέσεις, σήκω και σώζεσαι”.

Λοιπόν αυτή είναι η μετάνοια, το να πέφτει κάποιος και πάλι να σηκώνεται, και το να σηκώνεται και πάλι να πέφτει; Πλενεμένη, αδελφέ και κακή εξήγηση είναι αυτή, όπου κάνεις εσύ σε αυτό το ρητό. Διότι οι Πατέρες το είπαν αυτό, για να βγάλουν από τους ανθρώπους τον φόβο της απόγνωσης και όχι για να τους κάνουν να αμαρτάνουν με την ελπίδα της εξομολόγησης και μετάνοιας. Μακριά από μάς!

Γι’ αυτό λέγει ο Άγιος Ισαάκ. «Την ανδρίαν ην οι Πατέρες εν ταις θείαις Γραφές αυτών τεθείκασι… περί της μετανοίας, ου χρή ημάς εκλαμβάνειν προς βοήθειαν του αμαρτάνειν… Ίνα γαρ ελπίδα μετανοίας σχώμεν, εμηχανήσαντο υποκλέπτειν εκ της αισθήσεως τον φόβον της απογνώσεως».

Έπειτα οι Πατέρες είπαν «Πίπτ’ έγειραι». Πέσε και σήκω, και όχι σήκω και πέσε, καθώς αντιστρόφως το ερμηνεύεις εσύ. Γιατί πολύ διαφέρει το ένα από το άλλο. ώστε το να πέφτει κάποιος και να σηκώνεται, και έπειτα, αφού σηκωθεί, πάλι να πέφτει, αυτή ούτε είναι ούτε ονομάζεται μετάνοια, καθώς την ονομάζεις εσύ, αλλά είναι και ονομάζεται από τον Απόστολο Πέτρο, “σκύλος όπου γυρίζει στον εμετό του, και γουρούνι που κυλιέται πάλι στην προηγούμενη λάσπη του”. «Κύων επιστρέψας επί το ίδιον εξέραμα, και υς λουσάμενη εις κύλισμα βορβόρου» (Β΄ Πέτρ. 2/β: 22).

Το αληθινό όμως νόημα του «Πίπτ’ έγειραι» είναι ότι ο άνθρωπος πρέπει με όλες του τις δυνάμεις να απέχει από την αμαρτία και να φυλάγεται να μην πέσει. Εάν όμως από ασθένεια ανθρώπινη, τύχει και πέσει και όχι με τέλεια προαίρεσή του, πρέπει να μην απελπίζεται, αλλά να σηκώνεται αμέσως και να εξομολογείται και να μετανοεί χωρίς να χάσει καιρό.

Επειδή κατά τον Άγιο Ιωάννη της Κλίμακος: «Αγγέλων εστί το μη πίπτειν, ίσως ουδέ δυναμένων… ανθρώπων δε το πίπτειν, και θάττον ανίστασθαι οσάκις αν τούτο συμβαίνη» (Λογ. 4/δ΄ περί Υπακοής).

Λοιπόν και εσύ, αδελφέ, αν ίσως και για μεγάλη σου δυσυχία και ασθένεια έπεσες, μη γελαστείς και πεις στον εαυτό σου: “Εγώ τώρα έπεσα και έπεσα, λοιπόν ας ξαναπέσω ακόμη μία φορά και ας πράξω πάλι και πάλι την αμαρτία, επειδή και μία φορά λασπώθηκα. Και ύστερα εξομολογούμαι και μετανοώ για όλα και κάνω αποχή από το κακό πλέον”.

Μη αδελφέ, για τον Κύριο, μην ακούσεις τον λογισμό αυτό, διότι φανερά, φανερά είναι του διαβόλου, που ζητά την απώλειά σου. Αλλά αμέσως που μία φορά αμάρτησες, μη κάνεις δεύτερη, μην αργοπορήσεις, μήτε να υπομένεις και να περιστρέφεσαι και να κυλιέσαι μέσα στην λάσπη. «Μη ανάμενε επιστρέψαι πρός Κύριον. Και μη υπερβάλου ημέραν εξ ημέρας» (Σοφ. Σειρ. 5/ε: 7).

Αλλά σήκω και πήγαινε στον Πνευματικό και εξομολογήσου. Διότι όσο είναι νεαρή η πληγή, τόσο ευκολότερα γιατρεύεται. Όσο όμως παλιώνει, τόσο και δύσκολα θεραπεύεται, κατά τον Ιωάννη της Κλίμακος. «Ως έτι νεαρόν και ζέον εστί το τραύμα, ευΐατον είναι πέφυκε. Τα γαρ ως ημελημένα και κεχερσωμένα δυσίατα εστί» (Λόγ. 5/ε΄ περί Μετανοίας).

Αν όμως και δεν βρεις καιρό προς το παρόν, μετανόησε στον Θεό χωρίς να προσμένεις τον καιρό της Εξομολόγησης, και γύρευε να κάνεις καταλλαγή και ειρήνη με τον Θεό, δια μέσου πολλών πράξεων πόνου και συντριβής, και μετανοόντας σύμφωνα προς την δύναμή σου.

Και μην ευχαριστηθείς μήτε μια μόνο νύκτα να κοιμηθείς χωρίς να πέσεις και να μετανοήσεις στον Θεό έως ότου να πας να την εξομολογηθείς στον Πνευματικό σου. Γιατί αυτή είναι μια ανυπόφορη αυθάδεια, ενώ είσαι εκτεθειμένος κάθε ώρα στον θάνατο, να σταθείς έστω και μία μόνη στιγμή σε θανάσιμη αμαρτία και να κρεμαστείς από μια κλωστή, όπως είναι η ζωή σου, πάνω στην άβυσσο όλων των κακών, όπως είναι ο Άδης.

Αχ! αλλά εσύ, ταλαίπωρε, όχι μόνο μία στιγμή στέκεις στην αμαρτία αμετανόητος, αλλά στέκεις μήνες και καιρούς. και για να βγεις από τέτοιο κίνδυνο, περιμένεις την ημέρα της Λαμπρής ή των Αποστόλων ή των Χριστουγέννων, για να εξομολογηθείς, και παίζεις και γελάς και κοιμάσαι αμέριμνος, σαν να ήθελες να βλάψεις όχι την λογική και αθάνατη ψυχή σου, αλλά ένα αναίσθητο δαυλό, που δεν αισθάνεται την βλάβη, που του κάνεις, ούτε μπορεί να σε εκδικηθεί. Λοιπόν άκουσε το φοβερό αυτό παράδειγμα, που διαβάζεται στις ιστορίες.