Το Πρόσωπο Της Υπεραγίας Θεοτόκου

Η Θεοτόκος Μαρία, η πρώτη μεταξύ τών αγίων, ήταν τό πρόσωπο τό «προκατηγγελμένον υπό τών Προφητών» καί «εκλελεγμένον εκ πασών τών γενεών», γιά νά συνεργήσει στό μυστήριο τής ενσαρκώσεως τού Θεού Λόγου.

Τό όνομα Μαρία, τό οποίο δόθηκε στή Θεοτόκο «κατά πρόγνωσιν καί βουλήν τού Θεού», ερμηνεύεται «Κυρία». Ο άγιος Νικόδημος δίνει στό όνομα τριπλή ερμηνεία: κυρία, φωτισμό καί θάλασσα, πού δηλώνουν αντιστοίχως τή δύναμη, τή σοφία καί τήν αγαθότητα τής Θεοτόκου. Από τόν Πατέρα έλαβε τή δύναμη, γιά νά εκπληρώνει σάν Μητέρα στή γή εκείνο πού εκπληρώνει ο Θεός σάν Πατέρας στόν ουρανό. Από τόν Υιό έλαβε τή σοφία σάν Μητέρα Του, γιά νά μπορεί νά συμφιλιώνει τόν Θεό μέ τόν άνθρωπο. Από τό «Άγιο Πνεύμα, τέλος, έλαβε τήν αγαθότητα σάν Νύμφη Του, γιά νά μεταδίδει τά πνευματικά χαρίσματα σέ όλα τά κτίσματα.

Η άγια ζωή τής Θεοτόκου, από αυτή τή γέννησή της, είναι συνυφασμένη μέ θαυμαστά γεγονότα καί γεμάτη από εξαιρετικές ευλογίες. Μόνη αυτή, απ? όλες τίς γυναίκες, γεννήθηκε εξ επαγγελίας, δηλαδή ύστερα από αγγελική πρόρρηση.

Ύστερα από τρία χρόνια οδηγήθηκε κατά θεία νεύση στά «Άγια τών Αγίων «ως τριετίζουσα δάμαλις», όπου, κατά τόν Δαμασκηνό Ιωάννη, «φυτευθείσα καί πιανθείσα τώ Πνεύματι ωσεί ελαία κατάκαρπος, πάσης αρετής καταγώγιον γέγονεν». Εκεί η Θεοτόκος Μαρία παρέμεινε δώδεκα χρόνια καί τρεφόταν υπερφυσικά μέ ουράνια τροφή. Τήν ετοίμαζε έτσι ο Θεός γιά τό μεγάλο υπούργημά της ένσαρκου οικονομίας. Τήν ετοίμαζε γιά νά τήν αναδείξει «κεχαριτωμένη», νά τήν κοσμήσει δηλαδή μέ όλα τά χαρίσματα τού Αγίου Πνεύματος,

Όταν ήρθε τό πλήρωμα τού χρόνου, άγγελος Κυρίου αποστέλλεται πρός τήν Παρθένο καί τής ευαγγελίζεται τή σύλληψη τού Υίού του Θεού. Εκείνη ταπεινά καί υπάκουα δέχεται τήν υψίστη τιμή καί «πλήρης Πνεύματος Αγίου» αναφωνεί: «Μεγαλύνει η ψυχή μου τόν Κύριον καί ηγαλλίασε τό πνεύμα μου επί τώ Θεώ τώ σωτήρί μου, ότι έπεβλεψεν επί τήν ταπείνωσιν τής δούλης αυτού». Μέ καμία άλλη αρετή η Θεοτόκος δέν εϊλκνσε τόσο τή συγκατάβαση τού Θεού, όσο μέ τήν ταπείνωση. Αυτός πού ταπεινώθηκε μέχρι θανάτου σταυρικού, πράγματι τέτοια ταπεινή μητέρα χρειαζόταν.

Η πρωτοφανής αυτή ταπείνωση, κατά τόν άγιο Νικόδημο, δέν έμενε μόνο ριζωμένη στό βάθος τής καρδιάς της, αλλ? από κεί ανάβλυζε καί πλημμύριζε καί στό πανάμωμο σώμα της, στίς κινήσεις, στήν ενδυμασία, στά έργα καί στά λόγια της.

Τήν άκρα ταπεινοφροσύνη τής Θεοτόκου συναγωνίζεται η καθαρότητά της. Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς αναφέρει ότι η Παναγία υπερέβαλλε ακόμη καί τούς αγγέλους στήν καθαρότητα.

Πολλοί επίσης από τούς Πατέρες συμφωνούν ότι η Θεοτόκος ήταν εντελώς ξένη πρός τήν αμαρτία. Ο στίχος τού Άσματος «Όλη καλή η πλησίον μου, καί μώμος ουκ εστίν εν σοί», ταιριάζει καί χαρακτηρίζει απόλυτα τήν καθαρότητα τής Παρθένου.

Στόν Ευαγγελισμό η Θεοτόκος απαλλάσσεται, μέ τήν επέλευση τού Αγίου Πνεύματος, κι απ’ αυτόν τόν κοινό ρύπο τής ανθρωπότητας, τό προπατορικό αμάρτημα. Έτσι αξιώνεται νά γίνει θείο κατοικητήριο καί νά διακονήσει στό υπερφυσικό μυστήριο τής ενανθρωπήσεως τού Θεού Λόγου. Τό μυστήριο αυτό συντελείται χωρίς νά φθείρει τήν καθαρότητα τής Παρθένου, διότι η Θεοτόκος συνέλαβε, έκυοφορησε καί εγέννησε τόν Κύριο άσπορως καί άφθορως. Έτσι διατηρήθηκε παρθένος πρό, κατά καί μετά τή γέννηση τού Κυρίου, καί έμεινε Αειπάρθενος.

Ολόκληρη η ζωή τής Παναγίας ήταν μία διαρκής θεία δοξολογία. Αλλά καί η μακαρία κοίμησή της ήταν ένα αντάξιο επισφράγισμα τής ζωής της.

Τρείς ημέρες μετά τόν ενταφιασμό της από τούς αγίους αποστόλους «μετέστη πρός τήν ζωήν», δηλαδή τό θεοδόχο σώμα της μεταφέρθηκε στόν ουρανό, όπου είχε προπορευθεί η αγία ψυχή της, καί όπου τώρα απολαμβάνει τήν εσχατολογική αφθαρσία τής αιωνιότητας.

Ο άγιος Μάρκος Εφέσου μελωδεί επιγραμματικά τό καταπληκτικό αυτό γεγονός: «Νέκρωσιν η τής ζωής Μήτηρ δέχεται, καί τάφω τεθείσα μετά τρίτην ημέραν ευκλεώς εξανίσταται είς αιώνας τώ Υιώ συμβασιλεύουσα καί αιτούσα τήν τών πταισμάτων ημών άφεσιν».

Ο χρυσορρήμων άγιος, κατάπληκτος από τό μεγαλείο τής Θεοτόκου, προκαλεί τόν πιστό νά ερευνήσει καί νά βρεί παρόμοια θαυμαστή ύπαρξη: Ουδέν εν βίω οίον η Θεοτόκος Μαρία. Περίελθε, ώ άνθρωπε, πάσαν τήν κτίσιν τώ λογισμώ καί βλέπε ει εσάν ίσον ή μείζον της αγίας Θεοτόκου Παρθένου. Περινόστησον τήν γήν, περίβλεψον τήν θάλασσαν, πολυπραγμόνησον τόν αέρα, τούς ουρανούς τή διανοία ερεύνησαν, τάς αόρατους πάσας Δυνάμεις ενθυμηθή καί βλέπε εστίν άλλο τοιούτον θαύμα εν πάση τή κτίσει».

Μετά τή θεία μετάσταση η Θεοτόκος συμβασιλεύει μέ τόν Υιό της στούς ουρανούς. Από τήν τιμητική αυτή θέση συμπαρίσταται δυναμικά στό ανθρώπινο γένος. Έχει τό «δύνασθαι τού θέλειν ισοτάλαντον», διό εδάνεισε τή σάρκα τής «τώ παντεχνήμονι Λόγω», ο Οποίος γι? αυτό τής είναι αιωνίως χρεώστης, κατά τόν άγιο Νικόδημο.

Έχοντας τέτοια δύναμη η Θεοτόκος, «διαπορθμεύει» σέ όλους τίς θεϊκές δωρεές, μεσιτεύει μέ τίς σωστικές πρεσβείες τής υπέρ τών ανθρώπων καί επηρεάζει τίς βουλές τού Υίού της. Η θαυματουργική της χάρη, ξεχωριστή καί πιό ισχυρή από τών άλλων αγίων, εκδηλώνεται στούς ανθρώπους μέ πολλούς τρόπους. Έτσι η Παναγία εμφανίζεται σάν υπέρμαχος στρατηγός στούς πολέμους, άμισθος ιατρός στίς αρρώστιες, «ταχεία σκέπη καί βοήθεια» σέ κάθε ανάγκη.