Το μαρτυρικό τέλος του Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης

ΜΑΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ: Εις τιμήν, μνήμην καί προσκύνησιν, παραθέτουμε μία συγκλονιστική μαρτυρία τού Ακαδημαϊκού Γεωργίου Μυλωνά (1982):

«Κατά τίς τελευταίες ημέρες τού Σεπτεμβρίου 1922 μία ομάδα φοιτητών τού Ιnternational College τής Σμύρνης καί εγώ βρεθήκαμε φυλακισμένοι σέ απαίσιο υπόγειο, σ ένα από τά μπουντρούμια τού Διοικητηρίου τής Σμύρνης. Σ αυτό ήταν ασφυκτικά στριμωγμένοι Έλληνες Χριστιανοί αιχμάλωτοι, μάλλον άνθρωποι προωρισμένοι γιά θάνατο. Τίς βραδινές ώρες φύλακες μ επικεφαλής Τουρκοκρήτα παρελάμβανον θύματα πού ετυφεκίζοντο. Στίς 5 τό απόγευμα τής τελευταίας ημέρας τού θλιβερού Σεπτεμβρίου, ο Τουρκοκρής εκείνος μέ διέταξε νά τόν ακολουθήσω στήν αυλή.

Είσαι δάσκαλος; μέ ρωτά.

Αυτήν τήν τιμή είχα! τού απαντώ.

Καί οι άλλοι πού ήσαν μαζί σου είναι φοιτητές;

Ναί, τού λέγω.

Γρήγορα μάζεψέ τους καί φέρε τους εδώ!

Ελάτε μαζί μου έξω! λέγω στούς συντρόφους μου.

Φαίνεται ότι ήρθε η ώρα μας. Εμπρός μέ θάρρος!»

Ποιά ήταν η έκπληξή μας, όταν ακούσαμε τόν Τουρκο-Κρητικό νά λέει:

«Δέν θά σάς σκοτώσω, θά σάς σώσω. Απόψε θά θανατωθούν όλοι όσοι είναι στό μπουντρούμι, γιατί έφεραν καί άλλους πού δέν έχουμε χώρο νά τούς στοιβάξουμε. Θά σάς σώσω σήμερα, γιατί ελπίζω αυτό νά μέ βοηθήσει νά λησμονήσω μία τρομερή σκηνή πού αντίκρυσαν τά μάτια μου, σκηνή στήν οποία έλαβα μέρος».

Καί συνέχισε:

«Παρακολούθησα τό χάλασμα τού Δεσπότη σας. Ήμουν μ εκείνους πού τόν τύφλωσαν, πού τού βγάζαν τά μάτια καί αιμόφυρτο, τόν έσυραν από τά γένεια καί τά μαλλιά στά σοκάκια τού Τουρκομαχαλά, τόν ξυλοκοπούσαν, τόν έβριζαν καί τόν πετσόκοβαν. Βαθειά εντύπωση μού έκανε καί αξέχαστος παραμένει η στάση του. Στά μαρτύρια πού τόν υπέβαλλαν δέν απήντα μέ φωνές, μέ παρακλήσεις, μέ κατάρες. Τό πρόσωπό του τό κατάχλωμο, τό σκεπασμένο μέ τό αίμα τών ματιών του, τό πρόσωπό του είχε εστραμμένο πρός τόν Ουρανό καί διαρκώς κάτι ψιθύριζε πού δέν ηκούετο πέρα από τήν περιοχή του. Ξέρεις εσύ, δάσκαλε, τί έλεγε;

Ναί ξέρω, τού απήντησα. Έλεγε: Πάτερ Άγιε, άφες αυτοίς, ου γάρ οίδασι τί ποιούσι.

Δέν σέ καταλαβαίνω, δάσκαλε, μά δέν πειράζει. Από καιρού σέ καιρό, όταν μπορούσε, ύψωνε κάπως τό δεξί του χέρι καί ευλογούσε τούς διώκτες του. Κάποιος πατριώτης μου αναγνωρίζει τήν χειρονομία τής ευλογίας, μανιάζει, μανιάζει καί μέ τό τρομερό μαχαίρι του κόβει καί τά δυό χέρια τού Δεσπότη. Εκείνος σωριάστηκε στή ματωμένη γή μέ στεναγμό πού φαινόταν ότι ήταν μάλλον στεναγμός ανακουφίσεως παρά πόνου. Τόσο τόν λυπήθηκα τότε πού μέ δύο σφαίρες στό κεφάλι τόν αποτελείωσα. Αυτή είναι η ιστορία μου. Τώρα πού σάς την είπα ελπίζω πώς θά ησυχάσω. Γι αυτό σάς χάρισα τή ζωή.

Καί πού τόν έθαψαν; ρώτησα μέ αγωνία.

Κανείς δέν ξέρει πού έρριξαν τό κομματιασμένο του κορμί».