Του Αγίου Ιωάννη της Κρονστάνδης
Πολλά είναι εκείνα που μπορούν να μας παρακινήσουν για να εφαρμόσουμε την εντολή της ελεημοσύνης. Υπάρχει η άπειρη αγάπη και το άπειρο έλεος του Θεού προς τους ανθρώπους γενικότερα και κυρίως προς τους χριστιανούς, αλλά και προς τον καθένα μας χωριστά. Υπάρχει η σαφής και ξεκάθαρη ευαγγελική εντολή. Υπάρχει το παράδειγμα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Υπάρχει το όνομα του χριστιανού που φέρουμε όλοι μας, το ότι δηλαδή είμαστε μέλη του Χριστού, του σώματός Του.
Να προσθέσεις σε όλα αυτά και την αίσθηση της ευσπλαχνίας που είναι έμφυτη στον άνθρωπο, την έβαλε ο ίδιος ο Θεός μέσα μας. Αυτή αναγκάζει ακόμα κι έναν άγριο άνθρωπο, πολύ δε περισσότερο το χριστιανό, να νιώσει συμπάθεια για κάποιον που υποφέρει. Όλο το πλήθος των συνανθρώπων μας που αντιμετωπίζουν διάφορες και πιεστικές ανάγκες, οι φτωχοί, οι δυστυχισμένοι, οι πεινασμένοι, οι γυμνοί, οι άρρωστοι, δεν πρέπει όλοι αυτοί να διεγείρουν μέσα μας αισθήματα συμπάθειας;
Όταν ζητάμε από τους άλλους να μας δείξουν συμπάθεια και να μας βοηθήσουν όταν υποφέρουμε από αρρώστιες κι αντιμετωπίζουμε διάφορες ανάγκες, τότε δεν είναι δίκαιο να περιμένουν κι οι άλλοι από μας να τους δείξουμε την ιδία συμπάθεια κι αγάπη; «Πάντα ουν όσα αν θέλητε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, ούτω και υμείς ποιείτε αυτοίς» (Ματθ. ζ’ 12). Ο Θεός έχει μοιράσει τα τάλαντά Του στον καθένα μας για το κοινό καλό. Δε μας τα έδωσε για να ικανοποιήσουμε μόνο τη δική μας ματαιότητα. Τα τάλαντα αυτά δεν μας παρακινούν να εξυπηρετήσουμε τους αδελφούς και τις αδελφές μας στις δυσκολίες τους;
Βλέπεις πόσοι λόγοι υπάρχουν για να μας παρακινήσουν να κάνουμε ελεημοσύνες; Ο Κύριος Ιησούς Χριστός κι οι άγιοι της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης πουθενά αλλού δε μας παρακινούν περισσότερο όσο στο έργο της ελεημοσύνης. Είπε ο ίδιος ο Κύριος: «Αγαπάτε τους εχθρούς υμών και αγαθοποιείτε και δανείζετε μηδέν απελπίζοντες, και έσται ο μισθός υμών πολύς, και έσεσθε υιοί υψίστου, ότι αυτός χρηστός εστίν επί τους αχαρίστους και πονηρούς» (Λουκ. στ’ 35).
«Δες τους φωτισμένους ανθρώπους, άντρες και γυναίκες, γράφει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, πόσο γεμάτη είναι η καρδιά τους από ευσπλαχνία και πόσο προσπαθούν να την εμφυτέψουν και στους άλλους! Ευσπλαχνία δεν είναι ν’ αναφέρεις μια ή δυο φορές κάτι για τους φτωχούς κι αυτό είναι όλο. Δεν είναι να δείχνουν συμπάθεια για τους φτωχούς κάποιοι άνθρωποι μόνο κι άλλοι όχι, μερικοί να μιλάνε πολύ γι’ αυτούς κι άλλοι καθόλου, λες και δεν είναι κάποιο σπουδαίο ζήτημα. Όχι!
Όλοι οι παραπάνω λόγοι κι ο καθένας τους ξεχωριστά που εκτιμούν την εντολή αυτή ως τη πιο σπουδαία ή ως μια από τις σπουδαιότερες, μας παρακινούν με ενάργεια να την εφαρμόζουμε, μερικές φορές με παρότρυνση κι άλλες με απειλές, τώρα με επιτίμια κι υστέρα εγκωμιάζοντας τους ελεήμονες. Με τέτοιες συνεχείς υπομνήσεις για την αξία της εντολής αυτής καλούμαστε να ενισχύσουμε στη καρδιά μας τη διάθεση να την εφαρμόζουμε έμπρακτα. . . Καμιά αρετή δεν είναι τόσο ευάρεστη στο Θεό όσο η ελεημοσύνη. Γιατί αυτή είναι πιο κοντά στον εύσπλαχνο και δίκαιο Θεό, στον οποίο πρέπει να προσφέρουμε ως θυσία έλεος μάλλον παρά κρίση. Ο δικαιοκρίτης Θεός δείχνει περισσότερο την αγάπη Του σε κείνους τους ανθρώπους, που οι ίδιοι δείχνουν την αγάπη τους στους άλλους».
Ο Άγιος επισημαίνει την ενότητα της δικής μας φύσης μ’ εκείνην των φτωχών, μας παρακινεί στην αγάπη και την ευσπλαχνία λέγοντας: «Έχουν κι αυτοί την ίδια ανθρώπινη φύση μ’ εσένα. Έχουν πλαστεί από το ίδιο υλικό με σένα ή ίσως και με καλλίτερο από το δικό σου. Το σπουδαιότερο πράγμα που πρέπει ν’ αναφέρουμε όμως είναι ότι κι αυτοί είναι εικόνες του Θεού. Ίσως μάλιστα να διατηρούν καλύτερα από μας την εικόνα αυτή, έστω κι αν το σώμα τους δεν είναι τόσο ελκυστικό. Έχουν ενδυθεί εσωτερικά τον ίδιο Χριστό· έχουν λάβει τις ίδιες επαγγελίες του Πνεύματος, μοιράζονται μαζί μας τους ίδιους νόμους, τις ίδιες εντολές, τα ίδια μυστήρια και τις ίδιες ελπίδες.
Ο Χριστός, «ο αίρων τας αμαρτίας του κόσμου», πέθανε και για κείνους όπως για μας. Είναι κληρονόμοι της ουράνιας βασιλείας, έστω κι αν ακόμα βρίσκονται μακριά από το στόχο τους αυτό· έχουν κι αυτοί συναποθάνει με το Χριστό για να συναναστηθούν μαζί Του· συμπάσχουν με το Χριστό για να συνδοξαστούν μ’ Εκείνον».
Μην περιφρονείς τον αδελφό σου, μη βιάζεσαι να τον προσπεράσεις, μη τον αποφεύγεις σα να ήταν κάτι ακάθαρτο και βρώμικο, κάτι το μολυσματικό, αποκρουστικό κι απόβλητο. Είναι κι αυτός μέλος σου, μα η δυστυχία του τον έχει απομακρύνει. Οι επαίτες είναι για σένα όπως ο ίδιος ο Θεός, κι ας τους προσπερνάς εσύ βιαστικά. Μέσω αυτών σου δίνεται η ευκαιρία ν’ αποδείξεις την αγάπη σου για τους ανθρώπους, αλλά ο εχθρός προσπαθεί να σε αποτρέψει από την αληθινή σου ευτυχία. Να διδάσκεσαι από τη δυστυχία των άλλων. Δώσε έστω κι ένα λεπτό στο φτωχό. Σ’ εκείνον που έχει μεγάλη ανάγκη δε θα του φανεί καθόλου ένα ασήμαντο λεπτό, δε θα φανεί λεπτό ούτε στο Θεό αν έκανες ό,τι μπορούσες για να βοηθήσεις τον ανήμπορο και άπορο.
Αν δεν μπορείς να δώσεις πολλά, δώσε την αγάπη και τη συμπάθειά σου. Τίποτα δεν έχεις; Παρηγόρησε το δυστυχή άνθρωπο κλαίγοντας μαζί του. Για το δυστυχισμένο άνθρωπο είναι μεγάλο βάλσαμο όταν κάποιος συμμετέχει στη θλίψη του από τα βάθη της καρδιάς του. Η δυστυχία περνιέται πιο εύκολα όταν νιώθει δίπλα της ειλικρινή συμπάθεια. Μας το διδάσκει αυτό η λογική, ο νόμος, η εμπειρία μας κι όλοι οι άγιοι άνθρωποι.
(Αγ. Ιωάννη της Κρονστάνδης, «Οι Μακαρισμοί»- Δέκα ερμηνευτικές ομιλίες- απόσπασμα.)
