Π. Γ.Μεταλληνός: “Η επανασύνδεσή μας με τον Χριστό θα μας δώσει δύναμη ν’ αντιμετωπίσουμε όλες τις συμφορές”

Συνέντευξη στον Μάκη Βραχιολίδη
Φίλες και φίλοι των «Νέων Ανθρώπων», δεν χρειάζονται ιδιαίτερες συστάσεις και πρόλογοι για τον πατέρα Γεώργιο Μεταλληνό. Τον ορθόδοξο ιερέα και ομότιμο καθηγητή της θεολογίας, τον συγγραφέα πλέον των 70 θεολογικών βιβλίων.

Ο Ορθόδοξος χριστιανικός του λόγος, αυτές τις άγιες μέρες του Θείου Δράματος, είναι περισσότερο αναγκαίος από ποτέ. Λόγος που με επιχειρήματα αδιάσειστα σε φέρνει πιο κοντά στον Χριστό και σου επεξηγεί τη σημασία που πρέπει να δώσουμε οι Έλληνες στο αναστάσιμο μήνυμα του «Χριστός Ανέστη» ώστε να μπορέσουμε να υπερβούμε τους σκοπέλους που έχουμε μπροστά μας ως έθνος.

Αιδεσιμότατε, ο ελληνικός λαός εδώ και τρία χρόνια ανεβαίνει έναν Γολγοθά που μοιάζει να μην έχει τέλος. Μοιάζει επίσης, σα να έχει χάσει την ελπίδα του στον Χριστό.

π. Γεώργιος: Ένα χωρίο των προφητών της Π. Διαθήκης, που είναι οι άγιοί μας προ των Αποστόλων και των Πατέρων, είναι χριστιανική η Παλαιά Διαθήκη στα θεολογικά της σημεία, έχει έναν στίχο εκπληκτικό σε αυτή την περίπτωση: «πάντες ηχρειώθησαν, μέχρις ενός». Δηλαδή έχουμε εξαχρειωθεί οι πάντες. Μέσα σε αυτή την κατάσταση που χάσαμε σχεδόν όλοι την πίστη μας, την σχέση μας με τον Χριστόν και από την άλλη πλευρά κάποιοι θρασείς, χρεοκοπημένοι πολιτικοί και χρεοκοπημένη είναι όλη η πολιτική τους, έχουν φέρει το έθνος μας σε αυτή την αθλιότητα. Αυτό που μας λείπει, είναι η επανασύνδεσή μας με την πηγή της ζωής μας, του δυναμισμού μας και της δυνάμεως αντιμετώπισης όλων αυτών των συμφορών. Το έχουμε δε αποδείξει κατά την περίοδο της μακράς δουλείας που αρχίζει από τον 7ο αιώνα με την αραβοκρατία και φθάνει μέχρι τον 21ο αιώνα με την ακόμη συνεχιζόμενη αγγλική και τουρκική κατοχή της Κύπρου.

Πολλοί υποστηρίζουν ότι όσα υποφέρει ο ελληνικός λαός είναι αποτέλεσμα θείας παρέμβασης, θείας δοκιμασίας. Είναι πράγματι έτσι;

π. Γεώργιος: Ο Θεός χρησιμοποιεί όλες τις περιπέτειές μας, για να μας βοηθήσει να βρούμε τον σωστό εαυτό μας. Δεν προκαλεί όμως ο Θεός τίποτε. Δεν τιμωρεί ο Θεός εκδικητικά, αλλοίμονο. Ο Θεός δεν αλλάζει διαθέσεις αλλά η Χάρις του Θεού, όταν εγώ είμαι ανίκανος να την κρατήσω μέσα μου, διότι είναι κλεισμένη τελείως η καρδιά μου, από ευλογία μεταβάλλεται σε κατάρα. Το ίδιο συμβαίνει με τη Θεία Κοινωνία. Κανονικά, αυτός που κοινωνεί πρέπει να ανεβαίνει αγιοπνευματικά, επειδή όμως η κατάστασή μας είναι αθλία, μέσα στην καρδιά μας δηλαδή, μεταβάλλουμε τη ζωή της Θείας Κοινωνίας σε θάνατο. Την υγεία σε αρρώστια. Και ο Θεός δυστυχώς, δεν μπορεί να μας κάνει τίποτε εάν δεν το θέλουμε εμείς. Λέγει στην Αποκάλυψη ο Χριστός: «Στέκομαι έξω από την πόρτα», εννοεί της καρδιάς μας «και χτυπάω. Εάν μου ανοίξει κάποιος θα μπω». Ποτέ δεν μπορεί να υπάρξει δικτατορία οιασδήποτε μορφής εις την Ορθοδοξία. Διότι ακόμη και για την σωτηρία, ακόμη και για την Ανάσταση από την μεγαλύτερη πτώση εις την οποία ζούμε σήμερα, χρειάζεται η δική μας συγκατάθεση. Και δική μας συγκατάθεση σημαίνει να καθαρίσουμε την καρδιά μας για να έχουμε τον Χριστό μέσα μας.

Το Θείο Πάθος οδηγεί στην Ανάσταση. Ο ελληνικός λαός βλέπετε να μπορεί να φτάσει στην Ανάσταση ή δεν είναι ακόμη έτοιμος;

π. Γεώργιος: Μόνον εφόσον έχουμε κι εμείς τις προϋποθέσεις μας, γιατί ο Χριστός ως Θεάνθρωπος είχε τις προϋποθέσεις της Ανάστασης. Ποια είναι η προϋπόθεση; Η ένωση, ασύγχυτα και αδιαίρετα, του Θεού και του ανθρώπου στον Ιησούν Χριστόν. Επομένως, ο Θεός-Χριστός νικά τον θάνατο και ανιστά τον άνθρωπο-Χριστό. Η επέκταση και η σημασία για μας είναι η εξής: εάν έχουμε κι εμείς Χριστό μέσα μας μπορούμε να πορευόμεθα στην οποιαδήποτε Ανάσταση και να νικούμε την οποιαδήποτε τραγωδία της ζωής μας. Εδώ όμως πρόκειται για κάτι βαθύτερο: τα αντανακλαστικά μας έχουν εξασθενίσει τόσο πολύ ώστε διαπράττονται από τον χώρο της πολιτικής τα μεγαλύτερα εγκλήματα εις βάρος του έθνους κι εμείς δεν αντιδρούμε καθόλου. Θα μου πείτε πώς θα αντιδράσουμε; Άμα είχαμε την κατάλληλη ηγεσία θα μπορούσαμε να αντιδράσουμε. Ο λαός είναι αδιοργάνωτος και χωρίς ηγεσία. Και δεν εννοώ βίαια γεγονότα κι επαναστάσεις. Κάποια μέρα μπορεί να γίνουν κι αυτά, δεν αποκλείεται, όταν θα καταλάβουμε πού πηγαίνουμε. Ακόμη όμως δεν το καταλάβαμε. Εννοώ να είμαστε ενωμένοι και να αντιδράσουμε όπως συμβαίνει στην Ισπανία και την Πορτογαλία. Διερωτώμαι, γιατί μόνο 500 ήσανε έξω από τη Βουλή, όταν εψηφίζετο το δολοφονικό αυτό νομοσχέδιο; Και  την ίδια ώρα εις την Ισπανία και Πορτογαλία μαζεύονται μισό εκατομμύριο άνθρωποι. 

Μήπως απολείπει και η ηγεσία της Εκκλησίας; Οι ιεράρχες που θα συνεγείρουν το πλήθος; Παλαιότερα υπήρχε ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ή ο Παπαφλέσσας.

π. Γεώργιος: Είναι αλήθεια ότι και από την εκκλησιαστική πλευρά δεν στεκόμαστε πάντα στο ύψος μας. Αντί να νουθετούμε τον λαό και να συγκροτούμε την ενότητά του, τον αφήνουμε «ως πρόβατα μη έχοντα ποιμένα», που λέει κι ο Χριστός μας. Είναι η μεγάλη ευθύνη της πνευματικής ηγεσίας, αρχίζοντας από τους Μητροπολίτες μας και καταλήγοντας σε μας τους απλούς κληρικούς.

Σε τέτοιες στιγμές εθνικής κρίσεως λοιπόν,  η Εκκλησία δεν θα μπορούσε να αναλάβει πιο ενεργό ρόλο;

π. Γεώργιος: Τι θα πει πιο ενεργό; Είναι σχετικό αυτό που λέτε. Πιο «ενεργό», σημαίνει να είμαστε μόνοι μας στον άμβωνά μας και να κηρύττουμε για την κατάσταση που υπάρχει, την ανάγκη ενώσεως όλων μας στην πίστη μας και την παράδοσή μας την ελληνορθόδοξη, για να αντιμετωπίσουμε ενωμένοι τη συμφορά που μας έχει κτυπήσει. Από’ κει και πέρα, όποιος δεν έχει σχέση με την Εκκλησία, το λέγω συνήθως, πώς θα με ακούσει, στην Ομόνοια; Μου λένε «δεν τ’ ακούμε αυτά;» και τους απαντώ: «πού να σας τα πω, στην πλατεία Συντάγματος να τα φωνάζω;». Κυρίως ποιο είναι το πρόβλημα: ουδεμία ταύτιση του εκκλησιαστικού χώρου με οποιαδήποτε κομματική παράταξη. Εδώ δεν υπάρχουν «καλοί» και «κακοί». Έχει χρεοκοπήσει όλος ο πολιτικός μας κόσμος.

Ωστόσο τα τελευταία τρία χρόνια βλέπουμε τις εκκλησίες να είναι γεμάτες. Το Σύνταγμα μπορεί να είναι άδειο αλλά οι εκκλησιές όλο και περισσότερο γεμίζουν.

π. Γεώργιος: Αυτό είναι γεγονός, μην ενθουσιαζόμεθα όμως. Μία μεγάλη ενορία όπως ο Άγιος Παντελεήμονας Αχαρνών πρέπει να έχει πάνω από 200.000 πιστούς ίσως και περισσότερους. Για να πούμε ότι οι Ορθόδοξοι της περιοχής εκκλησιάζονται, θα έπρεπε να έχουμε δέκα «Άγιους Παντελεήμονες» ή είκοσι. Επομένως σε μία εκκλησία που συγκεντρώνονται 200-300, την Κυριακή εάν πάνε 2.000, είναι ακόμη ένα μικρό ποσοστό έναντι των ορθοδόξων της περιοχής αυτής. Έρχεται κόσμος σε σχέση με τις προηγούμενες μέρες που λειτουργούμε. Το λέω λοιπόν για να μην ενθουσιαζόμεθα.

Το διάστημα της κρίσης έχουν επωφεληθεί και επωφελούνται οι διάφορες αιρέσεις οι οποίες ασκούν πολύ πιο έντονο το έργο προσηλυτισμού τους. Αναφέρομαι κυρίως στους Ιεχωβάδες, οι οποίοι μάλιστα το τελευταίο διάστημα επιστρατεύουν και νέα κορίτσια.

π. Γεώργιος: Δεν είναι οι μόνοι. Οι παροιμίες, όπως ήδη ο Αριστοτέλης είχε υποστηρίξει, είναι η συμπυκνωμένη σοφία του λαού μας, του έθνους μας. Οπότε λέει ο λαός «ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται». Δεν είναι λοιπόν περίεργο όπου όλοι αυτοί προσπαθούν να εκμεταλλευθούν και αλλοίμονο σε μας όταν είμαστε τόσο ηλίθιοι, γιατί περί ηλιθιότητος πρόκειται, που δεν μπορούμε να κατανοήσουμε το γιατί ενεργούν κατ’ αυτόν τον τρόπο οι διάφορες αιρέσεις.

Αυτό που «απαιτεί» η Ορθοδοξία είναι η αγνότητα της καρδιάς και η αλήθεια. Αυτή την έχουν κάνει «σκουπίδι» και την έχουν ποδοπατήσει οι πολιτικοί μας, έτσι;

π. Γεώργιος: Κοιτάξτε, αυτό που μπορώ να πω ως ιστορικός περισσότερο και λυπούμαι που το λέω αυτές τις ημέρες αλλά είναι αλήθεια, οι πολιτικοί μας σκέπτονται πώς θα κρατήσουν την εξουσία ή πώς θα καταλάβουν την εξουσία. Γι’ αυτό τον λόγο, μηδενός εξαιρουμένου, ενεργούν ως ξένοι στην Ελλάδα και όργανα των ξένων και όχι ως Έλληνες προς τα έξω. Αυτή είναι η χρεοκοπία του πολιτικού μας κόσμου. Ακόμη κι εκείνοι που λένε «δεν θέλουμε εξουσία», με τη σιωπή τους και την υποτονικότητα των ενεργειών τους, ενισχύουν το έργο αυτών των πολιτικών. Και καταλαβαίνετε για ποια παράταξη μιλώ.

Αιδεσιμότατε, ο άνθρωπος όταν βρίσκεται ενώπιον του θανάτου καταλαμβάνεται από μεγάλο φόβο και τρόμο. Εάν όμως εγκολπωθεί το νόημα του «Χριστός Ανέστη»,  μπορεί και νικά τον φόβο αυτό. Εξηγήστε μας λοιπόν,  τι νοηματοδοτεί το «Χριστός Ανέστη»;

π. Γεώργιος: Ο αναστάσιμος χαιρετισμός που διαμορφώθηκε στην ελληνική γλώσσα και μεταδόθηκε σε όλους τους Ορθοδόξους και τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο, είναι το «ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ». Δεν είναι λόγος ευχής αλλά χαιρετισμός και διακήρυξη της πίστεως στο γεγονός της Ανάστασης του Χριστού, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον πιστό στον Χριστό άνθρωπο. Πόσοι όμως γνωρίζουμε ότι ο αναστάσιμος χαιρετισμός του Χριστού, αμέσως μετά την ανάστασή Του, είναι ο και ελληνικός λόγος «χαίρετε»! Με αυτό τον χαιρετισμό απευθύνεται ο αναστάς Χριστός στις Μυροφόρες, μόλις βγήκαν από το κενό «μνημείο». Η συνήθης αυτή ελληνική προσφώνηση, από την εποχή των Ομηρικών επών, αποκτά μίαν ιδιαίτερη πνευματική και χριστιανική σημασία. Η λέξη ανανοηματοδοτείται, εντασσόμενη σ’ ένα καθαρά αγιοπνευματικό πλαίσιο και γίνεται το πρώτο «ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ» της χριστιανικής ιστορίας.

Οι Μυροφόρες βγαίνουν από το μνημείο, στο οποίο πήγαν για να τελέσουν τα συνήθη νεκρικά έθιμα στον νεκρό Χριστό, με ανάμικτα συναισθήματα «φόβου και χαράς» (Ματθ. 28,8) κάτι το φυσιολογικό στη συνταρακτική πνευματική εμπειρία, που ακούοντας από τον Άγγελο ότι ο Κύριός τους «ηγέρθη από των νεκρών» (στ.7). Ο λόγος λοιπόν του Χριστού προς αυτές «Χαίρετε» αποκτά ειδική σημασία που μπορεί να προσδιορισθεί με τα ακόλουθα λόγια: «Μη φοβείσθε, αλλά χαίρετε». Να αισθάνεστε χαρά γιατί η Ανάσταση ως έκφραση της αγάπης  του Θεού, νικά τον φόβο (Α’ Ιω. 1,18), αλλά και τον θάνατο, κάθε είδος θανάτου, είναι πηγή ζωής, ζωής αιωνίου. «Εκ του τάφου ανέτειλε ζωή και ελπίδα». Η Ανάσταση του Χριστού είναι έτσι, πηγή χαράς και δεν μπορεί να εκφρασθεί αποδοτικότερα με τον ελληνικό χαιρετισμό «χαίρετε». Η λέξη δέχεται χριστιανικά μιαν υπέροχη υπέρβαση.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ…

Γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1940 και περάτωσε εκεί την εγκύκλιο παιδεία του (1958). Σπούδασε Θεολογία (1958-1962) και κλασσική φιλολογία (1964-1967) στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από όπου έλαβε τα πτυχία θεολογίας και Φιλολογίας. Μετά την εκπλήρωση της στρατιωτικής του θητείας, (1963-1965), διορίστηκε επιστημονικός βοηθός στην έδρα Πατρολογίας και το 1969 μετέβη για μεταπτυχιακές σπουδές στην τότε Δυτική Γερμανία (Βόννη και Κολωνία), όπου έμεινε μέχρι το 1975. Ενδιάμεσα έκανε σπουδές και έρευνες αρχειακές στην Αγγλία. Το 1971 εισήλθε στις τάξεις του κλήρου στη Γερμανία και έγινε διδάκτωρ Θεολογίας (Αθήνα) και Φιλοσοφίας – Ιστορίας (Κολωνία).

Από το 1984, καθηγητής στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών διδάσκοντας «Ιστορία του Πνευματικού Βίου κατά την μεταβυζαντινή περίοδο», «Ιστορία και Θεολογία της Λατρείας» και «Βυζαντινή Ιστορία». Διετέλεσε Κοσμήτωρ της Θεολογικής Σχολής από 1/9/2004 έως 31/8/2007, οπότε και αφυπηρέτησε, διατελών πλέον ως Ομότιμος Καθηγητής.

Λειτουργεί στον ιερό ναό (Άγιος Αντίπας) της Οδοντιατρικής Σχολής