του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος, κυρού Χριστοδούλου
Σ’ ένα απέριττο μοναχικό ταφο, στο φτωχικό κοιμητήρι που βρίσκεται πίσω από το Κυριακό της αγιορείτικης Σκήτης της Αγίας Άννης, κυριολεκτικά μεταξύ ουρανού και γης, αναπαύεται από τις 28.6.96 το χοϊκό σκήνος του Γέροντος Ανθίμου του Πνευματικού, μιας από τις σπάνιες φυσιογνωμίες που ανέδειξε στον αιώνα μας το «Περιβόλι της Παναγιάς», το Άγιον Όρος. Οι προσκυνητές της Αγίας Άννης είχαν για πολλά χρόνια το ακριβό προνόμιο να επισκέπτονται το κελλί του, που μοιάζει με αητοφωλιά σ’ ένα από τα υψηλότερα σημεία της Σκήτης, τον Γέροντα Άνθιμο, που και μόνο με την βιβλική του φυσιογνωμία εντυπωσίαζε.
Επί 63 χρόνια οικιστής του Άθω, ο μακαριστός Γέρων έμοιαζε με κάποιον παληό Προφήτη, καθώς η εκ πρώτης όψεως αυστηρή μορφή του και η κατάλευκη γενειάδα του σε συνήρπαζαν. Κάπως έτσι, σκεφτόσουν, θα έπρεπε να ήσαν οι Προφήτες του Ισραήλ, στους οποίους ο Θεός εμπιστευόταν κάθε φορά τοθέλημά Του.
Κι όμως αυτός ο Γέρων κατά βάθος ήταν, όπως όλοι οι γνήσιοι άνθρωποι του Θεού: όλος αγάπη, όλος στοργή, όλος θέρμη για καθέναν πού έφθανε μέχρι το απόμερο ενδιαίτημά του. Κι όταν έβγαινε από το Άγιον Όρος κι ερχόταν στον «κόσμο», δεν έχανε ποτέ την παρθενική του αθωότητα, εκείνο το μειλίχιο ύφος, που λες και σνομπάρει κάθε φορά τις πολυπραγμοσύνες και τις μικρότητες των «κοσμικών».
Μικρός το δέμας και καλωσυνάτος Γέρων, ο παπα-Άνθιμος ο Πνευματικός είχε επάνω του κάτι το θεϊκό. Τον είπαν «χαρισματικό» και «ουράνιο άνθρωπο». Άλλοι «θεοφόρο Πνευματικό και σοφό διδάσκαλο». Και άλλοι «σπουδαστή της ερήμου».
Η αλήθεια είναι ότι η πολυετής άσκηση του χάρισε διορατικότητα, σοφία και διάκριση, καρποί των οποίων ήταν η ταπείνωσή του, η αγάπη του και η ανεπιτήδευτη εξωτερική συμπεριφορά του, όλα εκφραστικά της βιωματικής εμπειρίας που του είχε χαρίσει η κατά Χριστόν ζωή, που με θαυμαστή συνέπεια ακολούθησε όλα τα χρόνια της επίγειας ζωής του. Πήγε στο Άγιον Όρος σε ηλικία 17 ετών, πριν καν γνωρίσει καλά-καλά τον κόσμο και τα προς χαμαιζηλίαν κακά του. Παιδί ακόμη αμούστακο, νεαρός έφηβος, παρακινούμενος από ένθεο ζήλο για την πνευματική τελείωση, ο Κωνσταντίνος Ζαφειρόπουλος ξεκίνησε από το χωριό του, τους Καλλιάνους της Κορινθίας, έχοντας τελειώσει το τότε σχολαρχείο, και πάτησε για πρώτη φορά το πόδι του στον αγιασμένο τόπο του Άθωνος, επιλέξας εις κατοίκησιν την ιεράν Σκήτην της Αγίας Άννης, το θεοφρούρητο αυτό κάστρο της ασκητικής Ορθοδοξίας, με τους ευάριθμους μέν, αλλά πολύαθλους οικιστές του.
Ποθών τον βίον της ασκήσεως, έφθασε στα ιερά αυτά σκηνώματα, παρακινούμενος από τη μυστική εκείνη φωνή, που εκ των ένδον προερχομένη, παρωθεί τον άνθρωπο σε μεγάλα βήματα προς την κορυφή της θεώσεως. Ανεξιχνίαστες είναι οι βουλές του Κυρίου και ανεξερεύνητα τα κρίματά Του. Ποιος μπορεί να εξηγήσει τους μυστικούς αυτούς μηχανισμούς που λειτουργούν μέσα στην ανθρώπινη καρδιά, και υπαγορεύουν στα «μωρά του κόσμου και τα εξουθενωμένα» ένα τρόπο ζωής που διαφέρει τόσο πολύ από εκείνον των πολλών; Ποιος έχει την δύναμη να προσπελάσει σ’ αυτό το μυστήριο και να δώσει μια πειστική απάντηση στο ερώτημα που πλανάται, κάθε φορά που το φαινόμενο της αναχώρησης προκαλεί και δέος και σκάνδαλο στους ανθρώπους του κόσμου; Κανείς άλλος, παρά μόνον ο ίδιος ο άνθρωπος που επιλέγεται κάθε φορά να βιώσει μέσα του τη δύναμη του πόθου της αφιέρωσης, που θεωρεί τα πάντα σκύβαλα μπροστά στη θέα του Θεού, στην αιχμαλώτευση του Ηγαπημένου.
Το 1930 κάνει το μεγάλο βήμα. Να γίνει Αγιαννανίτης. Η φήμη της Σκήτης εκείνη την εποχή τον συνεπαίρνει. Εντάσσεται στη συνοδεία του περιώνυμου Γέροντος Γαβριήλ του εκ Μαδύτου, που τον κείρει μοναχό και αναλαμβάνει και την πνευματική του καθοδήγηση. Κοντά στον Γέροντα αυτόν και τον αόμματο αυτάδελφό του Γέροντα Μιχαήλ, παρέμεινε ο Άνθιμος υποτασσόμενος με θέληση και δύναμη αγγέλου, υπηρετώντας τους με παραδειγματική αφοσοίωση, ταπείνωση και υπακοή. Εκεί εγνώρισε τα μυστικά του αοράτου πνευματικού πολέμου, την εκ του συστάδην μάχη του πνεύματος, τα όπλα της πνευματικής στρατείας, τις πτώσεις και τις νίκες, Η πνευματική του πρόοδος φαίνεται και από το γεγονός ότι μετά τριετίαν, δηλαδή το 1933, εχειροτονείτο διάκονος στο Κυριάκο της Αγίας Άννης από τον αείμνηστο Μητροπολίτη Μιλητουπόλεως Ιερόθεο, μόνιμο και αυτόν οικήτορα του Όρους, για να επακολουθήσει έπειτα και πάλι από τρία χρόνια, το 1936,η εις πρεσβύτερον χειροτονία του από τον ίδιο Μητροπολίτη. Στο Όρος δεν γίνεσαι εύκολα «Παπάς». Γιατί το να είσαι ιερομόναχος σημαίνει να είσαι λειτουργός καθημερινός, ευλογών και αγιάζων τους αδελφούς. Και το έργο αυτό δεν το εμπιστεύονται στον καθένα. Ο «Παπάς», όπως λέγεται θωπευτικά στο Άγιον Όρος ο ιερομόναχος, είναι πρόσωπο αξιοσέβαστο, αξιόπιστο και αξιοζήλευτο. Τέτοιο πρόσωπο κατάφερε να γίνει μέσα σε έξη χρόνια ο παπα-Άνθιμος, ξεπερνώντας με ταχύτητα τα εμπόδια στην ανοδική του πορεία και ξεφεύγοντας από τις παγίδες του πονηρού. Με τη χάρη της ιερωσύνης ο Γέρων εξελίσσεται βαθμηδόν σε έμπειρο οδηγόψυχών, σε θεραπευτή των τραυμάτων που ανοίγει στην ψυχή η αμαρτία, σε αναιρέτη του πονηρού.
Πολύ αργότερα ανυψώνεται σε Πνευματικό. Τη χειροθεσία του προσφέρει ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Παντελεήμων ο Παπαγεωργίου, και ο ίδιος αγιορείτης και λάτρης του μοναχισμού. Ο Πνευματικός στο Άγιον Όρος είναι ο αυθεντικός διερμηνέας της θείας βουλής. Γνώστης το κατά δύναμιν των ιερών Κανόνων, των αγιορείτικων αποφάνσεων, της πρακτικής απόκρουσης των πειρασμών του αλάστορος, αλλά και των αδυναμιών της ανθρώπινης ψυχής, καλείται κάθε φορά όχι μόνο να ανακουφίσει τις ψυχές από το βάρος των ανομιών των, αλλά και να θεραπεύσει πληγές και τραύματα με το έλαιον της θείας ευσπλαχνίας και τον οίνον της πνευματικότητος. Και ο παπα-Άνθιμος δεν άργησε να αποκτήσει όνομα φημισμένου Γέροντος – Πνευματικού, γεμάτου αγάπη προς το πλάσμα του Θεού, «το μέγα τραύμα, τον άνθρωπον». Όσοι τον εγνώρισαν, ιδίως κατά τα τελευταία χρόνια, απεκόμιζαν την εντύπωση ενός χαριτωμένου Γέροντα, με ανθρωπιά και γλυκύτητα, αλλά ταυτόχρονα με προσήλωση στην Παράδοση. Συνεδύαζε κατά αριστοτεχνικό τρόπο την πατρικότητα με την στοργή, τη φιλικότητα με την απόσταση, την παραδοσιακότητα με τον ρεαλισμό, την ασκητικότητα με την διάκριση. Ήταν ένας σοφός Γέρων με όλη τη σημασία της λέξεως. Εγνώριζε και σεβόταν το μέτρο, τα όριά του, τη χρήση του. Γι’ αυτό και όσοι τον συμβουλεύονταν έμεναν στο έπακρον ικανοποιημένοι. Νουνεχής, πρακτικός και απλός, όπως ήταν στη ζωή του, έτσι ήταν και στα λόγια του. Γελούσε αυθόρμητα και συνοφρυωνόταν με νόημα. Δεν είχε στη συμπεριφορά του τίποτε το επιτηδευμένο και ψεύτικο. Ήταν αυθεντικός.
Επειδή ήταν αυστηρός στον εαυτόν του, φερόταν με επιείκια στους άλλους. Στο βλέμμα του ξεχώριζες τον ασκητή της ερήμου, που πολίζει την έρημο, Η Καλύβη του έγινε πολλές φορές καταφύγιο ψυχών ιερών. Πολλοί «κοπιώντες και πεφορτισμένοι» βρήκαν κοντά του ανακούφιση και παρηγοριά. Μιλούσε από την θεωτική εμπειρία του, γι’ αυτό και οι λόγοι του είχαν μια αξιοθαύμαστη πειθώ. Όταν μετείχε στις ιερές Ακολουθίες, λες και πετούσε στα ουράνια. Εξαϋλωμένος έμοιαζε μετά από κάθε θεία Λειτουργία. Μεταρσιωνόταν νους και καρδιά στον ουρανό. Τους αγίους θεωρούσε φίλους του Χριστού και δικούς του. Τους μιλούσε με απλότητα. Την Κυρία Θεοτόκο σεβόταν υπερβαλλόντως. Έφθασε στα όρια της θέωσης. Γι’ αυτό και ο Θεός του χάρισε το προορατικό χάρισμα. Το εχρησιμοποίησε μόνον εις δόξαν Θεού και ποτέ προς ιδική του προβολή και δόξα.
Στην Αθήνα κατέβαινε ενίοτε, για να εξομολογήσει. Ο λαός τον ανέμενε και στο επιτραχήλι του απέθετε τα βάρη των ανομιών του. Τα εσήκωνε αγόγγυστα. Αυτή ήταν η αποστολή του. Σεβόταν τους ανωτέρους του, τους Επισκόπους της Εκκλησίας, τον Πατριάρχη του. Σώζονται φωτογραφίες του με τον αείμνηστο Δημήτριο, με τον Παναγιώτατο Βαρθολομαίο. Τα μάτια του πετούν σπίθες από εσωτερική ικανοποίηση. Υπήρξε άνδρας εκκλησιαστικός.
Σε μια μου προσκυνηματική επίσκεψη στην Αγία Άννα προ ετών, με απεδέχθη στο Κυριακό, με τους άλλους Πατέρες, με περισσή αγάπη και σεβασμό. Μου επρότεινε να ευλογήσω με την επίσκεψη μου το Κελλίον του. Το έπραξα με προθυμία. Πετούσε από τη χαρά του σαν ενα απλό γεροντάκι. Μου διηγήθη τα της Καλύβης του, μου παρουσίασε τον υποτακτικό του, τον π. Χερουβίμ, με ξενάγησε με καύχηση εν Κυρίω στα διάφορα διαμερίσματα της Καλύβης, στο ναό, στην αυλή, στο μπαλκόνι. Έπλεε σε πελάγη ευτυχίας, καθώς με έβλεπε να αποθαυμάζω τους κόπους μιας ολόκληρης ζωής. Εκεί μέσα με τα χεράκια του πάνω από πενήντα χρόνια είχε δουλέψει κτίζοντας, σκάβοντας, φυτεύοντας, μεταφέροντας χώμα και πέτρες. Η φωλιά του ήταν κτισμένη με δομικό υλικό αίμα και ιδρώτα. Ποιος να το ‘ξερε ότι τον Ιούνιο του 1996 έμελλε να πέσει από μια πεζούλα, στην προσπάθειά του, τώρα στα 83 του, να φθάσει με τα χέρια του κάποια άκρη, να τη διορθώσει, να μη μείνει αγιάτρευτη η πληγή της αταξίας…
Η πτώση του υπήρξε μοιραία. Στις 28.6.96 εκοιμήθη στο νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης, όπου διεκομίσθη μετά τον θανάσιμο τραυματισμό του. Επέστρεψε στο Κελλί του νεκρός. Το λείψανό του είχε μιάν ανείπωτη ομορφιά. Ο Γέρων μέσα στο φέρετρο κοιμόταν ήσυχα, αναμένων την σάλπιγγα του αγγέλου. Είχε ήδη τελειώσει τον δρόμο του, είχε τηρήσει την πίστη του, τώρα του απέμενε το βραβείο της άνω κλήσεως. Τον εκήδευσε η Κοινότης της Σκήτης με όλες τις τιμές. Τον έθαψαν στο κοιμητήρι. Πάνω από τον τάφο του ενας μαύρος ξύλινος σταυρός και δίπλα του ένας φοίνικας, σύμβολο της αθανασίας.
Ας έχουμε την ευχή του.
Περιοδικό «Πειραϊκή Εκκλησία».
Σεπτέμβριος 1996.
Δεν πατούσε στο έδαφος
Οι ασώματοι Άγγελοι, ελεύθεροι από το βάρος του χοϊκού σαρκίου, έχουν την δυνατότητα να υπερίπτανται. Οι άνθρωποι στερούνται αυτής της ικανότητας. Ο Γέρων όμως, Άνθιμος, ως ισάγγελος, φαινόταν σε πολλούς να μετεωρίζεται και να μη πατά στο έδαφος. Έτσι τον είδε και ο κ. Εμμανουήλ Κόκκινος, ιδιοκτήτης ξενοδοχείου και εστιατορίου στην Ουρανούπολη, μπροστά στην πόρτα της καλύβας του. Παρόμοιο θέαμα αντίκρισε και ο κ. Ηρακλής Γεωργιάδης από την Θεσσαλονίκη στο Κυριακό της Αγίας Άννας. Μάλιστα δεν τον είδε μόνο να μην πατά στο έδαφος, αλλά τον είδε φωτολαμπή, να βγάζει σπίθες και να λάμπει σαν χρυσάφι στον ήλιο.
Θεραπεύει τον καρκίνο
Ο πατέρας ενός πνευματικού παιδιού του πατρός Ανθίμου είχε καρκίνο στον λάρυγγα. Οι γιατροί του είπαν ότι δεν παίρνει χειρουργείο. Η κατάστασή του ήταν πολύ προχωρημένη. Με θλίψη ανείπωτη ξεκίνησε το νεαρό πνευματικοπαίδι του, να τον συναντήσει. Μόλις έβαλε μετάνοια στον Γέροντα, αυτός, πριν προλάβει να του πει τον σκοπό της επισκέψεώς του του λέει:
-Ο πατέρας σου είναι άρρωστος. Θα προσευχηθώ γι’ αυτόν.
Πράγματι, μετά από λίγες ημέρες ο όγκος εξαφανίστηκε και οι γιατροί δεν πίστευαν στα μάτια τους. Κοιτούσαν και ξανακοιτούσαν την βιοψία, για να βεβαιωθούν. Ο νεαρός με κρυφή χαρά τώρα σπεύδει να συναντήσει πάλι στον θεραπευτή του πατέρα του και να του αναγγείλει τα ευχάριστα. Ο πατήρ Άνθιμος, όμως, πάλι τον πρόλαβε και του είπε:
—Δεν ξέρεις καϋμένε τι ζητάς! Ο πατέρας σου είχε εξομολογηθεί και ήταν έτοιμος. Έγινε, όμως, το χατίρι σου, για να βεβαιωθείς ότι ο Θεός είναι Ζών και ακούει των δεήσεών μας. Κλίνει πάντοτε «ους ευήκοον», γιατί είναι Πατέρας ευσυμπάθητος και πολυέλεος και πολυεύσπλαχνος.
Αργότερα ο Γέρων απεκάλυψε στο νεαρό πνευματικοπαίδι του την ηλικία του πατέρα του και του είπε:
—Ο πατέρας σου πήρε δέκα χρόνια παράταση!
Θα γίνεις μοναχός
Ο μοναχός Αρσένιος Γρηγοριάτης, ο νεώτερος, μας διηγήθηκε το εξής περιστατικό:
—Προτού πάρω την απόφαση να μονάσω, πήγα στον πατέρα Άνθιμο, να εξομολογηθώ. Όταν μου διάβασε την συγχωρητική ευχή, μου είπε ότι θα γίνω μοναχός, σε ποιό μοναστήρι θα πάω και ποιος θα είναι ο Γέροντάς μου. Παραξενεύτηκα τότε, γιατί δεν είχα εκείνη την εποχή λογισμό περί αφιερώσεώς μου. Αυτό, όμως, που ταυτόχρονα με την πρόρρησή του με εντυπωσίασε ήταν ότι κατά την διάρκεια της εξομολογήσεως ο Γέρων ευωδίαζε σαν ανοιξιάτικος κήπος. Η χάρη του Θεού, βλέπετε, τον επισκίαζε και μου τον παρουσίαζε όπως ακριβώς ήταν, δηλαδή, «ευωδία Χριστού»
Πήρε κουβέρτες για να σβήσει την φωτιά
Ο πατήρ Βαρλαάμ, Ιερομόναχος της Καλύβης του Αγίου Γεωργίου της Νέας Σκήτης, έβλεπε θαυμαστά σημεία, όταν ο πατήρ Άνθιμος λειτουργούσε. Μία φορά την ώρα της μετουσιώσεως των τιμίων Δώρων είδε τον Γέροντα τυλιγμένο στις φλόγες και ασυναίσθητα πήρε κουβέρτες και πετσέτες να τον τυλίξει. Όταν κατάλαβε ότι δεν ήταν αληθινή φωτιά έκανε πίσω και σταυροκοπήθηκε.
Παρόμοιο περιστατικό διηγείται και η κ. Γεωργακοπούλου από το Άργος. Είδε τον Γέροντα λειτουργούντα, πλημμυρισμένο από θείο φως, από το άκτιστο φως, που μόνο οι καθαροί στην καρδιά μπορούν να απολαμβάνουν.
Δεν έβρεχε στο σημείο που δουλεύανε
Ο πατήρ Κύριλλος από την Συνοδεία των Βολιωτών της Αγίας Άννης διηγείται ένα θαύμα, που έγινε, όταν διορθώνανε την οροφή της καλύβης των Εισοδίων του Γέροντος Ανθίμου. Είχαν ξεσκεπάσει την οροφή όταν ξαφνικά ο καιρός χάλασε και τα σύννεφα κάλυψαν τον ουρανό της Σκήτης. Η μπόρα φαινόταν ότι πλησίαζε. Ο Πατήρ Άνθιμος ήρεμος πήγε στο ναό των Εισοδίων, πήρε την εικόνα της τριετίζουσας Κόρης και σταύρωσε τον ορίζοντα. Η βροχή σε λίγο άρχισε να πέφτει ραγδαία γύρω γύρω, όμως, από την καλύβα. Στο σημείο που δούλευαν, ούτε σταγόνα δεν έπεσε. Η ευχή του πατρός Ανθίμου είχε εισακουσθεί και η παρρησία του στην Κυρία Θεοτόκο ήταν ορατή από όλους.
Λύνει το πρόβλημα τον Συμβολαιογράφου
Ο Γέρων με κάποιο συμβολαιογράφο συζητούσαν για εναν συγκεκριμένο νόμο. Ενδιαφερόταν για το ησυχαστήριο των Ταξιαρχών στο Βύρωνα και είχε αντίθετη άποψη από αυτή που πρότεινε ο συμβολαιογράφος. Σε κάποια στιγμή ο Γέροντας σηκώθηκε και του είπε:
—Πήγαινε στον τάδε νόμο και στην τάδε σελίδα της ποινικής δικονομίας και θα βρεις την λύση όσων ισχυρίζομαι.
Σημειωτέον ότι ο Γέροντας ουδέποτε είχε ασχοληθεί με τέτοιου είδους θέματα. Απλώς είχε φώτιση Θεού και τα χείλη του ήταν πνευματοκίνητα. Την άλλη ημέρα ο Συμβολαιογράφος επιβεβαίωσε τα όσα ο Γέρων έλεγε.
Είναι παιδί της Παναγίας
Ο κ. Θεόδωρος Πουλόπουλος είχε πάει με τον γιατρό κ. Νικολάου, και τον αγιογράφο κ. Κουστώφ στο Άγιον Όρος. Ο Γέρων τους φιλοξένησε μα αβραμιαία αγάπη και το πρωί μετά την ακολουθία άρχισε την συζήτηση κάτω από την μεγάλη απλωταριά, Διηγείτο πολλά πνευματικά και ανέπτυσσε θεολογικά θέματα. Μεταξύ των άλλων είπε και για ένα προσωπικό του θαύμα, που το περιγράφει ο αυτήκοος ως εξής:
«Υπήρχε κάποιος άρρωστος μοναχός στην Νέα Σκήτη. Ο πατήρ Άνθιμος πρόθυμος πάντοτε να κοινωνεί «ταις χρείαις των αγίων» πήρε το ραβδάκι του και πήγε να τον επισκεφθεί και να τον εξομολογήσει. Στον δρόμο της επιστροφής έπιασε τρομερό μπουρίνι και έγινε μούσκεμα. Δεν υπάρχει, βλέπετε, σε αυτή τη διαδρομή κάποιο σημείο να προφυλαχθεί κανείς, Ο ίδρωτας της ανηφόρας και η βροχή ανακατεύθηκαν στο γηρασμένο κορμί του Γέροντος και κρύωσε.
Πήγε στην Καλύβη του και έπεσε βαριά άρρωστος στο ασκητικό του κρεββάτι από πνευμονία. Εκεί που ξάπλωνε, βλέπει να πέφτει ο τοίχος του κελλιού του. Βλέπει τον ήλιο λαμπερό να ακτινοβολεί. Βλέπει δύο Αγγέλους να έρχονται να πάρουν την ψυχή του και να λέει ο ένας στον άλλο. Ας τον αφήσουμε λίγο ακόμα. Έχει έργο να επιτελέσει! Κοιτάζει όμως και προς την μεριά της Σιθωνίας και βλέπει πλήθος δαιμόνων να τραβιούνται σαν τα σκυλιά. Ένας κατάμαυρος από αυτούς, ο αρχηγός:
—Σηκωθείτε να πάρουμε αυτόν που μας πολεμάει.
Σηκώθηκε ο άλλος και είπε:
—Δεν μπορούμε να τον πάρουμε. Αυτός είναι παιδί της Παναγίας! Και εξαφανίσθηκαν».
Η υπακοή μας ανεβάζει στον ουρανό,
γιατί αποβάλλει την παρακοή των πρωτοπλάστων.
Αποβάλλει την οίηση, την αυταρέσκεια και μας εξομοιώνει με τον Θεό.
Ας αγωνιζόμαστε να ανέβουμε στο καθ’ ομοίωση,
γιατί το όμοιο με το όμοιο ενώνεται.
Να ενωθούμε με την πηγή τον φωτός, της αρετής και της αγαθότητος,
που είναι ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός.
Να πεθαίνουμε συνεχώς προς την αμαρτία.
Να μή θαρρούμε για ό,τι καλό κάναμε στον εαυτό μας
καί αυτοεπαινώμεθα.
Όσο καί να σφάλλουμε, να μην απελπιζώμεθα
και να γνωρίζουμε οτι ο Θεός παραχωρεί
να αμαρτάνουμε, για να ταπεινωθούμε.
Αλλιώς δεν μπορούμε να εισέλθουμε
στην Βασιλεία των ουρανών.
Διμηνιαίο περιοδικό «Μοναχική Έκφραση», τ. 49, Ιερά Μονής Αγίου Νεκταρίου, Τρίκορφο Δωρίδος, Ιούνιος-Ιούλιος-Αύγουστος 2012.
