Η πνευματική κατάνυξη είναι Θείο Δώρο, που χαρίζεται σε όσους υπομένουν στη θλίψη και επιμένουν στην προσευχή.
Όπως ακριβώς από την άνεση και την τρυφή και την καλοπέραση, προέρχεται η αναλγησία, η πώρωση και η σκληρότητα της καρδιάς, έτσι από την εγκράτεια και από την προσεκτική δίαιτα, προέρχεται η συντριβή της καρδιάς και η κατάνυξη, που αποτρέπει κάθε πικρία και χορηγεί την γλυκειά ιλαρότητα. (Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς)
Στα δροσερά άνθη των λιβαδιών, οι μέλισσες περιτριγυρίζουν την βασίλισσά τους. Και την ψυχή που έφτασε να βρίσκεται σε αδιάλειπτη κατάνυξη, την περικυκλώνουν οι νοερές δυνάμεις σαν φίλες και οικείες και βοηθούν να εκπληρωθούν οι επιθυμίες της. (Άγιος Ηλίας ο Πρεσβύτερος)
Όταν είναι μαζί μας η κατάνυξη είναι μαζί μας ο Θεός. (Όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ)
Όποιος θέλει να παραμένει διαρκώς στην κατάσταση της κατανύξεως και της πνευματικής θεωρίας, πρέπει να οικειωθεί σταθερά την ταπείνωση με την αυτομεμψία και τη συναίσθηση της αμαρτωλότητάς του ενώπιον του Θεού και των ανθρώπων, απορρίπτοντσς ολοκληρωτικά την αυτοδικαίωση και την κατάκριση των άλλων. (Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ)
Η πνευματική κατάνυξη είναι Θείο δώρο, που χαρίζεται σε όσους υπομένουν στη θλίψη και επιμένουν στην προσευχή, Θείο δώρο, που διαρκώς αυξάνεται μέσα τους, χειραγωγώντας τους στην πνευματική τελειότητα. (Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ)
Από την προσοχή γεννιέται η κατάνυξη και από την κατάνυξη αυξάνεται η προσοχή. Η μία γεννά, αλλά και ενισχύει την άλλη. Και οι δύο μαζί δίνουν βάθος στην προσευχή, και βαθμιαία, ζωή στην καρδιά, την οποία καθαρίζουν. (Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ)
Αγάπησε την ταπείνωση του Χριστού, πρόσεχε τον εαυτόν σου, προφυλάγοντας τον νου σου κατά την ώρα της προσευχής. Και όπου και αν πας, μην προβάλλεις τον εαυτόν σου σαν σοφό και δάσκαλο, αλλά να έχεις ταπεινό φρόνημα και ο Θεός θα σου δώσει την κατάνυξη. (Αββάς Σιλουανός)
Η κατάνυξη έρχεται, όταν σκέπτεσαι πόσο λύπησες το Θεό. Όπου Εκείνος είναι τόσο καλός, τόσο γλυκύς, τόσο ελεήμων, αγαθός, όλος γεμάτος αγάπη. Όπου Σταυρώθηκε και όλα τα έπαθε για εμάς. Αυτά και άλλα που έπαθε ο Κύριος, όταν μελετάς, σου φέρνουν κατάνυξη… (Όσιος Ιωσήφ ο Ησυχαστής)
Μέσα σου να βράζει η χαρά και να μη φαίνεται. Μέσα σου να βράζει η λύπη, η κόλαση, αλλά να μην το εξωτερικεύεις. Μπορείς να κατανύσσεσαι εσύ και εγώ εδώ, και ο ένας να μην παίρνει μυρωδιά τον άλλονε. Αυτό είναι κατά Θεόν. Άμα το εξωτερικεύεις, είτε υπερηφάνεια θα σε πιάσει, ή… θα το χάσεις. (Όσιος Εφραίμ ο Κατουνακιώτης)
Η κατάνυξη αποτελεί σαφή ένδειξη ότι ο νους έχει ενωθεί με την καρδία διά της Θείας Χάριτος και η πνευματική ηδονή που γεύεται ο άνθρωπος τις ευλογημένες εκείνες στιγμές δεν συγκρίνεται με καμμιά άλλη ηδονή. (Γέροντας Εφραίμ ο Βατοπαιδινός)
