Νηστεία του Δεκαπενταύγουστου: Η νηστεία της Παναγίας, από την 1η έως και τη 14η Αυγούστου, είναι μία από τις πιο ιερές και αυστηρές περιόδους του ορθόδοξου εορτολογίου, που προετοιμάζει τους πιστούς για την Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
Για τους Ορθοδόξους, είναι το «Πάσχα του καλοκαιριού», μια εορτή γεμάτη φως, πνευματική χαρά και ελπίδα.
Η νηστεία αυτή είναι αυστηρή: επιτρέπεται κατάλυση οίνου και ελαίου μόνο Σάββατο και Κυριακή, ενώ ψάρι τρώμε μόνο στις 6 Αυγούστου, ημέρα της Μεταμορφώσεως του Κυρίου. Αν η Κοίμηση της Θεοτόκου συμπέσει Τετάρτη ή Παρασκευή, καταλύεται ψάρι, όχι κρέας.
Δείτε αναλυτικά τις νηστείες και τις ημέρες καταλύσεως στον Επίσημο Ιστότοπο της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Η Παναγία ως μεσίτρια και μητέρα όλου του κόσμου
Η Θεοτόκος δεν είναι απλώς η Μητέρα του Θεανθρώπου. Είναι η Μητέρα όλης της ανθρωπότητας, η μεσίτρια των ανθρώπων προς τον Χριστό, η πύλη του ουρανού, η παρηγοριά των θλιβομένων. Γι’ αυτό και σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, σε βουνά, νησιά, σπήλαια και μοναστήρια, ο λαός προστρέχει με νηστεία, προσευχή και δάκρυα.
Όπως έλεγε ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης:
«Η Παναγία, όταν δει ταπείνωση, δάκρυ και μετάνοια, τρέχει πιο γρήγορα από σκέψη. Είναι η μάνα μας. Και η μάνα, όταν ακούσει το παιδί της να κλαίει, τρέχει πρώτη.»
Οι Παρακλητικοί Κανόνες – Η προσευχή του λαού στην Παναγία
Κατά τη διάρκεια της νηστείας, ψάλλονται καθημερινά στις ενορίες και στα μοναστήρια, εναλλάξ, η Μικρή και η Μεγάλη Παράκληση προς την Υπεραγία Θεοτόκο, εκτός από τα Σάββατα και τη Μεταμόρφωση. Οι Παρακλητικοί Κανόνες είναι ποιήματα προσευχής, θλίψης, ικεσίας και ελπίδας, που εκφράζουν τη βαθιά σχέση των πιστών με τη Μητέρα του Θεού.
Ο Άγιος Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας, μιλώντας για τον Δεκαπενταύγουστο, σημείωνε:
«Ο λαός που αγαπά την Παναγία και νηστεύει, δεν θα χαθεί ποτέ. Όσο υπάρχει νηστεία και παράκληση, υπάρχει ελπίδα για τη σωτηρία του κόσμου».
Η νηστεία ως πράξη θεραπείας – Τι διδάσκει ο Άγιος Νεκτάριος
Ο Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως, στη διδασκαλία του για τις νηστείες της Εκκλησίας, υπογράμμιζε ότι η νηστεία δεν είναι καταπίεση, αλλά μέσο πνευματικής ανάτασης. Είναι θεραπεία από το πάθος, προετοιμασία για τη συνάντηση με τον Θεό, οδός ταπείνωσης και πνευματικού αγιασμού.
Σε επιστολή του, σημείωνε:
«Ο Χριστιανός που νηστεύει για την Παναγία, δεν κάνει μόνο μία πράξη υπακοής. Κάνει μία κίνηση αγάπης και σεβασμού. Ό,τι δίνουμε στην Παναγία, μας το επιστρέφει εκατονταπλάσια.»
Η Ελλάδα της Παναγιάς – Ζωντανό έθνος πίστης και ευλάβειας
Η Παναγία της Τήνου, η Παναγία Σουμελά, η Παναγία της Κεφαλλονιάς, η Παναγία της Χοζοβιώτισσας, η Παναγία Γοργοϋπήκοος, η Πορταΐτισσα του Αγίου Όρους – κάθε μία από τις χιλιάδες εικόνες της Παναγίας στην Ελλάδα κουβαλά μια ιστορία πίστης, δακρύων και θαυμάτων. Δεν είναι τυχαίο ότι το 15Αύγουστο γιορτάζεται ως εθνική ανάταση, γιατί «όπου Παναγιά, εκεί και Ελλάδα».
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος είχε πει:
«Τιμή της Παναγίας είναι η μίμηση της ζωής της. Και η νηστεία, η εγκράτεια, η σιωπή, η προσευχή, η υπακοή, είναι το δικό μας δώρο στη μητέρα του Θεού.»
Για το τυπικό της νηστείας δείτε και την εγκύκλιο της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου.
Προσευχή, νηστεία, ελπίδα – Το νόημα του Δεκαπενταύγουστου
Η Νηστεία του Δεκαπενταύγουστου δεν είναι ένα απλό προεόρτιο. Είναι σχολείο πνευματικότητας. Οδηγεί στην κατάνυξη, στον εκκλησιασμό, στη συγχώρεση και κυρίως στην ενθύμηση ότι δεν είμαστε μόνο σώμα, αλλά και ψυχή. Μέσα στον καύσωνα του Αυγούστου, η νηστεία αυτή μαλακώνει την καρδιά, καθαρίζει τον λογισμό και φέρνει τον άνθρωπο πιο κοντά στη Μητέρα του Φωτός.
Απολυτίκιον της Κοιμήσεως της Θεοτόκου
Ἐν τῇ Γεννήσει τὴν παρθενίαν ἐφύλαξας,
ἐν τῇ Κοιμήσει τὸν κόσμον οὐ κατέλιπες Θεοτόκε·
μετέστης πρὸς τὴν ζωήν, μήτηρ ὑπάρχουσα τῆς ζωῆς,
καὶ ταῖς πρεσβείαις ταῖς σαῖς λυτρουμένη,
ἐκ θανάτου τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Το Βήμα Ορθοδοξίας καλεί όλους τους αναγνώστες να ενταχθούν με καρδιά ταπεινή στην ιερή περίοδο της νηστείας της Παναγίας, μελετώντας, προσευχόμενοι και νηστεύοντας με αληθινή πίστη και μετάνοια.