ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΠΡΟΗΓΙΑΣΜΕΝΩΝ ΔΩΡΩΝ: Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι η κατεξοχήν περίοδος πνευματικής προετοιμασίας για τη Μεγάλη Εβδομάδα και την Ανάσταση του Χριστού.
Μέσα σε αυτό το πνευματικό πλαίσιο, η Εκκλησία έχει καθιερώσει τη Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων, μια ιδιαίτερη ακολουθία που τελείται κάθε Τετάρτη και Παρασκευή, καθώς και τις τρεις πρώτες ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας (Μεγάλη Δευτέρα, Μεγάλη Τρίτη και Μεγάλη Τετάρτη).
Το νόημα της Λειτουργίας των Προηγιασμένων
Η Θεία Λειτουργία είναι κατεξοχήν πανηγυρική και χαρμόσυνη ακολουθία, καθώς συνδέεται με τη Θεία Ευχαριστία και την Ανάσταση του Χριστού. Ωστόσο, η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι μια περίοδος κατανύξεως και πνευματικής νηστείας, η οποία δεν συμβαδίζει με τη χαρά της Ευχαριστίας. Για τον λόγο αυτό, η Εκκλησία δεν τελεί πλήρεις Θείες Λειτουργίες τις καθημερινές της Σαρακοστής, εκτός από δύο εξαιρέσεις: τη γιορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και τη μνήμη των Αγίων Σαράντα Μαρτύρων.
Η ανάγκη όμως των πιστών να μεταλαμβάνουν συχνότερα, ακόμα και κατά τις καθημερινές, οδήγησε στην καθιέρωση της Λειτουργίας των Προηγιασμένων Δώρων. Σε αυτή τη Λειτουργία, δεν τελείται η καθαγίαση των Τιμίων Δώρων όπως στις κανονικές Θείες Λειτουργίες. Αντίθετα, χρησιμοποιούνται ήδη καθαγιασμένα Δώρα από την προηγούμενη Κυριακή, τα οποία έχουν μετατραπεί σε Σώμα και Αίμα Χριστού.
Πώς τελείται η Λειτουργία των Προηγιασμένων
Η Λειτουργία των Προηγιασμένων είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον Εσπερινό. Στην πράξη, έχει δομή εσπερινού, αλλά ενσωματώνει και τη Θεία Κοινωνία. Ο ιερέας, κατά τη Θεία Λειτουργία της Κυριακής, φυλάσσει στο Αρτοφόριο μέρος των Τιμίων Δώρων, τα οποία χρησιμοποιεί αργότερα στις Λειτουργίες των Προηγιασμένων.
Κατά την τέλεση της ακολουθίας, το πένθιμο στοιχείο είναι έντονο. Τα τροπάρια και οι ψαλμωδίες έχουν έναν κατανυκτικό χαρακτήρα, που βοηθά τους πιστούς να εισέλθουν βαθύτερα στο πνεύμα της μετάνοιας. Η στιγμή της Θείας Μετάληψης αποτελεί την κορύφωση της ακολουθίας, καθώς οι πιστοί λαμβάνουν τη Θεία Κοινωνία με φόβο Θεού και ταπείνωση.
Ιστορική αναδρομή και πνευματική σημασία
Η Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων ανάγεται στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες. Κατά την παράδοση, αποδίδεται στον Άγιο Γρηγόριο τον Διάλογο, πάπα Ρώμης. Στη σύγχρονη εποχή, παραμένει μια από τις πιο κατανυκτικές ακολουθίες της Ορθόδοξης Εκκλησίας και τελείται σε όλους τους ορθόδοξους ναούς, ακολουθώντας τις οδηγίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Η συμμετοχή των πιστών στη Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων θεωρείται ιδιαιτέρως ωφέλιμη, καθώς βοηθά στην πνευματική προετοιμασία για το Πάσχα. Όπως επισημαίνει και η Ιερά Σύνοδος, η περίοδος αυτή είναι αφιερωμένη στην προσευχή, τη νηστεία και την εσωτερική κάθαρση, προκειμένου οι πιστοί να βιώσουν το μέγιστο γεγονός της Αναστάσεως του Κυρίου.
