Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος (329-389 μ.Χ.) καί ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος (344-407 μ.Χ.) ὑπῆρξαν καί οἱ δύο Ἐπίσκοποι Κωνσταντινουπόλεως, ἀλλά δέν συναντήθηκαν ποτέ στή ζωή τους.
Οἱ πατρίδες τους ἀπείχαν σημαντικά, γιά τήν ἐποχή ἐκείνη, οἱ δέ παραμονές τους στή Βασιλεύουσα δέν διήρκεσαν πολύ, ὥστε νά συμπέσουν. Ἔφυγαν καί οἱ δύο διωγμένοι. Ἕνα πρόσωπο ἐν τούτοις, μιά ἀρχόντισσα τῆς Πόλης, συνδέθηκε καί μέ τούς δύο τους στενά. Πρόκειται γιά τήν Ἁγία Ὀλυμπιάδα.
Ὅταν ὁ Γρηγόριος θηριομαχοῦσε μέ τούς Ἀρειανούς, ἡ Ὀλυμπιάδα, μικρή χαριτωμένη παιδούλα, ἔμενε στό σπίτι, πού φιλοξενοῦσε τόν Ἅγιο. Ἦταν γι᾿αὐτόν μιά ξεκούραση. Ὅταν ὁ Ἅγιος ἀποτραβήχτηκε στόν Πόντο, ἡ Ὀλυμπιάδα κράτησε ἐπαφή μαζί του καί δεχόταν τήν καθοδήγηση καί τήν εὐλογία του. Μεγάλωσε καί παντρεύτηκε. Ἔμεινε ὅμως χήρα πολύ νωρίς. Ἀποφάσισε νά μή ξαναπαντρευτεῖ, ἀλλά νά ἀφιερωθεῖ στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας.
Ὅταν ἦρθε στήν Κωνσταντινούπολη ὡς Ἐπίσκοπος ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ἡ Ὀλυμπιάδα ἔγινε θερμή καί πολύτιμη συνεργάτιδά του, καί συμμερίστηκε μαζί του τήν ὀδύνη τοῦ διωγμοῦ του. Κατά τή διάρκεια τῆς μακρᾶς καί ἐπώδυνης πορείας του πρός τήν ἐξορία, κατά τήν ὀποία καί παρέδωσε τό πνεῦμα, ἔστειλε πρός τήν Ὀλυμπιάδα τίς περίφημες 17 ἐπιστολές του, πού τήν παρηγοροῦσε, τήν ἐνίσχυε καί ἐξιστοροῦσε τίς περιπέτειές του.
Δύο δεκαετίες ὅμως πρίν, πρός τήν Ὀλυμπιάδα εἶχε στείλει καί ὁ Γρηγόριος, γέροντας τότε, ἕνα ἀπό τά ἔπη του, παραινετικό. Τοῦ εἶχαν ἀνακοινώσει τόν ἐπικείμενο γάμο της, καί αὐτό ἦταν τό γαμήλιο δῶρο του. Δῶρο, πού ἐπρόκειτο νά παραμείνει στήν Ἐκκλησία ὡς ἱερή παρακαταθήκη. Τό ἔπος αὐτό παραθέτουμε στή συνέχεια σέ πεζή μετάφραση τῆς ἀείμνηστης φίλης τοῦ περιοδικοῦ μας, Ἀθηνᾶς Καραμπέτσου, φιλολόγου, ὅπως εἶχε δημοσιευθεῖ στό κυπριακό περιοδικό Ὀρθόδοξη Μαρτυρία τό Φθινόπωρο τοῦ 2000.
«Κόρη μου,
στούς γάμους σου ἐγώ ὁ πνευματικός σου πατέρας, ὁ Γρηγόριος, σοῦ κάνω δῶρο τοῦτο τό ποίημα. Καί εἶναι ὅ,τι καλύτερο ἡ συμβουλή τοῦ πατέρα.
Ἄκου λοιπόν, Ὀλυμπιάδα μου:
Ξέρω ὅτι θέλεις νά εἶσαι πραγματική χριστιανή. Μιά πραγματική χριστιανή πρέπει ὄχι μόνο νά εἶναι, ἀλλά καί νά φαίνεται. Γι᾿ αὐτό, σέ παρακαλῶ, νά προσέξεις τήν ἐξωτερική σου ἐμφάνιση. Νά εἶσαι ἁπλή. Τό χρυσάφι, δεμένο σέ πολύτιμες πέτρες, δέν στολίζει γυναῖκες σάν καί σένα. Πολύ περισσότερο τό βάψιμο. Δέν ταιριάζει τό πρόσωπό σου, τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, νά τήν παραποιεῖς καί νά τήν ἀλλάζεις, μόνο καί μόνο γιά νά ἀρέσεις. Ξέρε το ὅτι αὐτό εἶναι φιλαρέσκεια ἀνάρμοστη. Θέλω νά ξεπεράσεις τή γυναικεία φιλαρέσκεια καί νά μείνεις ἁπλή στήν ἐμφάνιση. Τά βαρύτιμα καί πολυτελή φορέματα ἄς τά φοροῦν ἐκεῖνες πού δέν ἐπιθυμοῦν ἀνώτερη ζωή, πού δέν ξέρουν τί θά πεῖ ἀγώνας καί ἀρετή, πού δέν ξέρουν τί θά πεῖ πνευματική ἀκτινοβολία. Ἐσύ, ὅμως, ἔβαλες μεγάλους στόχους στή ζωή σου. Καί αὐτοί οἱ στόχοι σοῦ ζητοῦν ὅλη τή φροντίδα κι ὅλη τήν προσοχή.
Πρῶτα-πρῶτα νά σέβεσαι καί ν᾿ ἀγαπᾶς τό Θεό καί μετά σύ νά σέβεσαι καί ν᾿ ἀγαπᾶς τόν ἄνδρα σου “ὡς τῷ Κυρίῳ”, ὅπως λέει τό Εὐαγγέλιο. Ἀλλά πῶς μπορεῖ νά καταλάβει αὐτή τήν ἔννοια ἡ γυναίκα πού δέ γνώρισε τόν Κύριο, δέν Τόν σεβάστηκε, δέν Τόν ἀγάπησε;
Μέ τό γάμο ἡ στοργή καί ἡ ἀγάπη σου νά εἶναι φλογερή καί ἀμείωτη γιά ἐκεῖνον πού σοῦ ᾿δωσε ὁ Θεός. Γιά ἐκείνον, πού ᾿γινε τό μάτι τῆς ζωῆς σου καί σοῦ εὐφραίνει τήν καρδιά. Κι ἄν καταλάβεις πώς ὁ ἄνδρας σου σέ ἀγαπάει περισσότερο ἀπ’ ὅσο τόν ἀγαπᾶς ἐσύ, μήν κοιτάξεις νά τοῦ πάρεις τόν ἀέρα, κράτα πάντα τή θέση πού σοῦ ὁρίζει τό Εὐαγγέλιο…
Νά τόν σέβεσαι καί νά τόν ἀγαπᾶς “ὡς τῷ Κυρίῳ”… Ἐσύ νά ξέρεις ὅτι εἶσαι γυναίκα, ἔχεις μεγάλο προορισμό, ἀλλά διαφορετικό ἀπό τόν ἄνδρα, πού πρέπει νά εἶναι ἡ κεφαλή. Ἄσε τήν ἀνόητη ἰσότητα τῶν δυό φύλων καί προσπάθησε νά ζήσεις τά καθήκοντα τοῦ γάμου. Στήν ἐφαρμογή τους θά δεῖς πόση ἀντοχή χρειάζεται γιά ν’ ἀνταποκριθεῖς ὅπως πρέπει σ’ αὐτά τά καθήκοντα, ἀλλά καί πόση δύναμη κρύβεται στό ἀσθενές φύλο.
Θά ξέρεις πόσο εὔκολα θυμώνουν οἱ ἄνδρες. Εἶναι ἀσυγκράτητοι καί μοιάζουν μέ λιοντάρια. Σ’ αὐτό τό σημεῖο ἡ γυναίκα πρέπει νά εἶναι δυνατότερη καί ἀνώτερη. Πρέπει νά παίζει τό ρόλο τοῦ θηριοδαμαστῆ. Τί κάνει ὁ θηριοδαμαστής ὅταν βρυχᾶται τό θηρίο; Γίνεται περισσότερο ἤρεμος καί μέ τήν καλοσύνη καταπραΰνει τήν ὀργή. Τοῦ μιλάει γλυκά καί μαλακά, τό χαϊδεύει, τό περιποιεῖται καί πάλι τό χαϊδεύει, ἔτσι τό καταπραΰνει…
Ποτέ μή κατηγορήσεις καί ἀποπάρεις τόν ἄνδρα σου γιά κάτι πού ἔκανε στραβό! Οὔτε πάλι γιά τήν ἀδράνειά του, ἔστω κι ἄν τό ἀποτέλεσμα δέν εἶναι αὐτό πού ἤθελες ἐσύ. Γιατί ὁ διάβολος εἶναι αὐτός, πού μπαίνει ἐμπόδιο στήν ὁμοψυχία τῶν συζύγων…
Νά ἔχετε κοινά τά πάντα, καί τίς χαρές καί τίς λύπες. Γιατί ὁ γάμος ὅλα σᾶς τά ἔκανε κοινά. Κοινές καί οἱ φροντίδες, γιατί ἔτσι τό σπίτι θά στεριώσει. Νά συμβάλλεις ἐκφράζοντας τή γνώμη σου, ὁ ἄνδρας ὅμως ἄς ἀποφασίζει.
Ὅταν τόν βλέπεις λυπημένο, συμμερίσου τή λύπη του ἐκείνη τήν ὥρα. Γιατί εἶναι μεγάλη ἀνακούφιση στή λύπη, ἡ λύπη τῶν φίλων. Ὅμως ἀμέσως νά ξαστεριάζει ἡ ὄψη σου καί νἆσαι ἤρεμη χωρίς ἀγωνία. Ἡ γυναίκα εἶναι τό ἀκύμαντο λιμάνι γιά τό θαλασσοδαρμένο σύζυγο.
Νά ξέρεις ὅτι ἡ παρουσία σου στό σπίτι σου εἶναι ἀναντικατάστατη, γι’ αὐτό πρέπει νά τό ἀγαπήσεις μ’ ὅλες τίς φροντίδες τοῦ νοικοκυριοῦ. Νά τό βλέπεις σάν βασίλειό σου, καί νά μή συχνοβγαίνεις ἀπό τό κατώφλι σου. Ἄφησε τίς ἔξω δουλειές γιά τόν ἄνδρα.
Πρόσεχε τίς συναναστροφές σου. Πρόσεχε τίς συγκεντρώσεις πού πηγαίνεις. Μή πᾶς σέ ἄπρεπες συγκεντρώσεις, γιατί εἶναι μεγάλος κίνδυνος γιά τήν ἁγνότητά σου. Αὐτές οἱ συναναστροφές ἀφαιροῦν τήν ντροπή κι ἀπό τίς ντροπαλές, σμίγουν μάτια μέ μάτια, κι ὅταν φύγει ἡ ντροπή γεννιοῦνται ὅλα τά χειρότερα κακά (“αἰδώς οἰχομένη, πάντων γενέτειρα κακῶν”). Τίς σοβαρές ὅμως συγκεντρώσεις μέ συνετούς φίλους νά τίς ἐπιζητεῖς, γιά νά ἐντυπώνεται στό νοῦ σου ἕνας καλός λόγος ἤ κάποιο ἐλάττωμα νά κόψεις ἤ νά καλλιεργήσεις τούς δεσμούς σου μέ ἐκλεκτές ψυχές.
Μήν ἐμφανίζεσαι ἀνεξέλεγκτα σέ ὁποιονδήποτε, ἀλλά στούς σώφρονες συγγενεῖς σου, στούς ἱερεῖς καί σέ σοβαρούς νεώτερους ἤ ἠλικιωμένους.
Μή συναναστρέφεσαι φαντασμένες γυναῖκες, πού ἔχουν τό νοῦ τους στό ἔξω γιά ἐπίδειξη. Οὔτε ἀκόμα ἄνδρες εὐσεβεῖς, πού ὁ σύζυγός σου δέν θέλει στό σπίτι, ἄν καί σύ πολύ τούς ἐκτιμᾶς. Ὑπάρχει γιά σένα πιό ἀκριβό πράγμα ἀπό τόν καλό σου σύζυγο, πού τόσο ἀγαπᾶς; Ἡ σκέψη σου νά πετάει ὑψηλά, νά μήν εἶσαι ὅμως ἀκατάδεκτη.
Ἐπαινῶ τίς γυναίκες πού δέν τίς ξέρουν οἱ πολλοί ἄνδρες. Μή τρέχεις σέ τραπέζια κοσμικά καί ἄς εἶναι γιά γάμο ἤ γιά γενέθλια. Ἐκεῖ ἀνάβουν ἄνομοι πόθοι, μέ τούς χορούς, τούς πήδους καί τά γέλια, τήν ψεύτικη εὐχαρίστηση, πού παραπλανεύουν ἀκόμα καί τούς ἁγνούς καί σώφρονες. Καί ἡ ἁγνότητα εἶναι τόσο λεπτό πράγμα! Σάν τό κερί στίς ἀκτίνες τοῦ ἥλιου! Ἀπόφευγε ἀκόμα καί στό σπίτι σου τά κοσμικά τραπέζια. Ἄν μπορούσαμε νά περιορίσουμε τίς ὀρέξεις τῆς κοιλιᾶς, θά κυριαρχούσαμε στά πάθη μας…
Κράτα τή μορφή σου γαλήνια καί μήν τήν ἀλλοιώνεις οὔτε μέ ξεκαρδιστικά γέλια, ἀλλ᾿ οὔτε μέ μορφασμούς, ὅταν εἶσαι θυμωμένη. Στολίδια τ’ αὐτιά νἄχουν ὄχι μαργαριτάρια, ἀλλά ν’ ἀκοῦν καλά λόγια καί νά βάζουν γιά τά ἄσχημα λουκέτο στό νοῦ. Ἔτσι, εἴτε κλειστά εἶναι, εἴτε ἀνοικτά, ἡ ἀκοή θά μένει ἁγνή.
Ὅσο γιά τά μάτια, εἶναι κεῖνα, πού δείχνουν ὅλο τό ἐσωτερικό τῆς ψυχῆς. Ἄς σταλάζει ἁγνό κοκκίνισμα ἡ παρθενική ντροπή κάτω ἀπό τά βλέφαρά σου κι ἄς προκαλεῖ τή σεμνότητα καί τήν ἁγνή ντροπή σέ ὅσους σέ βλέπουν καί σ’ αὐτόν ἀκόμα τό σύζυγό σου. Εἶναι πολλές φορές προτιμότερο, γιά πολλά πράγματα, νά κρατᾶς κλειστά τά μάτια, χαμηλώνοντας τό βλέμμα.
Καί τώρα στή γλώσσα. Θά ἔχεις πάντα ἐχθρό τόν ἄνδρα σου, ἄν ἔχεις γλώσσα ἀχαλίνωτη, ἔστω κι ἄν ἔχεις χίλια ἄλλα χαρίσματα. Γλώσσα ἀνόητη, βάζει πολλές φορές, σέ κίνδυνο καί τούς ἀθώους. Προτίμα κι ὅταν ἀκόμα ἔχεις δίκιο, τή σιωπή. Εἶναι προτιμότερη γιά νά μή ριψοκινδυνεύσεις νά πεῖς ἕναν ἄτοπο λόγο. Κι ἄν ἔχεις τήν ἐπιθυμία νά λές πολλά, τό καλύτερο εἶναι νά σωπαίνεις.
Πρόσεχε ἀκόμα καί τό βάδισμά σου. Μετράει στή σωφροσύνη.
Καί τοῦτο πρόσεξε καί ἄκουσε: μήν ἔχεις ἀδάμαστη σαρκική ὁρμή. Πεῖσε καί τόν ἄνδρα σου νά σέβεται τίς ἱερές ἡμέρες. Γιατί οἱ νόμοι τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀνώτεροι ἀπό τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Ἄν καί τό θεσμό τοῦ γάμου τόν ἔθεσε ὁ ἄσαρκος Υἱός τοῦ Θεοῦ στό ἀνθρώπινο γένος, γιά νά βοηθήσει τό πλάσμα του, ὥστε ἐνῶ ἄλλοι ἔρχονται καί ἄλλοι φεύγουν, ἡ γέννηση νά διατηρεῖ σέ κάποια ἰσορροπία τό ἀνθρώπινο γένος…
Ἄν ἀπό μένα τό γέροντα πῆρες κάποιο λόγο πνευματικό, σοῦ συνιστῶ νά τόν φυλάξεις στά βάθη τῆς ψυχῆς σου. Ἔτσι μέ ὅ,τι πῆρες ἀπό αὐτά πού ἄκουσες καί μέ τήν ἠθική σου ἀνωτερότητα, θά θεραπεύσεις τόν ἐξαίρετο σύζυγό σου καί περίφημο πολιτικό ἄνδρα ἀπό τήν ὑπερηφάνεια.
Αὐτό τώρα τό παρόν δῶρο, κειμήλιο, σοῦ προσφέρω. Ἄν θέλεις πάλι νά σοῦ εὐχηθῶ καί τό καλύτερο, σοῦ εὔχομαι καί τό καλύτερο, σοῦ εὔχομαι νά γίνεις ἀμπέλι πολύκαρπο, μέ τέκνα τέκνων, γιά νά δοξάζεται ἀπό περισσότερους ὁ Θεός, γιά τόν ὁποῖον γεννιόμαστε καί πρός τόν Ὁποῖο πρέπει ἀπ’ αὐτή τή ζωή νά ὁδεύουμε».
Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος
-120x86.jpg)
