Γράφει η Σοφία Ντρέκου
«Το Πνεύμα του Θεού που έχει δοθεί σ’ αυτή τη σάρκα μας
δεν μπορεί να υπομείνει λύπη ή περιορισμό.» Ποιμήν του Ερμά[1]
«Όταν το πνεύμα του Θεού κατέρχεται σ’ έναν άνθρωπο και τον επισκιάζει με την πληρότητα της έκχυσής του, τότε η ψυχή του ξεχειλίζει από μια χαρά απερίγραπτη, γιατί το Άγιο Πνεύμα χαροποιεί ό,τι αγγίζει. Η Βασιλεία των ουρανών είναι ειρήνη και χαρά εν Αγίω Πνεύματι. Απόκτησε εσωτερική ειρήνη, και χιλιάδες γύρω σου θα βρουν τη σωτηρία τους.»
Άγιος Σεραφείμ του Sarov 1759-1833
Η χάρη αποκαλύπτεται βαθμιαία
Ο καθένας που έχει βαφτιστεί με τον ορθόδοξο τρόπο, έχει δεχτεί μυστικά το πλήρωμα της χάρης· και αν έπειτα συνεχίζει να τηρεί τις εντολές, θ’ αποκτήσει συνειδητά τη γνώση αυτής της χάρης· και αν έπειτα συνεχίζει να τηρεί τις εντολές, θ’ αποκτήσει συνειδητά τη γνώση αυτής της χάρης μέσα του.
Όσο κι αν προχωρήσει κάποιος στην πίστη, όσο μεγάλες ευλογίες κι αν αποκτήσει, ποτέ δεν ανακαλύπτει, ούτε θα μπορέσει ποτέ ν’ ανακαλύψει τίποτε περισσότερο απ’ ό,τι ήδη έχει λάβει μυστικά με το βάπτισμα.
Ο Χριστός, όντας τέλειος Θεός, χορηγεί στον βαπτισμένο την τέλεια χάρη του Πνεύματος. Εμείς, από την πλευρά μας, δεν μπορούμε να προσθέσουμε τίποτε σ’ αυτή τη χάρη, αλλά μας αποκαλύπτεται και μας φανερώνεται βαθμιαία, ανάλογα με την εκπλήρωση των εντολών. Ο,τιδήποτε, λοιπόν, του προσφέρουμε μετά την αναγέννησή μας, ήταν ήδη μέσα μας και προήλθε απ’ αυτόν.
Άγιος Μάρκος ο Μοναχός (ΙΓ’ αί.).
Θεοποιημένα πρόσωπα
«Τα θεία πρόσωπα δεν επιβάλλονται, αλλά το ένα μαρτυρεί το άλλο. Γι’ αυτό το λόγο ο άγ. Ιωάννης ο Δαμασκηνός είπε ότι «ο Υιός είναι η εικόνα του Πατρός και το Πνεύμα η εικόνα του Υιού». Κατά συνέπεια το τρίτο πρόσωπο της Τριάδος είναι το μόνο που δεν απεικονίζεται σ’ έν’ άλλο πρόσωπο. Το Άγιο Πνεύμα, ως πρόσωπο, παραμένει αφανέρωτο, κρυμμένο, συγκαλύπτοντας τον εαυτό του μόλις εμφανιστεί.
Το Άγιο Πνεύμα είναι το βασιλικό χρίσμα του Χριστού και όλων των Χριστιανών που έχουν κληθεί να βασιλέψουν μαζί του στον Μέλλοντα Αιώνα. Τότε αυτό το θείο πρόσωπο, άγνωστο τώρα, χωρίς να έχει την εικόνα του σε κάποιο άλλο μέλος της Τριάδος, θα φανερωθεί σε θεοποιημένα πρόσωπα· γιατί το πλήθος των αγίων θα είναι η εικόνα του.»
Vladimir Lossky 1903-1958 (Ο Βλαντιμίρ Λόσκι ήταν επιφανής εξόριστος Ρώσος θεολόγος.)
Το Άγιον Πνεύμα μεταμορφώνει σε χαρά ο,τι αγγίξει
Φώτης Κόντογλου – Ο Πολυαγαπημένος Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ
«Όταν κατεβαίνη το Άγιον Πνεύμα επάνω στον άνθρωπο και εισχωρεί μέσα του, η ψυχή του ανθρώπου γεμίζει από μία χαρά ανέκφραστη, γιατί το Άγιον Πνεύμα μεταμορφώνει σε χαρά ο,τι αγγίξει. Φανερώνεται σαν ένα ανιστόρητο φως σ᾿ εκείνους που εκδηλώνεται η θεική ενέργεια. Οι άγιοι Απόστολοι γνωρίσανε με τις αισθήσεις τους την παρουσία του Αγίου Πνεύματος». Τότε τον ρώτησα: «Πως θα μπορέσω να το δω κ᾿ εγώ με τα μάτια μου;»
Απάνω σ’ αυτά, ο πάτερ Σεραφείμ έβαλε τα χέρια του στους ώμους μου και μου είπε: «Τέκνον μου, βρισκόμαστε κ᾿ οι δυό μας μέσα στο Άγιον Πνεύμα… Γιατί δεν θέλεις να με κοιτάξης;» «Πάτερ μου, του είπα, δεν μπορώ να σε κοιτάξω. Τα μάτια σου βγάζουνε αστραπές. Το πρόσωπό σου έχει γίνει πιο αστραφτερό από τον ήλιο, και τα μάτια μου θαμπώσανε από το φως». «Μη φοβάσαι, τέκνο του Θεού, είπε ο γέροντας. Κ᾿ εσύ είσαι ολόφωτος όπως είμ᾿ εγώ. Γιατί βρίσκεσαι μέσα στο Άγιον Πνεύμα. Αλλιώς δεν θα μπορούσες να με δης με την όψη που με βλέπεις».
Έσκυψε απάνω μου και μου είπε σιγανά στο αυτί: «Ευχαρίστησε τον Ύψιστο για την άπειρη καλοσύνη του. Προσευχήθηκα μυστικά στον Κύριο και είπα μέσα μου: Κύριε, αξίωσε τον να ιδή καθαρά με τα σωματικά μάτια του την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματός Σου, που τη φανερώνεις στους δούλους σου όποτε καταδέχεσαι να παρουσιασθής μέσα στο μεγαλοπρεπές φως της δόξης Σου.
Κι᾿ όπως βλέπεις, ο Κύριος αμέσως δέχθηκε την προσευχή του τιποτένιου Σεραφείμ. Πόση ευγνωμοσύνη πρέπει να χρωστούμε στο Θεό για τούτο το ανείπωτο δώρο που μας έδωσε! Μήτε οι Πατέρες της ερήμου δεν αξιώνονταν πάντα να δούνε τέτοια φανερώματα της αγαθότητός Του. Λοιπόν, τέκνον μου, κοίταξέ με ελεύθερα. Μη φοβάσαι, ο Κύριος είναι μαζί μας».
Φώτης Κόντογλου – Ο Πολυαγαπημένος Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ
(από το Ασάλευτο Θεμέλιο, Ακρίτας 1996)
Είναι Αόρατο, Αψηλάφητο κι όμως νιώθεται παντού
Υπάρχει μια μυστική και κρυμμένη ιδιότητα στο Άγιο Πνεύμα που μας δυσκολεύει να μιλήσουμε ή να γράψουμε γι’ αυτό. Όπως το λέει ο Άγ. Συμεών ο Νέος Θεολόγος:
Παίρνει τ’ ονομά του από την ύλη όπου αναπαύεται,
Γιατί δεν έχει διακριτικό όνομα ανάμεσα στους ανθρώπους.
Αλλού ο Άγ. Συμεών γράφει (στην πραγματικότητα, όχι με ειδική αναφορά στο Πνεύμα, αλλά τα λόγια του εφαρμόζονται πολύ καλά στο τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος):
Είναι αόρατο και κανένα χέρι δεν μπορεί να το πιάσει·
Αψηλάφητο, κι όμως νιώθεται παντού…
Τι είναι αυτό; Ω θαύμα! Τι δεν είναι. Γιατί δεν έχει όνομα.
Μέσα στην τρέλλα μου προσπάθησα να το αρπάξω,
Κι’ έκλεισα το χέρι μου, νομίζοντας ότι το κρατώ σφιχτά·
Αλλά ξέφυγε και δεν μπορούσα
να το κρατήσω στα δάχτυλά μου.
Γεμάτος λύπη, ξέσφιξα την παλάμη μου
και το είδα άλλη μια φορά μέσα στο χέρι μου.
Ω άφατο θαύμα! Ω παράξενο μυστήριο!
Γιατί μάταια ταλαιπωρούμαστε; Γιατί όλοι πλανιόμαστε;
Αγίου Συμεών Νέου Θεολόγου
Το Πνεύμα το Άγιον φως και ζωή
Το Πνεύμα το Άγιον φως και ζωή, και ζώσα πηγή νοερά· Πνεύμα σοφίας, Πνεύμα συνέσεως, αγαθόν, ευθές, νοερόν, ηγεμονεύον, καθαίρον τα πταίσματα· Θεός και θεοποιούν, πυρ εκ πυρός προϊόν, λαλούν, ενεργούν, διαιρούν τα χαρίσματα, δι ου προφήται άπαντες και Θεού απόστολοι μετά μαρτύρων εστέφθησαν. Ξένον άκουσμα, ξένον θέαμα, πυρ διαιρούμενον εις νομάς χαρισμάτων.
Από τον Εσπερινό της Πεντηκοστής.
Η ανθρώπινη ζωή
Μια ρόδα π’ άτσαλα την έχουν στήσει
ετούτη ή σύντομη και πολυδαίδαλη ζωή.
Εκεί πού τείνει προς τα πάνω, κατρακυλά στα χαμηλά-
κι αν φαίνεται πώς στέριωσε δεν μένει ωστόσο σταθερή
Θαρρείς πώς φεύγει κι είναι στάσιμη, θαρρείς πώς στέκει κι όμως τρέχει.
Κάνει άλματα συχνά, μα δεν μπορεί να ξεκολλήσει.
Σέρνει και παρασέρνει αυτοκινούμενη τη στασιμότητα.
Ένα διάγραμμα του τίποτα ή ζωή,
Καπνός ή κι όνειρο ή κι ένα αγριολούλουδο.
Αγ. Γρηγορίου του Θεολόγου (ΕΠΕ τόμ. 37, 1417)
1. Ο Ποιμήν ή Ποιμήν του Ερμά είναι ένα βιβλίο του 2ου μ.Χ. αιώνα που αποδίδεται στον Αποστολικό πατέρα Ερμά, και σώζεται μέχρι σήμερα. Το βιβλίο γράφτηκε στη Ρώμη στα ελληνικά.
