Οι Άγιοι πατέρες είναι σύμφωνοι σε αυτό το σημείο: Αυτό πού πρώτα πρώτα πρέπει να έχεις πάντα στο νου σου είναι να μην εμπιστεύεσαι ποτέ και με κανένα τρόπο στον εαυτό σου.
Ο αγώνας πού αναλαμβάνεις τώρα είναι εξαιρετικά δύσκολος. Οι δυνάμεις σου είναι ανθρώπινες και γι’ αυτό πάρα πολύ ανεπαρκείς για να τα βγάλουν πέρα σ’ ένα τέτοιο αγώνα.
Αν στηρίζεσαι μονάχα σ’ αυτές, γρήγορα θα πέσεις κάτω στη γη και δε θα έχεις όρεξη να συνεχίσεις την πάλη. Μονάχα ο Θεός μπορεί να σου δώσει την επιθυμητή νίκη.
Το να μην εμπιστευόμαστε τις δικές μας δυνάμεις, αποτελεί για πολλούς μια μεγάλη δυσκολία και ένα σοβαρό εμπόδιο απ’ την ίδια την αρχή της πνευματικής ζωής. Αυτό όμως πρέπει να το υπερνικήσουμε, γιατί διαφορετικά δεν υπάρχει καμιά προοπτική να προχωρήσουμε παραπέρα. Γιατί πώς είναι δυνατό να δεχτεί ένας άνθρωπος συμβουλές ή βοήθεια όταν νομίζει πους τα ξέρει όλα, πώς είναι σε θέση να τα κατορθώνει μόνος του όλα και δε χρειάζεται γι’ αυτό καμιά υπόδειξη εκ μέρους των άλλων; Από έναν τέτοιο τοίχο αυτάρκειας δεν είναι δυνατό να περάσουν φωτεινές ακτίνες.
«Ουαί οι συνετοί εν εαυτοίς και ενώπιον αυτών επιστήμονες!» φωνάζει ο προφήτης Ησαΐας (ε’ 21), και ο απόστολος Παύλος προτρέπει· «μη γίνεσθε φρόνιμοι παρ` εαυτοίς» (Ρωμ. ιβ’ 16). Ή βασιλεία των ουρανών αποκαλύπτεται στους απλούς και ταπεινούς. Σε κείνους όμως πού θεωρούν τον εαυτό τους σοφό και έξυπνο «αποκρύπτεται» (Ματθ. ια’ 25).
Έχουμε λοιπόν χρέος να φροντίσουμε με επιμέλεια να απαλλαγούμε από την υπερβολική εμπιστοσύνη πού έχουμε στον εαυτό μας. Είναι βέβαια τόσο βαθιά ριζωμένη μέσα μας ώστε δεν παρατηρούμε πώς έχει κυριεύσει την καρδιά μας· Και όμως ή αναζήτηση της ικανοποίησης του εαυτού μας και ή φιλαυτία μας είναι ή αίτια των δυσκολιών πού συναντούμε, της ανελευθερίας μας κάτω από την πίεση των παθών, και της ανησυχίας μας.
Παρατήρησε λοιπόν προσεκτικά τον εαυτό σου και θα δεις πόσο είσαι δεμένος στα πάθη και τις επιθυμίες σου. Ή ελευθερία σου είναι αλυσοδεμένη και έτσι περπατάς σαν αιχμάλωτος από το πρωί ως το βράδυ. «Τώρα θα πιω». «Τώρα θα σηκωθώ». «Τώρα θα διαβάσω την εφημερίδα· Έτσι από στιγμή σε στιγμή σε τυλίγουν ολοένα πιο πολύ τα δεσμά της απασχόλησης με τον εαυτό σου. Δεν είναι ανεξήγητο λοιπόν γιατί είσαι ανικανοποίητος και γιατί παρουσιάζεσαι ανυπόμονος ή θυμώνεις με το παραμικρό μόλις παρουσιαστεί κάποιο εμπόδιο στην πορεία σου.
Παρατήρησε στα βάθη της ύπαρξης σου. Το ίδιο θέαμα θα δεις. Παρατηρείς πιο εύκολα την καχεξία σου, όταν οι άλλοι διαφωνούν μαζί σου. Έτσι αποδεικνύεται, ότι ζούμε σε κατάσταση σκλαβιάς. Κι όμως, ή Γραφή βεβαιώνει- «ου το Πνεύμα Κυρίου, εκεί ελευθερία» (Β’ Κορ. γ’ 17).
Πώς μπορεί λοιπόν να προέλθει κάτι καλό από ένα τέτοιο εγώ πού περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του; Δε μας έδωσε ο Κύριος εντολή να αγαπούμε τον πλησίον μας σαν τον εαυτό μας και το Θεό πάρα πάνω απ’ όλα; Το κάνουμε όμως αυτό; Δεν κατέχει αντίθετα τη σκέψη μας κυρίως το δικό μας συμφέρον;
Όχι!! Πρέπει να αποκτήσεις την πεποίθηση πώς τίποτε το καλό δεν μπορεί να προέλθει από σένα τον ίδιο. Κι αν ακόμα συμβεί να σου έρθει χωρίς δική σου προσπάθεια μια καλή σκέψη, τότε γνώριζε το, πώς δεν προέρχεται από σένα τον ίδιο, αλλά προέρχεται από την πηγή κάθε αγαθού. Είναι δώρο του ζώντος Θεού. Το ίδιο συμβαίνει και με την πραγματοποίηση της καλής σκέψης. Δεν ενεργείται μια καλή πράξη με τις δικές σου δυνάμεις, άλλα είναι δώρο της Παναγίας Τριάδας.
Πηγή: Από το βιβλίο «Ο δρόμος των ασκητών»
