Οι σημερινοί δάσκαλοι του στοχασμού είναι κάποιοι παράξενοι φιλόσοφοι. Κηρύττουν την απελευθέρωση, την έκρηξη όλων των ενστίκτων. Αλλά εμείς μπορούμε ν’ αποδείξουμε πως τ’ αχαλίνωτα ένστικτά μας αντιτίθενται στα ένστικτα των άλλων και πως η απελευθέρωση των ενστίκτων δεν οδηγεί παρά σε μια εκρηκτική καταστροφή.
Τ’ όνειρο αυτό μιας μεγάλης γιορτής μου θυμίζει το καρναβάλι της Κολωνίας, εκείνης τη γιορτή της μπύρας και των λουκάνικων που τελειώνει λαμπρά μ’ ανθρώπους που ξερνούν στο δρόμο και με μια δωδεκάδα πτώματα. Αλλ’ οι στοχαστές της εποχής μας, θεωρητικοί της βίας, αναμένουν, συνειδητή ή μη συνειδητά, κάτι περισσότερο: Eπιθυμούν μια συμπαντική έκρηξη προς την οποία-όπως μπορούμε να δούμε- βαδίζουμε ανάμεσ’ από τα ένστικτα και τα πάθη μας.
Η λεγόμενη απελευθέρωση όλων των ενστίκτων, που φαίνεται δικαιωμένη από τους φιλοσόφους της μόδας, μπορεί να μας φέρνει γοργά προς ένα παγκόσμιο όργιο, στο γκρέμισμα της κουλτούρας, στο τέλος όλον των πραγμάτων. Αλλά τί είναι, τελικά, αυτή η κουλτούρα; Είναι, χωρίς καμία αμφιβολία, η οθόνη που μας κρύβει τον φόβο για τη φτώχεια, την αηδία, το πένθος, τον τρόμο, και ειδικά, τον θάνατο. Ως ποιο σημείο τόσα έργα τέχνης μπορούν να μας ευκολύνουν τη ζωή, τόσοι πίνακες ζωγραφικής, τόσες όπερες, μυθιστορήματα, δράματα, συστήματα ηθικής και τόση μουσική…
Ιονέσκο, γαλλορουμάνος συγγραφέας. Η. Μαστρογιανοπούλου «Η αγωνία του σύγχρονου ανθρώπου»
