Η Μεγάλη Εκκλησία και η Ψαλτική Τέχνη

Η Νέα Μέθοδος της Ψαλτικής τιμάται φέτος για την συμπλήρωση 200 ετών από της καθιερώσεως της. Η ψαλτική κατέχοντας εξέχουσα λειτουργική θέση μεταξύ των εκκλησιαστικών τεχνών έτυχε της προσοχής Πατριαρχών της Κωνσταντινουπόλεως.

Με συντονισμένες προσπάθειες πάντοτε με τρόπο συστηματικό και μεθοδικό κατάφερνε να διασώσει και να μεταδώσει στους νέους. Την πτυχή αυτή της εκκλησιαστικής μουσικής ιστορίας έθιξε πριν λίγες μέρες ο Διδάκτωρ του Α.Π.Θ., καθηγητής Αντώνης Χαντζόπουλος σε επιστημονική ημερίδα με τίτλο «Πολίτικη Ψαλτική Τέχνη». Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε στην Ιερά Μητρόπολη Δέρκων, παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου, κατά την οποία ο Αντώνης Χατζόπουλος ανέπτυξε το θέμα: «Η Μεγάλη Εκκλησία και η Ψαλτική Τέχνη».

Στην εισήγηση του ο κ. Χαντζόπουλος αναφέρθηκε στην επιστημονική συμβολή του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στην προώθηση και διάδοση της Νέας Μεθόδου αλλά και στην παραδοσιακή μέριμνα της Μεγάλης Εκκλησίας σε θέματα ψαλτικής. Αναφέρθηκε στο έργο των τριών Διδασκάλων της μετάρύθμισης του 1814, Χρυσάνθου Προύσης, Χουρουζίου Χαρτοφύλακος και Γρηγορίου Πρωτοψάλτου. Σημαντικό σημείο της εισήγησης ήταν η αναφορά στην εκστρατεία του Πατριάρχη Κυρίλλου του Στ΄, ο οποίος εξαπέστειλε Προκήρυξη και Επιστολή, προκειμένου η νέα μέθοδος να τύχει της άμεσης και ταχύτερης διάδοσης. Ένα άλλο σημείο που τόνισε ο εισηγητής ήταν επιτυχής πορεία των Μουσικών Σχολών του Εκκλησιαστικού Μουσικού Συλλόγου Κωνσταντινουπόλεως που λειτούργησαν η πρώτη από το 1815 μέχρι το 1821 και η δεύτερη από το 1899 μέχρι το 1925. Τέλος δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην ιστορική πορεία και την σημερινή δράση του Συνδέσμου Μουσικοφίλων εν Πέραν Κωνσταντινουπόλεως που είναι ο μοναδικός αξιέπαινος φορέας στην Πόλη σε θέματα βυζαντινής μουσικής παράδοσης της Πόλης.

Πιστεύουμε ότι με αυτή την εκδήλωση άνοιξε ένας κύκλος αφιερωμάτων στη Νέα Μέθοδο της Ψαλτικής. Η Κωνσταντινούπολη είναι η πηγή και το κέντρος της ψαλτικής παραδόσεως ή όπως εύστοχα έχει διατυπωθεί το σημείο του χάρακα από το οποίο χαράσσονται οι ομόκεντροι κύκλοι. Η ψαλτική ως ένα από τα ουσιώδη πολιτιστικά στοιχεία του Ορθόδοξου πολιτισμού διαδραμάτισε πρωτεύοντα ρόλο στην κοινωνία και την εκπαίδευση των Ρωμιών της Πόλης, με αξιόλογη σωματειακή υποδομή και συλλογική προσπάθεια.

Στην ημερίδα συμμετείχαν επίσης ο μουσικός Αχιλλέας Τίγκας, ο οποίος αναφέρθηκε ενδελεχώς στις «Διαπολιτισμικές σχέσεις ψαλτών της Κωνσταντινουπόλεως κατά την μεταβυζαντινή περίοδο» και ο μουσικός Χρήστος Ψωμιάδης, ο οποίος μίλησε με θέμα «Ψάλται καί οργανογνωσία», και αναφέρθηκε στο πλήθος μουσικοδιδασκάλων και πρωτοψαλτών του Πατριαρχείου που ήταν δεξιοτέχνες των παραδοσιακών οργάνων, όπως είναι ο πλαγίαυλος, η θαμπούρα, το ούτι και η πολίτικη λύρα.

Στη συνέχεια η ορχήστρα με τη Μαρίνα Λιόντου-Mohamed στο ούτι, το Χρήστο Ψωμιάδη στην πολίτικη ύίρα, ο Αχιλλέας Τίγκας στο νέι και ο Hasan Kiriş, στον ταμπούρ ερμήνευσαν το περίφημα κράτημα του Πέτρου Πελοποννησίου σε ήχο πρώτο, αποσπώντας τις επευφημίες των παρευρισκομένων.