Η Θεοτόκος

Του Αρχιμ. Κυρίλλου Κωστοπούλου
Ιεροκήρυκος Ι. Μ. Πατρων
Δρος Θεολογίας

Η περίοδος του Δεκαπενταυγούστουείναι περίοδος αφιερωμένη στην Υπεραγία Θεοτόκο. Μας υπενθυμίζει την Ορθόδοξο Θεολογική τοποθέτηση για την Μητέρα του Θεανθρώπου Κυρίου.

Τα τροπάρια καιτα αναγνώσματα τηςΑκολουθίας της Κοιμήσεως υπογραμμίζουν την «κένωσιν», την οποία μοιράζεται μετον Υιό και Θεό της. Ηεορτή αυτή είναι το δεύτερο, μυστικό, Πάσχα. ΟΆγ. Θεόδωρος ο Στουδίτης αναφωνεῖ: «Εκπλήσσεταί μου ο νους το της κοιμήσεώς σου θαυμάσιον αναλογιζόμενος… και γαρ υπερέχεις, υπερβάλλεις, υπερτερεύεις ασυγκρίτως… τηςαγγελικής αξίας, πάσης τηςαΰλου και λογικής ουσίας, νοητών τε και νοερών δυνάμεων» (PG 99, 720).

Η Θεοτόκος Μαρία ταύτισε την όλη φυσική της ζωή μετην ζωή της σαρκωμένης υποστάσεως του Θεού Λόγου. Μετην δική της σάρκα και το δικό της αίμα μέσα στην Παγαγία Μήτρα της έζησε ο Θεός ως άνθρωπος. Οικοδομεῖ, θά λέγαμε, μετην σάρκα και το αίμα της την Ύπαρξή Του.

Ο Θεός Λόγος προσέλαβε την ανθρώπινη φύση με το σύνολο των σωματικώνκαι ψυχικώνενεργειών πουτην εκφράζουν. ΟΆγ. Γρηγόριος ο Θεολόγος λέγει χαρακτηριστικά: «Ει τις ου Θεοτόκον την αγίαν Μαρίαν υπολαμβάνει, χωρίς εστίτης θεότητος. Ει τις ως δια σωλήνος της Παρθένου διαδραμείν, αλλά μη εν αυτή διαπεπλάσθαι λέγοι θεϊκώς άμα καιανθρωπικώς (θεϊκώς μεν, ότι χωρίς ανδρός· ανθρωπικώς δε, ότι νόμω κυήσεως), ομοίως άθεος» (επ. 101, P.Gallay, Cerf, Paris 1974, SC 208). Όποιος, μας λέγει οΆγιος Πατήρ δεν δέχεται ως Θεοτόκον την Μαρία είναιάθεος.

Το ίδιο θεωρείται άθεος καιόποιος λέγει ότι ο Χριστός πέρασε από την Παρθένο σάν από σωλήνα και δεν είχε καμμία σχέση μετην ίδια, επειδή ήταν Θεός και δεν μεσολάβησε άνδρας στην γέννησή του.

Καθίσταται σαφές, λοιπόν, ότι η Παρθένος Μαρία ταύτισε στην ύπαρξή της τον Κτίστη μετην κτίση. Έτσι, κάθε κτίσμα βρίσκει στο Πρόσωπό της την πύλη πουοδηγείστην «όντως ζωή». Είναιη νέα Εύα, ηοποία προσφέρει αντίτου θανάτου το νόημα καιτην ελπίδα της αιωνίου ζωής. ΟΙερός Χρυσόστομος μετά χαρμοσύνου ανατάσεως επιβεβαιώνει: «Εκδικεῖ την Εύαν η Μαρία. Ου γαρ εκείνη τας εντολάς ουκ εφύλαξεν, τούτον αύτη γαστρί περιέλαβεν· καιον ουρανός ουκ εχώρησεν, ουκ εστενοχώρησεν η γαστήρ της παρθένου» (Εις το άγιον Πάσχα, C. Baur, [1953] Traditio 9, 45-55).

Κατά συνέπεια η μοναδικότητα και το ανεπανάληπτο του μυστηρίου της Θείας Οικονομίας προεκτείνεται καιστην Παναγία Μητέρα του Θεανθρώπου. Έτσι η Κυρία Θεοτόκος καθίσταται το κορυφαίο δημιούργημα του Τριαδικού Θεού.

Προσεγγίζων μυστικῶς το μυστήριο της Θεοτόκου οΆγιος Επιφάνιος,ανακράζει εκστατικώς: «Τι είπω; και τι λαλήσω; πώς μακαρίσω την ολόρριζον δόξαν; ότι χωρίς Θεού μόνου πάντων ανωτέρα υπάρχει. Καλλιωτέρα γαρ των χερουβείμ και σεραφείμ, και πάσης στρατιάς πέφυκεν αγγελικής» (PG 43, 492A).

Η Παρθένος Μαρία,εκπροσωπούσαολόκληρη την ανθρωπότητα, προσφέρει για χάρη της την δική της σάρκα, ώστε να καταστή αυτή δοχείον της θεότητος. ΟΆγιος Γρηγόριος τονίζειότι η Παρθενομήτωρ Κόρη είναι το μεθόριο κτιστήςκαιακτίστου φύσεως. Έτσι, ο γινώσκων τον Θεό, αναγνωρίζει ταυτόχρονα και Αυτήν ως χώρα του αχωρήτου και οι υμνούντες τον Θεάνθρωπο Κύριο, θα υμνήσουν και εκείνην μετά από Αυτόν: «Ουκούν ηπαρθενομήτωρ αύτη μόνη μεθόριον εστί κτιστήςκαιακτίστου φύσεως,και αυτήν είσονται του αχωρήτου χώραν όσοι δη γινώσκουσι Θεόν,και αυτήν υμνήσουσι μετά Θεὸν ὅσοι τον Θεὸν υμνούσι» (PG 151, 177AB).

Ο Ορθόδοξος κλήρος και λαός με τις πανηγυρικές εκδηλώσεις πρός τιμήν της Θεοτόκου Μαρίας ομολογεί ότι είναιη «ευλογημένη εν γυναιξί», την οποία «μακαρίζουσι πάσαι αι γενεαί». Είναιη Μητέρα του Σωτήρος Χριστού και τοιουτοτρόπως η πύλη της «όντως ζωής». Έτσι εξ αιτίας Αυτής «χαίρει πάσα η κτίσις, αγγέλων το σύστημα και ανθρώπων το γένος».

(Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα «Πελοπόννησος» των Πατρών στις 2/8/2015)