Ελεγε ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός…

«Αδελφοί, αν θέλετε να ιατρεύσετε την ψυχή σας, τέσσερα πράγματα σας χρειάζονται!

Κάμνουμε μία συμφωνία; Από τον καιρόν που εγεννηθήκατε έως τώρα, όσα αμαρτήματα επράξατε, να τα πάρω εγώ εις τον λαιμόν μου, αρκεί η ευγένειά σας να θελήσετε να σηκώσετε τέσσερες τρίχες! Σας είναι βαρύ και δύσκολον;

– Και τί θα τα κάμω εγώ τα αμαρτήματά σας;

– Έχω μίαν καταβόθρα και τα ρίχνω μέσα!

– Ποία είναι η καταβόθρα;

– Είναι η ευσπλαχνία του Χριστού μας.

Πρώτη τρίχα είναι:
Όταν θελήσετε να εξομολογηθείτε, το πρώτον θεμέλιον είναι, να συγχωράτε τους εχθρούς σας. Το κάμνετε; Επήρατε την πρώτην τρίχα!…

Δεύτερη τρίχα είναι:
Να εύρετε πνευματικόν καλόν, γραμματισμένον, ενάρετον, να εξομολογηθείτε τας αμαρτίας σας. Όταν κάνεις την αμαρτίαν, τότε πρέπει να εντρέπεσαι. Όταν εξομολογείσαι, πρέπει να μην έχεις καμμίαν εντροπήν. Όταν εξομολογείσθε, να λέγετε όλα σας τα αμαρτήμα¬τα καθαρά. Και πρώτον να ειπείς του πνευματικού σου: -«Πνευματικέ μου, θα κολασθώ διότι δεν αγαπώ τον Θεόν και τους αδελφούς μου με όλην μου την καρδιάν, ωσάν τον εαυτόν μου». Το έκαμες; Εσήκωσες και την δευτέραν τρίχα.

Ή τρίτη τρίχα είναι:
σαν εξομολογηθείς, θα σε ερωτήσει ο πνευματικός:

– Διατί, παιδί μου, τα έκαμες όλα αυτά τα αμαρτήματα;

Πρόσεχε, μη κατηγορήσεις άλλον! Τον εαυτόν σου μόνον να κατηγορήσεις! Και να ειπείς: Τα έκαμα από κακήν μου προαίρεσιν. Εγώ φταίω.

Είναι βαρύ να κατηγορηθείς τον εαυτόν σου; Όχι; Λοιπόν, την επήρες και την τρίτην τρίχα.

Έχομεν την τετάρτην τρίχα.

Όταν ο πνευματικός σου δώσει ευλογίαν και αναχωρήσεις, να αποφασίσεις με στερεάν γνώμην και απόφασιν, καλύτερα να πεθάνεις, καλύτερα να χύσεις το αίμα σου σε μαρτύριο, παρά να ξαναπέσεις σε αμαρτίαν. Το κάνεις και αυτό;

Αν ναι, να εσήκωσες και την τέταρτη τρίχα.

Αυτά είναι τα ιατρικά σου, αδελφέ. Τόσο ελαφρά, σαν να σηκώνεις τέσσερες τρίχες!».

(Διδαχή Δ’)