Δεν υπάρχει Χριστιανισμός χωρίς Εκκλησία

«Πιστεύω …εις μίαν, Αγίαν, Καθολικήν και Αποστολικήν Εκκλησίαν. Τι σημαίνει «πιστεύω στην Εκκλησία»;

Μ’ αυτές τις λέξεις (Πιστεύω εις μίαν…» ) στο ένατο άρθρο του Συμβόλου της Πίστεως ομολογεί κάθε ορθόδοξος χριστιανός την πίστη του στη μεγάλη αλήθεια της Εκκλησίας.

Αλλά είναι αμφίβολο αν μπορεί κάποιος να βρει κάποιο άλλο άρθρο του Συμβόλου της Πίστεως που τόσο λίγο γίνεται αισθητό στην καρδιά αυτού που με τα χείλη διαβάζει το Σύμβολο, όσο το ένατο άρθρο, όπου εκφράζεται η αλήθεια της Εκκλησίας.

Αυτό είναι εν μέρει κατανοητό. Πράγματι, συγκεκριμένα στο ένατο άρθρο του Συμβόλου ο άνθρωπος ο ομολογεί τη σχέση του με την ορατή κοινωνία των ακολούθων του Χριστού.

Έτσι, ήδη σ’ αυτές τις λίγες λέξεις της ομολογίας δίνει υπόσχεση να συμφωνεί με όλες τις αλήθειες που κηρύττονται από την Εκκλησία, η οποία αναγνωρίζεται ως ο φύλακας της διδασκαλίας του Χριστού. Και στην προσωπική του ζωή υπακούει σε εκείνους τους νόμους, με τους οποίους η Εκκλησία επιτυγχάνει τους σκοπούς της υπάρξεώς της και με τους οποίους νόμους, ως κοινωνία που ζει στη γη, κυβερνάται.

Γι’ αυτό μου φαίνεται ότι δε θα σφάλουμε αν εκφράσουμε τη σκέψη ότι η αλήθεια της Εκκλησίας κυρίως, εν συγκρίσει με όλες τις άλλες αλήθειες αφορά στην ίδια τη ζωή του κάθε χριστιανού, καθορίζει όχι μόνο το πιστεύω του, αλλά αυτή την ίδια τη ζωή του. Το να αναγνωρίζεις την Εκκλησία σημαίνει όχι μόνο να στοχάζεσαι σχετικά με τον Χριστό, αλλά να ζεις χριστιανικά, να ακολουθείς την οδό της αγάπης και της αυταπαρνήσεως.

Η πίστη στην Εκκλησία απαιτεί αγώνα και με τον νου και με την καρδιά. Και γι’ αυτό η αλήθεια της Εκκλησίας εναντιώνεται σ’ εκείνες τις αρχές της ζωής, οι οποίες, διανύοντας μια μακρά πορεία, ανεπαίσθητα παρεισέφρυσαν στη συνείδηση και τον εσωτερικό κόσμο, ακόμα και της ρωσικής ορθόδοξης κοινωνίας, της κατ’ εξοχήν λεγομένης καλλιεργημένης και μορφωμένης κοινωνίας.

Από τα θλιβερά για την Εκκλησία χρόνια του Πέτρου του Α΄, οι υψηλά ιστάμενοι της ρωσικής κοινωνίας αποκόπηκαν από την εκκλησιαστική ζωή του λαού και άρχισαν να προτιμούν να ζουν την ίδια ζωή με όλες τις άλλες ευρωπαϊκές εθνότητες, μόνο όχι με τη ρωσική. Υποτασσόμενη στη δυτική επίδραση σε όλες τις περιοχές της ζωής η ρωσική κοινωνία δεν μπορούσε να ξεφύγει την επίδραση και στο σύστημα της θρησκευτικής κοσμοθεωρίας της εκ μέρους των δυτικών ομολογιών.

Αυτές τις ομολογίες, όχι άδικα, το πιστό τέκνο της Ορθοδόξου Εκκλησίας και της αγίας μας πατρίδος, ο Α.Σ. Χομιάκοφ , τις ονόμαζε «αιρέσεις εναντίον του δόγματος του σχετικού με την ουσία της Εκκλησίας, εναντίον της αυτοσυνειδησίας της». Και την άρνηση της Εκκλησίας θεωρούσε ως το χαρακτηριστικό γνώρισμα και του Καθολικισμού και του Προτεσταντισμού.

Πηγή: Από το βιβλίο «Αρχιεπίσκοπος Ιλαρίων Τροϊτσκι» (1886-1929)