Η ουνία εξελίχθηκε σε σχίσμα και παρέμεινε σχίσμα. Υπήρξε βασικά ως κίνημα μιας μικρής μερίδας του κλήρου, έργο μερικών επισκόπων, αποκομμένων από την κοινότητα της Εκκλησίας, που ενεργούσαν χωρίς την ελεύθερη και συνοδική συγκατάθεση της. Ενεργούσαν μυστικά και κρυφά, χωρίς την επίγνωση των Ορθόδοξων Χριστιανών, παραπλανώντας τους.
Οι Ορθόδοξοι πιστοί είδαν πως πρέπει να εναντιωθούν στους προδότες ιεράρχες που ασπάστηκαν τον παπισμό παριστάνοντας ότι παραμένουν Ορθόδοξοι για να τραβήξουν και να παρασύρουν κόσμο. Όμως κοινωνιολογικά η ουνία αποδείχτηκε μια αποτυχία, όσο και να παριστάνουν τους Ορθόδοξους βαθμιαία περνούσαν και τυπικά κάτω από το λατινικό τυπικό. Το μόνο πράγμα που μπορεί να στηρίξει και να παρατείνει την αποτυχία της ουνίας, εφόσον δεν ριζώνει στις καρδιές του Ορθόδοξου λαού, είναι η κρατική παρέμβαση, που μέσα από το πνεύμα της ομοιομορφίας, επιθυμεί την αστραπιαία και χοντροκομμένη λατινοποίηση.
Η ουνία δεν ήταν μόνο πράξη θρησκευτικής επιλογής, αλλά περισσότερο μια έκρηξη πολιτιστικού και πολιτικού αυτόπροσδιορισμού. Ένα από τους ιδρυτές της ουνίας και δεύτερος ουνίτης μητροπολίτης, ο ύπατος Ποσιέζ, αναφέρει πως οι Έλληνες διαστρέφουν το Ευαγγέλιο ! Αντίθετα οι Ορθόδοξοι σλάβοι απολογητές μαρτυρούν ότι οι μεταφράσεις των αγίων κειμένων και η μελέτης της φιλοσοφίας και θεολογίας πρέπει να γίνεται από τα Ελληνικά και όχι από τα λατινικά, που είναι μια ακατάλληλη και ανεπαρκής γλώσσα για υψηλά και περίπλοκα θεολογικά θέματα.
Οι ουνίτες και αυτό το εμφανίζουν και οι προτεστάντες, προσπαθούν μέσα από αντιρρητικούς διαλόγους να ανασκευάζουν την Πατερική Πίστη και από την μια μεριά οι παπικοί ουνίτες προσπαθούν να επιβάλουν την εξουσία του Βατικανού, από την άλλη οι πιστοί του Λούθηρου την παθητική πίστη και τα ενοχικά συμπλέγματα.
Από την άλλη οι Έλληνες και Σλάβοι Ορθόδοξοι κρατούν την αληθινή πίστη και επικαλούνται τις αποδείξεις τους από την Αγία Γραφή και τα Πατερικά κείμενα.
