Του Σεβ. Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ
Εγκωμιάζοντας ο Άγιος Θεοφάνης Επίσκοπος Νικαίας ο Γραπτός το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου και ιδιαιτέρως τη διακονία της στο «υπέρ πάσαν λόγον και έννοιαν» μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Μονογενούς Υιού του Θεού, λέγει τα εξής χαρακτηριστικά:
«Υφάνασα ιστόν εξ αιμάτων σου παρθενικών τω ουρανόν νεφέλαις, Κόρη, ενδύοντι, καταστολήν αφθαρσίας απάτη γυμνωθέντα με ένδυσον».1
Πρώτον. Ιστός η Παναγία.
Αυτήν χρησιμοποίησε ο παντεχνήμων Λόγος, προκειμένου να υφάνει με τη σάρκα της και με το στημόνι της θείας φύσεως τη θεανθρώπινη υπόστασή Του. Με αυτήν τη νέα στολή αντικατέστησε τους δερματίνους χιτώνες τους οποίους ντύθηκε ο Αδάμ μετά τη φοβερή εκείνη πτώση από τον Παράδεισο της τρυφής.
Γι΄ αυτό γεμάτος θαυμασμό ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, μαζί με όλη τη χορεία των Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας, θα ομολογήσει: «Και γεννήθηκες από Αυτήν (την Θεοτόκο Μαρία) ένας Χριστός, ένας Υιος, Θεός και άνθρωπος ο ίδιος, τέλειος Θεός και συνάμα τέλειος άνθρωπος, ολόκληρος Θεός και ολόκληρος άνθρωπος, μία σύνθετη υπόσταση από δύο φύσεις τέλειες, τη θεϊκή και την ανθρώπινη, και μέσα σε δύο τέλειες φύσεις, τη θεϊκή και την ανθρώπινη. Όχι άσαρκος Θεός, ούτε απλά άνθρωπος, αλλά ένας και μοναδικός Υιός του Θεού και Θεός με σάρκα, ο ίδιος Θεός και μαζί άνθρωπος».2
Γι΄ αυτό και ψάλλουμε: «Είς εστίν Υιός, διπλούς την φύσιν, αλλ΄ ού την υπόστασιν· διό και τέλειον αυτόν Θεόν και τέλειον άνθρωπον αληθώς κηρύττοντες ομολογούμεν Χριστόν τον Θεόν ημών».3
Έγινε, έτσι, «της σωτηρίας ημών το εργαστήριον», κατά την έκφραση πάλι του θεοφόρου Δαμασκηνού.4
Άρα, η δόξα της δεν είναι μόνο οι αρετές των αγίων γεννητόρων της, ούτε μόνο τα δικά της χαρίσματα και οι ουράνιες ευλογίες, τις οποίες πλουσιοπάροχα της χάρισε ο Θεός, αλλά η αποκορύφωση είναι η «άσπορος σύλληψις» και η «θεία ενοίκισις» του Δευτέρου Προσώπου της Αγίας Τριάδος. «Η δόξα της Θεοτόκου έσωθεν, ο της κοιλίας καρπός», ο Χριστός.5
Δεύτερον. Ιστός η Θεοτόκος.
Δεν γέννησε απλώς ένα θεοφόρο ή θεωθέντα άνθρωπο, αλλά φιλοξένησε στην άχραντη γαστέρα της αυτόν τον Θεό Λόγο, τον Μονογενή Υιό τού Θεού, ο οποίος με την ευδοκία του Πατρός και «εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου» «υπερφυώς σάρξ ατρέπτως εγένετο». Δηλαδή γίνεται άνθρωπος ο Θεός, προκειμένου να δώσει στον άνθρωπο, αφού προηγουμένως καταργήσει το θάνατο, τη δυνατότητα της αιωνίου ζωής. Και σ΄ αυτήν τη διακονία η Θεοτόκος χορηγεί:
– το πλασθήναι τω Πλάστη,
– και το ανθρωπισθήναι τω Θεώ και Ποιητή του παντός.
Έτσι στην άχραντη γαστέρα της, που γίνεται αργαλειός, υφαίνεται μαζί η θεία και η ανθρώπινη φύση. «Και γίνεται ο Χριστός ομοούσιος με τη Μητέρα και με μας, ενώνοντας στενότατα τις δύο αυτές φύσεις, τη θεία και την ανθρώπινη, στη μία υπόστασή Του, χωρίς να μεταβληθούν ή να συγχυσθούν ή να χαθούν».6 Γι΄ αυτό και ο θεοφόρος Δαμασκηνός την ονομάζει Θεοτόκο «ουχί μόνο διά την φύσιν του Λόγου, αλλά και διά την θέωσιν του ανθρώπου».7
Γράφει χαρακτηριστικά ένας Επίσκοπος της Εκκλησίας μας: «Οι Μυροφόρες γυναίκες “ηγόρασαν αρώματα, ίνα ελθούσαι αλείψωσι τον Ιησούν”. Η Θεοτόκος δεν αγόρασε τα νήματα που χρειαζόταν ο Λόγος για να υφάνη τη νέα στολή της Χάριτος για τους ανθρώπους. Προσφέρθηκε και έγινε η ίδια “ιστός” (=νήμα), προκειμένου να υφάνη μ΄ αυτόν ο Χριστός τους καινούργιους χιτώνες των ανθρώπων».8
Αυτή που έθρεψε τον Τροφέα των Αγγέλων με τη δική της τροφή, συνεχίζει να τρέφει κι εμάς με το μόσχο το σιτευτό, το Σώμα και το Αίμα του Υιού και Θεού της. Και το ότι αξιωνόμαστε αυτής της μεγίστης ευλογίας, της μεταλήψεως των Αχράντων Μυστηρίων, αυτό το οφείλουμε σ΄ αυτήν. Γι΄ αυτό και δεν υπάρχει Ιερά Ακολουθία της Εκκλησίας μας που να μην μνημονεύεται το πανάγιο όνομά της, αλλά και μέσα στη Θεία Λειτουργία να ομολογούμε μαζί με τις αγγελικές δυνάμεις και τους Αγίους ότι αυτή η αναίμακτος θυσία προσφέρεται «εξαιρέτως» για το πρόσωπό της.
«Έτι προσφέρομέν σοι την λογικήν ταύτην λατρείαν υπέρ των εν πίστει αναπαυσαμένων … Εξαιρέτως της παναγίας, αχράντου, υπερευλογημένης, ενδόξου, Δεσποίνης ημών, Θεοτόκου, και αειπαρθένου Μαρίας».
Σ΄ αυτήν απευθυνόμαστε απόψε, με αυτήν τη θαυμάσια Ακολουθία του Ακαθίστου Ύμνου και την παρακαλούμε, αφού η μήτρα της έγινε «παλάτιον άγιον του Βασιλέως και Θεού», να μας κάνει κι εμάς ναούς του Θεού,
να μας σώσει από τους κινδύνους και να μας χαρίσει την ψυχική σωτηρία,
να μας οδηγήσει μέσα από αυτόν τον κλύδωνα των συμφορών στον λιμένα της θείας γαλήνης, αφού έτεκε τον κυβερνήτη της απαθείας, που είναι ο Χριστός,
και ακόμη, να φωτίσει τα όμματα της διανοίας μας για να δούμε το πρόσωπο του Υιού και Θεού της. Γιατί, αν δεν δούμε το Θεό ως φως σ΄ αυτή τη ζωή, δεν θα Τον δούμε ούτε στον Ουρανό.
«Φώτισον τά όμματα της διανοίας μου,
χρυσή λυχνία φωτός του θείου,
και παθών διάλυσον το ζοφώδες, Κόρη,
και όλον με εκλάμπρυνον».9
1. Θεοτοκάριον, Ήχος πλ.α΄, τρίτη εσπέρας, ωδή δ΄.
2. Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, Εγκώμιον εις την πάνσεπτον Κοίμησιν της Θεομήτορος Α΄,κεφ. δ΄, Η Θεοτόκος, εκδ. Αποστολικής Διακονίας, Αθήνα1990, σελ. 109. Πρβλ. και ΕΠΕ 9, 247.
3. Θεοτοκίον Στιχηρών Ἑσπερινού Κυριακής, ήχος πλ.δ΄.
4. Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, ενθ΄ ανωτ. σελ. 38.
5. Αυτόθι, σελ. 46.
6. Αυτόθι, σελ. 49.
7. Αυτόθι.
8. Επισκόπου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, Η Πρώτη, εκδ. Σήμαντρο Αθήνα 1987, β΄ έκδ., σελ. 201.
9. Θεοτοκάριον, αυτόθι.
-250x180.jpg)
