Ο όρος «φιλελεύθερος» χριστιανός – που αναφέρεται πιο κάτω – μπορεί να κατανοηθεί καλύτερα, ως ο «λίμπεραλ», ο «προοδευτικός», ο αντίθετος στον «παραδοσιακό», «συντηρητικό» και «αναχρονιστικό» χριστιανό. {Διάβασε:«Φιλελεύθεροι» εναντίον «παραδοσιακών», ο νέος διαχωρισμός των χριστιανών}. Υπό μια ευρύτερη έννοια βέβαια, είναι εκείνος που έχει αποδεχθεί και επιχειρεί να εισαγάγει και στην Εκκλησία (δόγμα και ηθική) την αριστερή ατζέντα.
2. Ο ‘mainline προτεσταντισμός’ (ήmainstream προτεσταντισμός), που επίσης αναφέρεται παρακάτω, αποτελούσε μέχρι τα μέσα του προηγούμενου αιώνα, την πλειοψηφία των χριστιανών στις ΗΠΑ, αλλά πλέον βρίσκεται σε τραγική πτώση. Οmainline προτεσταντισμός περιλαμβάνει την Ευαγγελική Λουθηρανική Εκκλησία, την Πρεσβυτεριανή Εκκλησία, την Επισκοπική Εκκλησία, τις Βαπτιστικές Εκκλησίες, τους Κογκρεσιοναλιστές και άλλους.
Ο mainline προτεσταντισμός συνδέεται με το οικουμενιστικό κίνημα. Οι mainlineπροτεσταντικές εκκλησίες έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στο λεγόμενο «Κοινωνικό Ευαγγέλιο» και είχαν ενεργό ρόλο σε κινητοποιήσεις για τα αστικά δικαιώματα (στους μαύρους) και την ισότητα των γυναικών. Στο βιβλίο του “The Empty Church: TheSuicide of Liberal Christianity” (Η Άδεια Εκκλησία: Η Αυτοκτονία του Φιλελεύθερου Χριστιανισμού), ο Thomas C. Reeves αναφέρει ότι οι λόγοι της μαζικής φυγής των πιστών από τις mainlineπροτεσταντικές συνάξεις είναι η ηθική κρίση στην Αμερική, η εκκοσμίκευση των εκκλησιών, και οι επιδράσεις κοσμικών ιδεολογημάτων, όπως ο κομμουνισμός, και η συμμετοχή τους περισσότερο στην πολιτική παρά στα βασικά στοιχεία της χριστιανικής πίστης. Πολιτικά και θεολογικά, οι σύγχρονοι mainline προτεστάντες τείνουν να είναι οι πιο λίμπεραλ από τους υπόλοιπους χριστιανούς.
Πώς μπορεί κάποιος να έχει μια συνομιλία με έναν φιλελεύθερο «χριστιανό» που εξυμνεί την ομοφυλοφιλία, την άμβλωση, τον ριζοσπαστικό φεμινισμό, τον μαρξιστικό εξισωτισμό, και άλλους είδους εκφυλισμούς, ενώ δυσπιστεί ως προς τα αιώνια δόγματα της χριστιανικής πίστης, (θεοπνευστία Αγίας Γραφής, παράδεισος και κόλαση, ανάσταση νεκρών, Αγία Τριάδα, και άλλα βασικά θέματα της χριστιανικής πίστης);
Στην πραγματικότητα, ο φιλελεύθερος (λίμπεραλ) «χριστιανισμός» έχει απογυμνωθεί τόσο από τον αυθεντικό Χριστιανισμό που οι περισσότεροι από τους υποστηρικτές του δεν κάνουν καν τον κόπο να πηγαίνουν στην εκκλησία πια.
Οι «παραδοσιακά» πιστοί, τόσο καθολικοί όσο και προτεστάντες, δεν έχουν προχωρήσει τόσο βαθιά σε αυτό το περιβάλλον . . . . Αλλά αν ο «συντηρητικός» Χριστιανισμός βρίσκεται συχνά σε κίνδυνο, ο φιλελεύθερος Χριστιανισμός έχει απλώς καταρρεύσει. Σχεδόν κάθε Μεθοδιστική, Λουθηρανική, Πρεσβυτεριανή ομολογία – που προσπάθησε να προσαρμοστεί στις σύγχρονες φιλελεύθερες αξίες έχει δει μια εκπληκτική βουτιά στον αριθμό όσων εκκλησιάζονται, (όπως έγινε πρώτα στους πρεσβυτεριανούς). Στους κόλπους της Καθολικής Εκκλησίας, επίσης, τα πιο «προοδευτικά» θρησκευτικά τάγματα έχουν αποτύχει να δημιουργήσουν τις απαραίτητες τάσεις για να συντηρηθούν.
Αλλά αν αυτοί οι φιλελεύθεροι έχουν απορρίψει την ουσία και συχνά ακόμη και την ταμπέλα του Χριστιανισμού, δεν έχουν απορρίψει τις έννοιες της «αμαρτίας» και της «σωτηρίας» ή τη μεσσιανική θέρμη να διαδοθεί αυτή η «σωτηρία». Ακριβώς όπως οι Ουνιταριανοί αμπολισιονιστές του δέκατου ένατου αιώνα, αν και απέρριψαν τον Χριστιανισμό των Πουριτανών παππούδων τους, συνέχισαν να κηρύττουν «σωτηρία» μέσω της σταυροφορία τους για την κατάργηση του θεσμού της δουλείας, όπως το ίδιο έκαναν και τα άθεα, αγνωστικιστά και φιλελεύθερα εγγόνιατων κοινωνικών μεταρρυθμιστών του πρώιμου εικοστού αιώνα που εξακολουθούσαν να κηρύττουν τη «σωτηρία», αλλά μέσα από το φιλελεύθερο κοινωνικό ευαγγέλιο απογυμνωμένο από τον αληθινό Χριστιανισμό, αν και διατήρησαν κάποια στοιχεία από την ορολογία του.
Ο Joseph Bottum στο βιβλίο του “AnAnxious Age: The Post-Protestant Ethic andthe Spirit of America” (Μια Ανήσυχη Εποχή : Η Μετα-Προτεσταντική Ηθική και το Πνεύμα της Αμερικής), προτείνει ότι ο φιλελευθερισμός και η φιλελεύθερη ελίτ στην Αμερική έχουν θρησκευτική, παρά κοινωνική βάση.
Η θέση του Bottum είναι ότι δεν υπάρχει πραγματικά μια νέα αμερικανική κάστα. Αυτή η «τάξη» που έχει υπερμεγέθη επίδραση στην ηθική και πνευματική ζωή της Αμερικής είναι περίπου η ίδια τάξη που υπήρχε πάντα : Οι Mainline Προτεστάντες, μόνο που τώρα, χωρίς τον δογματικό Προτεσταντισμού ή τον εκκλησιασμό . . . .
Κατά την ρεβιζιονιστική άποψη του Bottum, ο προτεστάντης κήρυκας Walter Rauschenbusch (1861-1918) είναι η φιγούρα που περισσότερο από όλους όρισε πιο συνοπτικά την πνευματική αποστολή του 20ου αιώνα για τους Mainline Προτεστάντες και τους κληρονόμους τους. Έβαλε τις «κοινωνικές αμαρτίες» στο μπροστινό μέρος της Mainline προτεσταντικής φαντασίας. «Οι έξι κοινωνικές αμαρτίες, ανακοίνωσε ο Rauschenbusch, ήταν η μισαλλοδοξία, η αλαζονεία της εξουσίας, η διαφθορά της δικαιοσύνης για προσωπικούς σκοπούς, η τρέλα του όχλου, ο μιλιταρισμός και η περιφρόνηση της κοινωνικής τάξης», γράφει ο Bottum . . . .
Δεν κατάγονται όλοι οι μετα- Προτεστάντες του Bottum απευθείας από τους Mainline. Εβραίοι, Καθολικοί ακόμη και άθεοιεντάσσονται σε αυτήν την ανεπίσημη πνευματική – αλλά-όχι – θρησκευτική φυλή, ακριβώς όπως και πριν πολλοί Εβραίοι,Καθολικοί και μη-πιστοί είχαν ενταχθεί στις Mainline εκκλησίες σαν ένας τρόπος για να σηματοδοτήσουν την άφιξή τους σε μια νέα, σημαντική κοινωνική τάξη.
Για τον Bottum, αυτό που είναι αξιοσημείωτο είναι ο τρόπος που η πνευματική εμπειρία του «κοινωνικού ευαγγελίου» του Rauschenbusch μοιάζει με την εμπειρία του σύγχρονου λιμπεραλισμού. Σύμφωνα με τον Rauschenbusch, κάποιος αντιτίθεται σε αυτές τις κοινωνικές αμαρτίες μέσω της άμεσης δράσης, της βελτίωσης στην νομοθεσία, και απλά αναγνωρίζοντας τις επιπτώσεις τους και μένοντας φιλικά διακείμενος προς τα θύματά τους. Ο Rauschenbusch έγραψε «Μια εμπειρία θρησκείας μέσα από το μέσο συναίσθημα της κοινωνικής αλληλέγγυος είναι μια εμπειρία μιας ασυνήθιστα υψηλής ηθικά ποιότητας, παρόμοιας με εκείνης των προφητών της Βίβλου».
Οι μετά-Προτεστάντες που ο Bottum αναγνωρίζει έχουν ακριβώς αυτό, «ένα κοινωνικό ευαγγέλιο, χωρίς το ευαγγέλιο». Για όλα αυτά, η μόνη απόδειξη της λύτρωσης είναι να έχεις μια σωστή αίσθηση των κοινωνικών δεινών. Η μόνη διαθέσιμη πίστη για τη σωτηρία σου, ως κάτι που προσαυξάνει την εμπειρία, είναι η αυτοεκτίμηση που έρχεται με το συναίσθημα που αντιτίθενται στα κοινωνικά δεινά της μισαλλοδοξίας και της εξουσίας και την ομαδοποιημένης σκέψης του όχλου ».
Με την κατάλληλη αίσθηση έρχεται μια σωστή αίσθηση της ενοχής και ο ζήλος ενός ιεραποστόλου να διορθώσει τα λάθη. Πριν από περισσότερο από έναν αιώνα ο Rauschenbusch έγραψε, «Αν ένας άνθρωπος έχει αποκομίσει κάποιο θρησκευτικό συναίσθημα από τον Χριστό, η συμμετοχή του στην συστηματοποιημένη καταπίεση του πολιτισμού θα φαίνεται, τουλάχιστον κατά καιρούς, ένα δυσβάσταχτο χρέος και μια ενοχή». Ο Bottum σημειώνει επιδέξια ότι, σύμφωνα με θεολογικούς όρους, αυτή η ένδειξη «είναι μια σχεδόν πλήρης μεταφορά του χριστιανικού φόβου και της χριστιανικής βεβαιότητας σε μια ευαισθησία για ανάγκη μεταρρύθμισης, ένα μυστικισμό κοινωνικής τάξης – το άγχος για τη σωτηρία επιλύεται από την εκστατική μεταφορά στο αίσθημα της κοινωνικής αλληλεγγύης».
Liberal παστόρισα
Στην θέση της εξομολόγησης για τις προσωπικές τους αμαρτίες, σήμερα οι προοδευτικοί τοποθετούν τη θέση τους στην κοινωνική δομή της καταπίεσης και, στη συνέχεια, δεσμεύονται να μεταρρυθμίσουν την κοινωνία. Αυτό πάει να πει ένα «κοινωνικό ευαγγέλιο χωρίς το ευαγγέλιο» – το οποίο υποκινείται από θρησκευτικά ερεθίσματα, αλλά η πίστη του είναι εντελώς κοσμική.
Το κοινωνικό ευαγγέλιο δεν είναι το Χριστιανικό Ευαγγέλιο το οποίο έχει εισχωρήσει στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες. Γι’ αυτό υπάρχει χάσμα μεταξύ των «παραδοσιακών» και των «φιλελευθέρων».
Ο φιλελευθερισμός είναι το παιδί του Διαφωτισμού και από την στιγμή που το πνεύμα που οδηγούσε τον Διαφωτισμό ήταν μια επίθεση στο χριστιανισμό και στην χριστιανική κοινωνική τάξη, δεν είναι έκπληξη το γεγονός ότι φιλελευθερισμός έχει εξελιχθεί σε αυτό που είναι. Είναι αλήθεια ότι ο φιλελευθερισμός μισεί την αληθινή ελευθερία που μπορεί να βρεθεί μόνο στην υπακοή στο Λόγο του Θεού, αλλά φιλελευθερισμός μιλάει για ένα διαφορετικό είδος ελευθερίας. Την «ελευθερία» από τον Θεό και το Λόγο Του. Δυστυχώς, η ελευθερία από τον Θεό έχει ως αποτέλεσμα την ανθρώπινη τυραννία.