Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας: Τι σημαίνει “η εκ Θεού τιμωρία”

Η εκ Θεού τιμωρία σημαίνει την εκ Θεού εγκατάλειψη.
(απόσπασμα από την Ερμηνεία εις τον Ησαΐαν)
Ερμηνεύοντας το Ησαΐας 1.8: «ἐγκαταλειφθήσεται ἡ θυγάτηρ Σιὼν ὡς σκηνὴ ἐν ἀμπελῶνι καὶ ὡς ὀπωροφυλάκιον ἐν σικυηράτῳ, ὡς πόλις πολιορκουμένη·»

ο Άγ. Κύριλλος Αλεξανδρείας λέγει˙
Ελεεινή η κατάσταση. Πως δηλαδή δεν είναι άξια για θρήνους και κραυγές; Γιατί εκείνη που ήταν κόρη στο παρελθόν και είχε τιμηθεί με αυτή την ονομασία και ήταν κατά κάποιο τρόπο κάτω από την προστασία του φιλοστοργότατου Πατέρα, του Θεού, εκείνη που μεθούσε από την φροντίδα και την αγάπη του και ήταν στεφανωμένη από αυτόν με ατέλειωτες τιμές και δόξες και νικούσε εκείνους που την αντιμάχονταν και αποτελούνταν από το αμέτρητο πλήθος εκείνων που κατοικούσαν σ’ αυτήν, η παμμακάρια και περιβόητη Σιών, δηλαδή η Ιερουσαλήμ, λέγει ότι θα εγκαταλειφθεί, δηλαδή θα γίνει έρημη.

Και θα μείνει γυμνή κι από την δύναμη εκείνου που την έσωζε κι από τους κατοίκους της. Και θα εγκαταλειφτεί έτσι, σαν καλύβα στο αμπέλι και αποθήκη οπωρικών στο μποστάνι και σαν πόλη που πολιορκείται. Οι ορισμένοι δηλαδή φύλακες του αμπελώνα, όταν ακόμη τα τσαμπιά είναι αγουρίδες, παρέχουν πάρα πολύ μεγάλη ασφάλεια, και τρομοκρατώντας τους κλέφτες που θέλουν να τα κόψουν, και διώχνοντας τα διάφορα αγρίμια.

Είναι συνήθεια να το κάνουν αυτό και οι φύλακες των κτημάτων οπωρικών ή οι ιδιοκτήτες. Όταν όμως τρυγηθούν τα σταφύλια και πατηθούν και κουβαληθεί η σοδειά από τους οπωρώνες, σταματά στο εξής η υπηρεσία των φυλάκων, οι οποίοι, εγκαταλείποντας ακόμα και τις καλύβες τους, αφήνουν ελεύθερη την είσοδο σε όσους θέλουν να περιεργασθούν ότι έχει απομείνει.

Κάτι τέτοιο έγινε, μας διδάσκει ο προφητικός λόγος, και με την ταλαίπωρη Σιών. Όσο ακόμα δηλαδή είχε τους καρπούς της δικαιοσύνης ο Θεός την έκρινε άξια της ασφάλειας, της φύλαξης και κάθε φροντίδας του. Γιατί είπε «θα γίνω τείχος πύρινο, λέγει ο Κύριος γύρω από αυτήν και δόξα της με την παρουσία μου ανάμεσά της» (Ζαχ. 2.9). Ψάλει βέβαια και ο μακάριος Δαβίδ˙ «Να, δεν θα νυστάξει ούτε θα κοιμηθεί αυτός που φυλάσσει τον Ισραήλ» (Ψαλμ. 120.30).

Επειδή όμως, μολονότι ο Ισραήλ ήταν αμπελώνας του Κυρίου Σβαώθ και αξιώθηκε να του γίνει ανάχωμα και φραγμός, όμως έβγαλε αγκάθια, γι’ αυτό τον παρέδωσε ο Θεός σε εκείνους που συνηθίζουν να βλάπτουν˙ γιατί λέγει˙ «θα χαλάσω τον φράκτη και θα αφεθεί σε διαρπαγή˙ θα γκρεμίσω επίσης τον τοίχο του και θα καταπατηθεί, και θα εγκαταλείψω τον αμπελώνα μου ώστε να κλαδευθεί και να σκαφθεί» (Ησ. 5.5-6). Γι’ αυτό και τον κατέστρεψε κάπρος από το δάσος και όνος άγριος τον κατέφαγε.

Ότι άφησε ο Θεός τον αμπελώνα του και τον εγκατέλειψε, το διδάσκει ο Σωτήρας λέγοντας˙ «Ιερουσαλήμ, Ιερουσαλήμ, συ που σκοτώνεις τους προφήτες και λιθοβολείς τους απεσταλμένους σε σένα, πόσες φορές θέλησα να μαζέψω τα παιδιά σου, όπως η όρνιθα μαζεύει τα μικρά της κάτω από τα φτερά της, και δεν θελήσατε. Να αφήνετε πια το σπίτι σας έρημο» (Ματθ. 23.37-8).

Το προανήγγειλε αυτό και με την φωνή του προφήτη λέγοντας˙ «Εγκατέλειψα το σπίτι μου, άφησα την κληρονομία μου. Παρέδωκα την αγαπημένη ψυχή μου στα χέρια των εχθρών της. Έγινε για μένα η κληρονομιά μου σαν το λιοντάρι στο δάσος, έβγαλε φωνή εναντίον μου˙ γι’ αυτό και την μίσησα» (Ιερ. 12.7-8)

Αναφέρει κάπου ο Ιώσηπος, ο οποίος διεκτραγώδησε τα παθήματα των Ιουδαίων, όοτι όταν επρόκειτο να γίνει άλωση της Ιερουσαλήμ, άκουγαν οι ιερείς μέσα στον ναό μια φωνή σαν να φώναζαν άγγελοι˙ Φεύγομε από εδώ.

Ότι βέβαια όταν πολιορκούσαν την πόλη, όλοι όσοι ήταν μέσα ζητούσαν κάποιο τρόπο να φύγουν, πως μπορούμε ν’ αμφιβάλουμε; Από αυτό μπορούμε να συμπεράνουμε για τα παθήματα της χώρας των Ιουδαίων. Πραγματικά ήταν πολυπόθητο για τους πολιορκούμενους να μπορέσουν να σώσουν και μόνο την ζωή τους, ενώ για την περιουσία τους ή και την ίδια την πόλη δεν έδειχναν κανένα ενδιαφέρον.

Πρέπει όμως να γνωρίζουμε, ότι πολλές φορές συμβαίνει και η ίδια η ζωή του ανθρώπου να εγκαταλείπεται από τον Θεό., αν δεν θέλει να εκτελέσει ορθά τις εντολές του, και κλίνοντας τον αυχένα στα δεσποτικά προστάγματα, να αποδώσει τους καρπούς της ευσεβείας σ’ αυτόν.

Αν και χρημάτισε υιός ή θυγατέρα του Θεού, αν και έγινε Σιών, που σημαίνει παρατηρητήριο, δηλαδή που έχει υψηλή διάνοια και καθαρώτατο νου, που μπορεί να βλέπει τα μυστήρια, έπειτα πράττοντας όσα δεν έπρεπε, φαίνεται να παροργίζει τον άγιο του Ισραήλ˙ γι’ αυτό θα εγκαταλειφθεί από αυτόν και σαν αφρούρητο αμπέλι θα παραδοθεί στον Σατανά και με τα πάθη της σάρκας θ’ αναδειχθεί έρημος από κάθε αρετή και γυμνός από τις τιμές της αγαθής διαβίωσης και γεμάτος από κάθε κακό.

(Αγ. Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Έργα, ΕΠΕ τ. 16 σσ. 35-41).