του π. Σταύρου Ιντζέ
Σήμερα καλούμαστε να μιλήσουμε για την «μετάνοια». Ναι για την μεταστροφή του ανθρώπου από το σκοτάδι στο Φως της Αναστάσεως.
Και αυτό το μοναδικό γεγονός δεν συμβαίνει άπαξ στη ζωή του ανθρώπου, αλλά ζητείται μια μόνιμη επανάληψη και παγίωση του, ως ασφαλή οδός επιστροφής στον Πατέρα. Επομένως όλη η ζωή ενός Αγίου της Εκκλησίας μας, αποκωδικοποιεί και επαληθεύει στην πράξη το «momentum» της συνάντησης του με τον Χριστό.
Ζωή εν Χριστώ σημαίνει να ξεπεράσω τα όρια μου, να δοθώ ολοκληρωτικά στον μανικό έρωτα του Νυμφίου, ώστε μυστικά και μυστηριακά να αποκαθίσταμαι ως πρόσωπο, να μεταμορφώνομαι, να θεραπεύομαι, να θεώνομαι και όλα αυτά δωρεάν. Χάριτι Θεού. Η ζωή λοιπόν των Αγίων μας έρχεται ως σημείο αναφοράς απέναντι στην δική μας, την πολλές φορές θρησκευτικής σιγουριάς και απαξίωσης του πραγματικού νοήματος της «εν Χριστώ ζωής», ως βίωσης της βασιλείας του Θεού εντός ημών.
Ο σκοπός λοιπόν αυτής πραγματείας, είναι να αναδείξει την διαφορά μεταξύ του «κοινωνώ» και του «μεταλαμβάνω»,του «θρησκεύω» και του «εκκλησιάζομαι», του «μετανοώ» – ως πραγματικής μεταστροφής – και του «μεταμελώ».
1. Ο ΘΡΗΣΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ
Ο θρησκευόμενος και μη μετανοημένος άνθρωπος ζει την φανταστική εικόνα του εαυτού του, μέσα στην μέθη της φιλαυτίας του, μπροστά στον Θεό που απευθύνεται αλλά δεν βιώνει ως άλλος Φαρισαίος, καταδικασμένος στην μοναξιά της τραγικής του υπάρξεως. Μία μοναξιά που βιώνει και ο αδελφός του Ασώτου, αλλά και κάθε «άσωτος» αν δεν προσέξει και δεν προσλάβει τον Θεό ως φίλο, αδελφό και Πατέρα, αλλά παραμείνει πεισματικά άγνωστος και δουλικά μισθωτός ενώ είναι προορισμένος για πρίγκιπας και αγαπημένος υιός. Αλλά και σε μία χώρα όπου ο Χριστιανισμός έγινε επικίνδυνα κρατικοδίαιτος και ασφαλής ως νοοτροπία, και αφελή σιγουριά των «σουρεάλ» δεκαλέπτων, προ και μετά Αναστάσεως, εκεί όπου «ἀναστήτω ὁ Θεός καὶ διασκορπισθήτωσαν οἱ ἐχθροί αὐτού»3. Ο νηπιοβαπτισμός της αφέσεως και του χρίσματος, παραμένει μάλλον η μοναδική δυνατότητα επιστροφής, σε μία «Χάρι» που δεν στραγγαλίσθηκε εντελώς, αλλά περιμένει υπομονετικά την αξιοποίηση της από μία γενιά ανθρώπων που εκλογίκευσαν επικίνδυνα την ζωή τους, μέθυσαν από το κρασί της βαβυλώνιας επιτυχίας του πολιτισμού, αλλά υποβαθμίστηκαν σε μία πνευματική αφασία και σε μία ατέρμονη επιλογή αμαρτιών ως υποκατάστατα στην μοναξιά τους.
2. Ο ΑΓΙΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ
Ο Άγιος Πορφύριος δοσμένος ολοκληρωτικά στον Χριστό που τόσο αγάπησε, εξοστράκισε αυτή την αγάπη του σε όλους τους ανθρώπους ως άλλος Γέρο-Δημάς, καθιστώντας τον εαυτό του τίμιο σκεύος εκλογής και πύρινης προσευχής για την σωτηρία όλων. Αφιέρωσε την ζωή του μετά την προσωπική του «Δαμασκό»1 (αφού διαφορετικά σχεδίαζε την ζωή του, για αλλού όμως τον προόριζε ο Θεός, με το να τον βγάλει από το Άγιο Όρος που τόσο αγάπησε και να τον ρίξει στην παλαίστρα της πνιγηρής και κοσμικής ζωής), στον πλησίον και τον ξεδίψασε με την αλήθεια, την δικαιοσύνη και την αγάπη του Θεού. Ο Άγιος περιγράφει μοναδικά όλους όσους «θρησκειοποίησαν» το ευχαριστιακό γεγονός της σωτηρίας : «Για πολλούς όμως η θρησκεία είναι ένας αγώνας, μία αγωνία και ένα άγχος. Γ΄αυτό πολλούς από τους «θρήσκους» τους θεωρούνε δυστυχισμένους, γιατί βλέπουν σε τι χάλια βρίσκονται, και έτσι είναι πράγματι. Γιατί αν δεν καταλάβει το βάθος της θρησκείας και δεν τη ζήσει, η θρησκεία καταντάει αρρώστια και μάλιστα φοβερή.»2. Μπορεί λοιπόν να συμμετέχει κανείς χλιαρά και χωρίς κόστος(προσωπικό, όσον αφορά την καταπολέμηση των παθών) στην Εκκλησία, αλλά να παραμένει αθεράπευτος οντολογικά λόγω απουσίας πραγματικής μετάνοιας και εμπιστοσύνης στην πρόνοια του Θεού.
Ο Άγιος μας προτείνει (γιατί τελικά ο Χριστός είναι πρόταση πραγματικής ζωής και όχι επιβολή, πρόταση που απευθύνεται σε ελεύθερα όντα τα οποία παρά την μεταπτωτική τους κατάσταση, καλούνται να αξιοποιήσουν θετικά την «κατ΄εικόνα» δυνατότητα τους και να επιλέξουν όχι ως άλλοι Αδάμ ανά τους αιώνες την επιλογή που επιφέρει τον θάνατο, αλλά την δωρεά του «καθ΄ομοίωσιν» και την αθανασία τους. Μας προτείνει λοιπόν τον ίδιο τον Χριστό) : «η θρησκεία μας είναι αγάπη, είναι έρωτας, είναι τρέλα, είναι ενθουσιασμός, είναι λαχτάρα του Θείου. Ο Χριστός είναι το παν, η χαρά είναι ο ίδιος ο Χριστός. Όταν βρεις τον Χριστό σου αρκεί, δεν θέλεις τίποτ’άλλο, ησυχάζεις, γίνεσαι άλλος άνθρωπος. Ζεις παντού. Όλα μπορείς να τα υποφέρεις για τον Χριστό. Όταν έλθει ο Χριστός στην καρδιά τα πάθη εξαφανίζονται. Ο Χριστός είναι φίλος μας, σαν φίλο να τον μιλάμε, να τον βλέπουμε και να τον πλησιάζουμε με οικειότητα, με αγάπη και εμπιστοσύνη να τρέχουμε κοντά του, όχι με φόβο ότι θα μας τιμωρήσει, αλλά με θάρρος που θα μας το δίνει η αίσθηση του φίλου. Να μην μας χωρίζει από τον Χριστό η αμαρτία.»4. Τι απίστευτη πρόταση και τι ασύλληπτο δώρο, στον μόνιμα επαναστατημένο άνθρωπο. Για να μιλήσεις για το φως, πρέπει να ζεις το φως, την Ανάσταση και τη ζωή. Πως να μιλήσεις για το φως ενώ ζεις στο σκοτάδι του εφησυχασμού, της δειλίας και της σιγουριάς της α-προσπάθειας, ικανοποιημένος παθητικά με τα ξυλοκέρατα του βιολογικού σου χρόνου.
[irp posts=”403405″ name=”Αγιος Γέροντας Πορφύριος: Να ακολουθείς το ημερολόγιο της Εκκλησίας””]
Ο Άγιος δεν κατέθεσε σε όλους εμάς την φιλοσοφία του, την γνώμη του, την φαντασία του. Μας ζήτησε να συμμετάσχουμε όλοι στην συνάντηση με τον Νυμφίο ως κοσμογονικό γεγονός που «πράττεται ἐν σιγή» ,στην προσωπική μας φάτνη. Να νοιώσουμε την έκπληξη στο γεγονός και την δοξολογία ως σημείο έκφρασης στην μετάνοια που γνωρίσματα της είναι η χαρά και η ελπίδα, ότι τώρα ζούμε πραγματικά με Αυτόν που είναι η Ζωή και πυρπολούμενοι από αυτόν τον Θείο Έρωτα, να γινόμαστε προσευχή, όχι για εμάς, αλλά για τον πλησίον, ως βεβαίωση της προσωπικής μας σχέσης με το «ὑπέρ πάν ἔνα πρόσωπο» του Χριστού, ο οποίος μόνιμα ως Θεός και πάντα ως τέλειος άνθρωπος, μας αξίωσε της χάριτος Του σιγοντάροντας μας στην αιμάτινη πορεία που περνάει από την κάθαρση, στο φωτισμό και τελικά στην Θέωση (Αγιότητα), ως οντολογικό γνώρισμα ότι είμαστε αδελφοί Του και υιοί Του Πατρός, μη αποδεχόμενος τίποτα λιγότερο για το αγαπημένο Του πλάσμα. «Όποιος θέλει να γίνει Χριστιανός, πρέπει πρώτα να γίνει ποιητής.»5.έλεγε ο Άγιος και μιλούσε για λεπτή ψυχή, ευαίσθητη που να πονάει και να αγαπάει. Δεν πρότεινε μια στείρα συναισθηματική συνθηματολογία, οριακή και περιορισμένη όπως και ο άνθρωπος, στην προ Χριστού εποχή του, αλλά την βιωματική του Θεολογία, όπου πλέον ο άνθρωπος στην μετά Χριστό εποχή του, έχει « λαμπικαρισμένα»6 πνευματικά αισθητήρια, όπου αντιλαμβάνεται τον λόγο και την προοπτική της κτίσεως διά Του Λόγου.
Ως επίλογο θα χρησιμοποιήσω τα λόγια του Αρχιμανδρίτη Γέροντος Βασιλείου Προηγουμένου της Ιεράς Μονής Ιβήρων, στην εισήγηση του για τον Άγιο Γέροντα Πορφύριο, στο Διορθόδοξο Μοναστικό Συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στα Χανιά και στην Ιερά Μονή Χρυσοπηγής (που τόσο αγάπησε ο Άγιος), το 2007 με θέμα: «Γέροντας Πορφύριος-Ορόσημο Αγιότητας στον σύγχρονο κόσμο». Θα χρησιμοποιήσω τα λόγια του ως συστατικό και γνώρισμα ενός Αγίου ανθρώπου που μετά την προσωπική του Πεντηκοστή, που πυρώνει την μετανοημένη του καρδιά και την καθιστά τόπο Χριστού, να νοιώθει εντέλει ως άλλος Παύλος, πάροικος και παρεπίδημος για τον αιώνα τούτο. Λέγει λοιπόν ο Πατέρας Βασίλειος: «Γεννήθηκε με το να χαθή, να φύγει, να μην υπάρχη και τελείωσε με το να χαθή, να φύγη, να μην υπάρχη. Και αμέσως καρδιακά μας προτρέπει: και σεις χαθήτε μέσα στην Αγάπη Του Θεού. Κάντε υπομονή εκεί που βρίσκεσθε. Σηκώνετε τον Σταυρό που ο Κύριος επέτρεψε να σηκώνετε καρτερικά και θα έλθη η Χάρι μέσα σας. Τότε θα δείτε τα αόρατα και θα μας χαρισθούν τα ανείπωτα, ως πλησμονή αϊδίου ζωής και ενότητας από το Θεό της αγάπης ἴνα ὧσι ἔν»7 ,όπως του άρεσε πάντα του Οσίου να λέει και με αυτό τον λόγο έκλεισε τα μάτια του.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Πράξεις των Αποστόλων θ΄ 3.
2. Αγίου Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Βίος και Λόγοι, έκδ. Ι. Μονής Χρυσοπηγής, Χανιά 2014, σ.206.
3. Η Αγία και Μεγάλη Εβδομάς, στιχηρά του Πάσχα, έκδ. Άγιος Νικόλαος, Αθήνα 2009,τόμος Ζ΄,σ.120.
4. Αγίου Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Βίος και Λόγοι ,έκδ. Ι. Μονής Χρυσοπηγής,Χανιά 2014, σ.206.
5. Αγίου Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Βίος και Λόγοι, έκδ. Ι. Μονής Χρυσοπηγής,Χανιά 2014, σ.234.
6. Βίος Γέροντος Παισίου του Αγιορείτου ,Ιερομονάχου Ισαάκ, έκδ. Ι. Η. Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, Χαλκιδική 2004.
7. Γέροντας Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης, Ορόσημο Αγιότητος στο σύγχρονο κόσμο,Αρχ. Βασίλειος Προηγούμενος Ιεράς Μονής Ιβήρων, εισήγηση, έκδ. Ι. Μονής Χρυσοπηγής, Χανιά 2008,σ.69-80.
