ΤΕΕΣ: Η Ιερά Σύνοδος της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας τοποθετήθηκε σχετικά με την επίσκεψη του Πατριάρχη Βαρθολομαίου στο Κίεβο κατά τη συνεδρία της στις 23-24 Σεπτεμβρίου 2021.
Ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίος βρέθηκε στην Ουκρανία κατά το πενθήμερο 20-24 Αυγούστου 2021 με πρόσκληση των ουκρανικών Αρχών και της ηγεσίας της σχισματικής θρησκευτικής οργανώσεως.
Κατά τη διάρκεια της επισκέψεώς του ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος συλλειτούργησε με τους ηγέτες του ουκρανικού σχίσματος και τους εξέφρασε την υποστήριξή του, πράγμα που προκάλεσε διαμαρτυρίες εκ μέρους ιεραρχών, κληρικών και πιστών της κανονικής Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Η Ιερά Σύνοδος χαρακτήρισε την άφιξη του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως με τη συνοδεία του στο Κίεβο, χωρίς πρόσκληση του Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κυρίλλου, του μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Ονουφρίου και των νομίμων ιεραρχών της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας ως ωμή παραβίαση των ιερών κανόνων και ειδικότερα δε του 3ου της Σαρδικής και του 13ου της εν Αντιοχεία.
Στη συνοδική απόφαση, που δημοσιεύθηκε, καταδικάζονται «οι συνεχιζόμενες αντικανονικές πράξεις του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, οι οποίες αποβλέπουν στη διάλυση της ενότητας της Ορθοδοξίας». Παράλληλα επισημάνθηκε ο αμιγώς πολιτικός χαρακτήρας της επισκέψεως, που πραγματοποίησε ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος και αποκαλύπτει την εξάρτησή του από δυνάμεις έξωθεν της Εκκλησίας.
«Διατηρώντας την ευγνώμονα μνήμη για την προσφορά της Αγίας Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως στην υπόθεση του διαφωτισμού της Γης των Ρως με το φως της πίστεως του Χριστού, οφείλουμε να τονίσουμε ότι οι ευγενείς άθλοι των αοιδίμων Αγιωτάτων Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως κατά το παρελθόν δεν δικαιολογούν τα σύγχρονα κανονικά εγκλήματα του Πατριάρχη Βαρθολομαίου, ο οποίος υποστήριξε το σχίσμα και δέχθηκε σε εκκλησιαστική κοινωνία πρόσωπα, τα οποία αυτοχαρακτηρίζονται ορθόδοξοι αρχιερείς, αλλά δεν διαθέτουν κανονική χειροτονία», αναφέρεται στην απόφαση της Ιεράς Συνόδου.
«Έχοντας υποστηρίξει το σχίσμα στην Ουκρανία ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος απώλεσε την εμπιστοσύνη εκατομμυρίων πιστών», διαπίστωσε η Ιερά Σύνοδος της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας και τόνισε ότι «υπό τις συνθήκες, όπου η πλειονότητα των ορθοδόξων χριστιανών του κόσμου δεν έχουν εκκλησιαστική κοινωνία μαζί του, δεν έχει δικαίωμα πλέον να ομιλεί εκ μέρους όλης της παγκόσμιας Ορθοδοξίας και να εμφανίζεται ως ηγέτης της».
Η Ιερά Σύνοδος επιβεβαίωσε την αφοσίωση του Πατριαρχείου Μόσχας στις αρχές του κανονικού δικαίου και τις κοινώς αναγνωρισμένες αρχές της διορθοδόξου συνεργασίας, την διατηρούμενη διάθεσή του για ανοικτή, πανορθόδοξη συζήτηση της διαμορφωθείσης στην παγκόσμια Ορθοδοξία κατάστασης. «Η ευθύνη για την υπονόμευση της ενότητας της Ορθοδόξου Εκκλησίας βαρύνει ολοσχερώς τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο εξαιτίας των αντικανονικών ενεργειών του», υπογραμμίσθηκε στη συνοδική απόφαση, που υιοθετήθηκε.
Επίσης εκφράσθηκε υποστήριξη προς τον Μακαριώτατο μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Ονούφριο, τους ιεράρχες, τους ποιμένες και όλο το πλήρωμα της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας στην υπεράσπιση από μέρους τους της αλήθειας και στην αφοσίωσή τους στη κανονική ενότητα της Εκκλησίας.
***
Η Ιερά Σύνοδος της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας καταδίκασε επανειλημμένως τις επιβουλές του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως κατά του κανονικού εδάφους της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, οι οποίες από το 2018 προσέλαβαν συστηματικό χαρακτήρα. Επίσης υπογραμμίσθηκαν κατ᾽ επανάληψιν οι δεινές συνέπειες των αντικανονικών ενεργειών της Κωνσταντινουπόλεως για την ενότητα της παγκόσμιας Ορθοδοξίας και τη θέση της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Έτσι, στις 8 Σεπτεμβρίου 2018 η Ιερά Σύνοδος καταδίκασε τον διορισμό δύο ιεραρχών του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως ως «εξάρχους» στο Κίεβο. Η Ιερά Σύνοδος επεσήμανε ότι «οι εν λόγω ενέργειες οδηγούν σε αδιέξοδο τις σχέσεις μεταξύ της Ρωσικής και της Κωνσταντινουπολίτιδος Εκκλησίας, δημιουργούν πραγματική απειλή για την ενότητα όλης της παγκόσμιας Ορθοδοξίας… όλη η ευθύνη για τις εν λόγω αντικανονικές πράξεις βαρύνει προσωπικά τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο και εκείνα τα πρόσωπα στην Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, τα οποία τις υποστηρίζουν».
Στην από 14ης Σεπτεμβρίου του ιδίου έτους δήλωσή της η Ιερά Σύνοδος εξέθεσε σε αναλυτική και τεκμηριωμένη μορφή την κανονική θέση της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας σε σχέση με την παράνομη εισβολή του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στο κανονικό έδαφος της. Αποφασίσθηκε η διακοπή της προσευχητικής αναφοράς του ονόματος του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίου στις ιερές ακολουθίες, των συλλείτουργων με ιεράρχες της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως και συμμετοχής σε όλες τις επιτροπές και δομές, των οποίων προεδρεύουν ή συμπροεδρεύουν οι εκπρόσωποί της. Η Ιερά Σύνοδος προειδοποίησε: «Σε περίπτωση συνεχίσεως της αντικανονικής δραστηριότητος του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στο έδαφος της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας θα αναγκασθούμε να διακόψουμε πλήρως την ευχαριστιακή κοινωνία με το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Όλη η ευθύνη για τις τραγικές συνέπειες αυτού του διχασμού θα βαρύνει προσωπικά τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίο και τους αρχιερείς, οι οποίοι τον υποστηρίζουν».
Στις 11 Οκτωβρίου του ίδιου έτους το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως ανακοίνωσε την «άρση ισχύος» των πατριαρχικών και συνοδικών Γραμμάτων του 1686 για την μεταβίβαση της μητροπόλεως Κιέβου στο Πατριαρχείο Μόσχας, καταβάλλοντας προσπάθεια να διαλύσει την υφιστάμενη στην Ουκρανία κανονική Εκκλησία. Με ωμές παραβιάσεις του κανονικού δικαίου αποφασίσθηκε η ίδρυση στο Κίεβο του «σταυροπηγίου» και της «εξαρχίας» της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως στο έδαφος της Ουκρανίας καθώς και ανακοινώθηκε η «αποκατάσταση σε οικείους βαθμούς» των ηγετών των σχισματικών ομάδων.
Στην από 15ης Οκτωβρίου του ίδιου έτους δήλωσή της η Ιερά Σύνοδος της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας καταδίκασε τις παράνομες ενέργειες της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως και, σύμφωνα με όσα απαιτούν οι ιεροί κανόνες, αποφάσισε περί της να συνεχιστεί η ευχαριστιακή κοινωνία μαζί της. Στη δήλωση τονίσθηκε ότι «η προσπάθεια των ιεραρχών του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως για πολιτικούς και ιδιοτελείς σκοπούς να αναθεωρήσουν την εν λόγω απόφαση μετά από τριακόσια και πλέον χρόνια αφότου εκδόθηκε, αντιφάσκει με το πνεύμα των ιερών κανόνων της Ορθοδόξου Εκκλησίας, οι οποίοι δεν επιτρέπουν την αναθεώρηση των καθιερωμένων και μη αμφισβητούμενων επί μακρό χρονικό διάστημα εκκλησιαστικών ορίων». Η Ιερά Σύνοδος κάλεσε τις εκκλησιαστικές Αρχές των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών «σε δέουσα αξιολόγηση των ως άνω αντικανονικών ενεργειών του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως και σε κοινή αναζήτηση οδών διεξόδου από την βαθύτατη κρίση, που διαρρηγνύει το σώμα της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας». Εξαιτίας της επιτάσεως της πιέσεως στην Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία η Ιερά Σύνοδος εξέφρασε σε αυτήν αμέριστη συμπαράσταση και κάλεσε όλη τη Ρωσική Εκκλησία «να επιτείνει τις προσευχές της υπέρ των ομοδόξων αδελφών στην Ουκρανία».
Η Σύνοδος των Επισκόπων της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας με την από 13ης Νοεμβρίου του ιδίου έτους απόφασή της καταδίκασε ομοφώνως την ανάμειξη της Κωνσταντινουπόλεως στις εσωτερικές υποθέσεις μιας άλλης τοπικής Εκκλησίας και τις αντικανονικές αποφάσεις της να αναγνωρίσει τους Ουκρανούς σχισματικούς. Η Σύνοδος αναγνώρισε ότι είναι αδύνατη για την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία η συμμετοχή της σε αυτές τις διαδικασίες και επιβεβαίωσε τη διακοπή της ευχαριστιακής κοινωνίας με το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.
Στις 15 Δεκεμβρίου 2018 με τη συμμετοχή ιεραρχών του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως και υπό τον έλεγχο των ουκρανικών Αρχών πραγματοποιήθηκε σύναξη εκπροσώπων των αντικανονικών ομάδων της Ουκρανίας, οι οποίοι ανακοίνωσαν τη συγκρότηση μιας νέας θρησκευτικής δομής. Η Σύνοδος της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας με την από 17ης Δεκεμβρίου απόφασή της αναγνώρισε ως παράνομη τη συνέλευση των σχισματικών και επέβαλε κανονικά επιτίμια στους δύο ιεράρχες της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, οι οποίοι συμμετείχαν σε αυτή τη συνέλευση.
Η Ιερά Σύνοδος της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας στις 28 Δεκεμβρίου 2018 (πρακτικά υπ᾽ αρίθμ. 98) επιβεβαίωσε την ως άνω κρίση, υπογραμμίζοντας τον αντικανονικό χαρακτήρα της εισπηδήσεως του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στην Ουκρανία με σύγκληση της λεγόμενης «ενωτικής συνόδου» σχισματικών υπό την ηγεσία του προέδρου της Ουκρανίας Πετρό Ποροσένκο και ιεραρχών του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, καθώς και τη δημιουργία μιας νέας αντικανονικής κοινότητας στην Ουκρανία. Η Ιερά Σύνοδος επίσης διατύπωσε την έντονη ανησυχία της εξαιτίας της υιοθετήσεως στην Ουκρανία νομοθεσίας που εισάγει διακρίσεις και στρέφεται κατά της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας και αποτάθηκε στις εκκλησιαστικές Αρχές των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, αιτουμένη την υποστήριξη των εκκλησιαστικών Αρχών, του ευαγούς κλήρου και των πιστών τέκνων αυτής.
