Η Εκκλησία στον αγώνα της απεξάρτησης από τα ναρκωτικά

Στην ενορία του Αγίου Γεωργίου που βρίσκεται σε ένα απομακρυσμένο χωριό της περιφέρειας Ιβάνοβο, ζουν 12 άνθρωποι. Τέσσερις ιερείς και οκτώ χρήστες ουσιών από τη Μόσχα, την Αγία Πετρούπολη, το Νοβοσιμπίρσκ και το Τομσκ, οι οποίοι βρίσκονται στο στάδιο της απεξάρτησης. Κατά κανόνα αποφεύγεται η φιλοξενία όσων μένουν κοντά. Στο χωριό υπάρχει μόνο ένας τηλεφωνικός θάλαμος και μερικά σπίτια σε έναν λοφίσκο, από τα οποία κατοικούνται ένα ή δυο το πολύ.

Οι χρήστες είναι νέοι άνθρωποι με ωραία κορμοστασιά κι ευγενικούς τρόπους. Ο Αλεξάντρ χαμογελά κρατώντας στα χέρια του μια εξημερωμένη κότα, ο Αντόν διηγείται το υπέροχο χάραμα πάνω από τον Βόλγα, ο Αντρέι για την μεγάλη ευτυχία της δημιουργίας, ο Κονσταντίν διαβάζει Έριχ Μαρία Ρεμάρκ.

Η ιστορία της εξάρτησης από τα ναρκωτικά είναι περίπου ίδια για όλους σχεδόν τους πρώην χρήστες. Γύρω στα 12-14 άρχισαν να πίνουν και να καπνίζουν, μετά πέρασαν σε άλλες ουσίες, και κατέληξαν στη συστηματική χρήση, ενώ για μεγάλο διάστημα δεν θεωρούσαν τους εαυτούς τους εξαρτημένους.

Ο πατέρας Μεθόδιος Κοντράτιεφ, ψυχή του προγράμματος λέει ότι το κέντρο ξεκίνησε 1993, όταν οι ιερείς πειραματίστηκαν παίρνοντας στην ενορία έναν χρήστη του έδωσαν ένα ξεχωριστό σπίτι και ηλεκτρική κουζίνα κρατώντας όμως μικρή επαφή μαζί του, το ίδιο έγινε και με τον δεύτερο χρήστη.

Η μέθοδος αποκατάστασης

Στα τέλη της δεκαετίας του ΄90 κατάλαβαν ότι πρέπει να ενεργήσουν με διαφορετικό τρόπο, και τα επόμενα χρόνια διαμόρφωσαν ένα μοντέλο, το οποίο ακολουθείται μέχρι σήμερα. Κατ’ αρχήν για να γίνει κάποιος δεκτός πρώτα περνάει από συνέντευξη, και πρέπει να μείνει νηφάλιος 10 μέρες προτού εισέλθει στην ενορία. Φτάνοντας εκεί υπογράφει μια συμφωνία τήρησης των κανόνων, επίσκεψη στη λεία λειτουργία, εκτέλεση διάφορων καθηκόντων και υπακοή στους κληρικούς.

Νωρίς το πρωί, ιερείς και εξαρτημένοι πηγαίνουν στη λειτουργία, ακολουθεί γυμναστική και μετά ο καθένας κάνει τη δική του δουλειά για την ενορία, άλλος κόβει ξύλα, άλλος ετοιμάζει σανό, και άλλος εργάζεται στα κελιά. Πριν από το δείπνο, ξανά στην εκκλησία για τον εσπερινό. Το Σάββατο και την Κυριακή υπάρχει ρεπό. Με εξαίρεση τις σύντομες ακολουθίες και το φαγητό, οι μετέχοντες στο πρόγραμμα απεξάρτησης έχουν ελεύθερο χρόνο.

Τα βράδια του Σαββάτου γίνεται ο «απολογισμός της εβδομάδας». Καθένας από τους κληρικούς της ενορίας βάσει πλάνου που έχει συνταχθεί νωρίτερα, αναλύει με τους τρόφιμους που έχει αναλάβει την εβδομάδα που πέρασε. Τις Κυριακές, οι ιερείς μιλούν μαζί τους για καθημερινά θέματα, και μετά το βραδινό, ακολουθεί προβολή ταινιών. Τις ταινίες επιλέγει ο ηγούμενος Σιλουανός. Στον Άγιο Γεώργιο παρακολουθούν έργα του Ταρκόφσκι και του Ζβιάγκιντσεφ, ρωσικές και ξένες κλασικές ταινίες. Το βράδυ της Δευτέρας οι τρόφιμοι μαζί με τους πατέρες συζητούν για το φιλμ που παρακολούθησαν.

Τα στάδια της θεραπείας

Η αποκατάσταση χωρίζεται θεωρητικά σε μερικά στάδια. Στο πρώτο στάδιο, οι ασθενείς «συνέρχονται» και καταθέτουν γραπτώς τις σκέψεις τους πάνω στα τρία θέματα που τους δίνονται: Για το ιστορικό της εξάρτησης, την άρνηση, δηλαδή με ποιό τρόπο ο εξαρτημένος δικαιολογούσε την εξάρτησή του και την αδυναμία ελέγχου σκέψεων και ενεργειών σε σχέση με τη ναρκωτική ουσία.

Το δεύτερο στάδιο σχετίζεται με την πνευματική συνιστώσα. Για μερικές εβδομάδες οι ιερείς τους μαθαίνουν πώς να αντιμετωπίζουν την εξάρτηση με τη βοήθεια της άσκησης, τους εξηγούν τη σημασία της νηστείας, της προσευχής, της υπακοής και των εκκλησιαστικών μυστηρίων.

Το τρίτο στάδιο, είναι αυτό της επανένταξης Ο ασθενής, χωρίς να αποκόπτει την επαφή με τους ιερείς, οργανώνει τη ζωή του έξω από την κοινότητα, βρίσκει εργασία, αποκαθιστά τις κοινωνικές σχέσεις, μαθαίνει να ζει σε έναν κόσμο χωρίς ναρκωτικά.

Τα αποτελέσματα

Το διάστημα της αποκατάστασης στην ενορία είναι ένας-ενάμισης χρόνος. Όταν ο ασθενής νιώθει ότι έχει τη δύναμη να ζήσει ξανά στην έξω κοινωνία, το συζητά με τον ιερέα και αποχωρεί.

Παρ’ όλο που οι ιερείς της ενορίας του Αγίου Γεωργίου θεωρούν επιτυχημένο το μοντέλο απεξάρτησης που έχει καθιερωθεί στην ενορία, δεν σπεύδουν να μιλήσουν με αριθμούς για τις επιτυχίες τους. Ο πατέρας Μεθόδιος αναφέρει ότι έχουν σταματήσει να τηρούν στατιστικά στοιχεία. Οι πατέρες και οι πρώην χρήστες αποκαλούν τον εαυτό τους «αναρρώσαντα», και όχι «θεραπευμένο».

Ο πατέρας Σιλουανός υποστηρίζει ότι οι περισσότεροι από τους μισούς παραμένουν «καθαροί». Όσους ξαναρχίζουν, συνήθως δεν τους δέχονται πάλι, καθώς αποτελούν κακό παράδειγμα για τους άλλους ασθενείς, και ένδειξη μεγάλης επιείκειας απέναντι σε αυτούς που ξανάρχισαν τη χρήση.