Τι ζήτησε ο Πατριάρχης Μόσχας στη Σύναξη για την Πανορθόδοξη Σύνοδο

Ο Αγιώτατος Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κύριλλος στην ομιλία στη Σύναξη των Ορθοδόξων στο Φανάρι παρουσίασε στους παρόντες την θέση της Ρωσικής Εκκλησίας επί του θέματος της προπαρασκευής της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, όπως διατύπωσε αυτή η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας το Φεβρουάριο 2013 στη Μόσχα.

Η κοινή πεποίθηση των Ιεραρχών της Ρωσικής Εκκλησίας είναι ότι όλες οι αποφάσεις στην Πανορθόδοξη Σύνοδο θα λαμβάνονται «δι’ομοφώνου γνώμης πασών των κατά τόπους Εκκλησιών καὶ όχι διά πλειοψηφίας», ότι «ο Κανονισμός και η Ημερήσια Διάταξις της Πανορθοδόξου Συνόδου, οι αρχές της συνθέσεώς της, η τάξις των θείων ακολουθιών και συνεδριάσεων, τα προσχέδια των κυριωτέρων συνοδικών κειμένων πρέπει να προσυμφωνηθούν υπό πασών των Ορθοδόξων Εκκλησιών».

«Ιεράρχες της Ρωσσικής Εκκλησίας θεωρούν ότι η προπαρασκευή της Πανορθοδόξου Συνόδου πρέπει να προβλέπει την ευρεία συζήτησιν των υπό προετοιμασία αποφάσεων και να διακρίνεται διά την ιδιαιτέρα φροντίδα της διαφυλάξεως της καθαρότητος της Ορθοδόξου διδασκαλίας. Τα μέλη της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας κρίνουν απαραίτητον το Προεδρείο της Πανορθοδόξου Συνόδου να απαρτίζεται εκ των Προκαθημένων πασών των Ορθοδόξων Εκκλησιών και η Ιεραρχία των κατά τόπους Εκκλησιών να εκπροσωπείται κατά το δυνατόν πληρέστερα», αναφέρουν συγκεκριμένα οι αποφάσεις της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας της Ρωσικής Εκκλησίας.

Διευκρινίζοντας την ουσία της θέσεως ο Αγιώτατος Πατριάρχης Κύριλλος υπενθύμισε ότι «ο δι΄ομοφωνίας τρόπος λήψεως αποφάσεων έως προσφάτως εφαρμόζετο επιτυχώς εις την πορείαν προπαρασκευής της Συνόδου, αρξαμένη υπό της εν Ρόδω Διασκέψεως του έτους 1961, ότε τη πρωτοβουλία του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως ως βάσις διά την λήψιν αποφάσεων ετέθη η εν λόγω αρχή». Επί της ιδίας βάσεως συμφωνήθηκαν «ο κατάλογος των θεμάτων της ημερησίας δατάξεως της Πανορθοδόξου Συνόδου, ο Κανονισμός λειτουργίας των Πανορθοδόξων Προσυνοδικών Δισκέψεων και τα σχέδια των αποφάσεων επί οκτώ από συνολικά δέκα θεμάτων της Συνόδου. Η αρχή της ομοφωνίας εδικαιώθη απολύτως και θα ήτο αντιπαραγωγική και άκρως επικίνδυνη η άρσις της κατά την προπαρασκευή της Συνόδου», πιστεύει ο Προκαθήμενος της Ρωσικής Εκκλησίας. Αφού τόνισε ότι η αρχή της ομοφωνάις ετέθη επίσης και σε βάση της λειτουργίας των εν Διασπορα Επισκοπικών Συνελεύσεων, ο Αγιώτατος κ. Κύριλλος ανέφερε: «Αύτη είναι η αρχή διά της οποίας, υπό των σημερινών ιστορικών συνθηκών, διαφυλάσσεται η ενότης της Εκκλησίας».
«Η συζήτησις εις το πλαίσιον της Συνόδου μη πεσυμφωνημένων θεμάτων, σημαίνει να μεταβάλωμεν την Σύνοδο εις τόπον διαιρέσεων, να θέσωμεν εις κίνδυνον την εκκλησιαστικήν ενότητα, να δυσχεραίνομεν την αποδοχή των συνοδικών αποφάσεων υπό των κατά τόπους Εκκλησιών μας. Η δε αποστολή μας είναι να διατρανώσωμεν την ενότητα της Εκκλησίας επί των θεμάτων απασχολούντων τον Ορθόδοξον κόσμον. Πρέπει να ακουσθή η φωνή της εκάστης Εκκλησίας ανεξαρτήτως του αριθμού των πιστών και του χρόνου της ιδρύσεώς της. Η Πανορθόδοξος Σύνοδος πρέπει να γίνει τόπος, όπου το Άγιον Πνεύμα θα έχει την παρουσίαν του εν ομοφροσύνη των Εκκλησιών και όπου θα άποκλείεται η τυραννική υποταγή της μειοψηφίας εις την βούλησιν της πλειοψηφίας», − συνέχισε ο Αγιώτατος Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κύριλλος.

Ο Αγιώτατος Πατριάρχης Κύριλλος δεν αποδέχεται τη γνώμη ότι η αρχή της ομοφωνίας δήθεν επιβραδύνη την λήψη αποφάσεων και την προπαρασκευή της Συνόδου: «Κατ‘ εμέ  αλλού οφείλεται η επιβράδυνσις. Δυστυχώς δεν διαθέτομεν έναν αποτελεσματικόν μηχανισμόν προπαρασκευής. Δεν λειτουργεί καθώς πρέπει η προ πολλών ετών συγκροτηθείσα Γραμματεία επί της προπαρασκευής της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, εις την οποίαν επροβλέπετο η συμμετοχή εκπροσώπων των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών. Δεν αντιμετωπίσθη καταλλήλως και η κατ΄επανάλήψιν γενομένη πρότασις της Ρωσσικής Εκκλησίας να μετάσχει εις την Γραμματείαν εκπρόσωπός της».

Η Σύνοδος θέλει μια ενεργό προετοιμασία, η οποία είναι αδύνατη χωρίς να προσελκύσουμε δημιουργικές δυνάμεις, πιστεύει ο κ. Κύριλλος. Επίσης κάλεσε να συγκροτηθεί ένα αποτελεσματικό όργανο εκ των εκπροσώπων των κατά τόπους Εκκλησιών, το οποίο θα μπορούσε να συνέρχεται τακτικά, να ανταλλάσσει απόψεις και υλικό, ακόμα και διαμέσου των σύγχρονων μέσων επικοινωνίας, τα οποία διευκολύνουν τα παραπάνω.

«Εάν πράγματι θέλομεν να συγκαλέσωμεν την Πανορθόδοξον Σύνοδον, πρέπει να μάθωμεν να εργασθώμεν ούτως», τόνισε ο Προκαθήμενος της Ρωσικής Εκκλησίας και υπενθύμισε ότι πρόκειται ακόμα για πολλή δουλειά ως προς την θεματολογία της Συνόδου και τον Κανονισμό. Άλλωστε όπως ανέφερε στην εισήγησή του ο Παναγιώτατος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίος και αυτά τα οχτώ θέματα, τα οποία έχουν ήδη επεξεργασθεί και πεσυμφωνηθεί, θέλουν ορισμένη επεξεργασία λαμβάνοντας υπόψη τις αλλαγές των τελευταίων δεκαετιών.
«Όλα τα θέματα της ημερησίας διατάξεως πρέπει να τύχουν καλής προετοιμασίας από κοινού και να αναζητηθεί επ’αυτών η ομοφωνία. Εάν δεν πρόκειται να συμφωνήσωμεν επί τινών ζητημάτων αμέσως, να μην φοβώμεθα και να τα παραπέμψωμεν εις τις μέλλουσες να συνέλθουν Συνόδους. Εάν καταφέρωμεν επαξίως να προετοιμάσωμεν την Σύνοδο αυτήν, πιστεύω δεν θα είναι η τελευταία», είπε ο Αγιώτατος Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κύριλλος.

Ακόμα ο Προκαθήμενος της Ρωσικής Εκκλησίας επικεντρώθηκε στις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής, τις οποίες δεν μπορεί να παρακάμψει η Σύνοδος: «Είναι η μαζική εκδίωξις των χριστιανών από τις περιοχές της Μέσης Ανατολής και της Βορείου Αφρικής, η οποία η εκδίωξις απειλεί με εξαφάνιση της χριστιανικής παρουσίας εις τον ανέκαθεν χώρον της αρχικής εξαπλώσεως του χριστιανισμού. Είναι και η από πνευματικής απόψεως ολέθρια λατρεία του καταναλωτισμού, αποτελούσα την βάση της οικονομικής κρίσεως, η οποία έπληξε πολλές χώρες του άλλοτε χριστιανικού, τώρα δυστυχώς του ψευδοχριστιανικού πλέον κόσμου. Είναι και οι προσπάθειες καλλιέργιας της καταλυτικής διά τις ηθικές και οικογενειακές αρχές ούτως λεγομένης φιλοσοφίας του φύλου, οι οποίες οι προσπάθειες έθιξαν τις δυτικές χώρες και τώρα έρχονται εις την Ορθόδοξον Ανατολή. Είναι και τα προβλήματα της βιοηθικής όπως η κλωνοποίησις, η παρένθετη μητρότης και όλα όσα διεκδικούν την επέμβασιν εις την ίδιαν την θεόπλαστην ανθρώπινη φύση».

Ο Αγιώτατος κ. Κύριλλος είναι βέβαιος ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία πρέπει να δώσει μα σαφή και πεσυμφωνημένη απάντηση σε όλα αυτά τα καίρια ζητήματα, μια απάντηση θεμελιωμένη στην Παράδοσή της. «Και μάλιστα η  απάντησις πρέπει να δοθεί όχι μόνον θεολογική, αλλά και ποιμαντική, συνέχισε ο Προκαθήμενος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσσίας και πρόσθεσε: η Εκκλησία μας σήμερον έρχεται αντιμέτωπη μετά των αιτημάτων βαπτισμού παιδιών γεγεννημένων εκ των παρένθετων μητέρων. Δεν ήταν δυνατόν να περιμένωμεν μια επί του θέματους τούτου πανορθόδοξη απόφασιν, διότι είναι λίαν έντονη η σχετική συζήτησις εις την Ρωσσίαν. Εσυγκροτήθη ειδική Επιτροπή, η οποία εκπόνησε ποιμαντικές συστάσεις ως προς το ενδεχόμενο βαπτισμού των παιδιών  γεγεννημένων εκ των παρένθετων μητέρων».
Ένα άλλο θέμα, το οποίο έθιξε στην αγόρευσή του ο Αγιώτατος Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κύριλλος είναι ο Κανονισμός της μελλούσης να συνέλθει Αγίας και Μεγάλης Συνόδου. Υπενθύμισε ότι το σχέδιο του Κανονισμού δεν ετέθη ακόμα προς δημόσια συζήτηση. «Άλλωστε το θέμα του Κανονισμού της Συνόδου δεν είναι καθόλου τυπικό. Η Σύνοδος πρέπει να εκφράζει σαφώς την Ορθόδοξον μας εκκλησιολογίαν, ακριβώς όπως την εκφράζει η Θεία Λειτουργία και η συλλειτουργία».

Επιπλέον η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας τονίζει την ανάγκη το Προεδρείο της Πανορθοδόξου Συνόδου να απαρτίζεται από τους Προκαθημένους των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών με επικεφαλής τον πρώτον εξ αυτών Παναγιώτατο Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, σημείωσε ο Πατριάρχης Κύριλλος. «Το Προεδρείο απαρτιζόμενο εκ των Προκαθημένων πασών των Εκκλησιών, ανεξαρτήτως του αριθμού των πιστών και της αρχαιότητός των, θα προβάλει ορατώς την εκκλησιολογία μας, συμφώνως προς την οποία η κάθε τοπική Εκκλησία ευρισκόμενη εις κοινωνία μετά των λοιπών Εκκλησιών, έχει ίσα μεθ’αυτών δικαιώματα», θεωρεί ο Αγιώτατος Πατριάρχης Κύριλλος.

Ο Προκαθήμενος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσσίας εξέφρασε την λύπη του για το γεγονός ότι δεν συμμετέχουν στη Σύναξη όλοι οι Προκαθήμενοι των Εκκλησιών. «Είναι ανάγκη να εξασφαλίσωμεν την συμβολή πασών των κατά τόπους Όρθοδόξων Εκκλησιών εις την προπαρασκευή της Πανορθοδόξου Συνόδου και τότε η Σύνοδός μας θα εκφράζει την προφητική φωνή της Εκκλησίας απευθυνόμενη τόσον προς τους οικείους όσον και προς τους έξωθεν. Οι οικείοι θα πρέπει να αισθανθούν την ενότητα της Εκκλησίας. Οι έξωθεν θα πρέπει να δούν την ζωτική δύναμη της Συνόδου και τον δυναμισμό της Ορθοδοξίας, τον οποίον της προσδίδει ο Ίδιος ο Θεός. Θα πρέπει να παράσχουμε κάθε διευκόλυνση εις το Αγιον Πνεύμα, προκειμένου να μην του εμποδίσωμεν να ενεργήσει εν μέσώ ημών και δι’ημών».

Ο Αγιώτατος Πατριάρχης Κύριλλος εισηγήθηκε την συγκρότηση ανανεωμένης Γραμματείας εκ των εκπροσώπων των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, η οποία θα επεξεργασθεί τα σχέδια των κειμένων και θα επιληφθεί όλων των διαδικαστικών θεμάτων προκειμένου να παραπέμψει τα αποτελέσματα του έργου της στην κρίση της Διορθοδόξου Προπαρασκευαστικής Επιτροπής. «Εξασφαλισθείσης της ομοφωνίας υπό αυτής της Επιτροπής, τα κείμενα θα παραπεμφθούν εις την Πανορθόδοξον Προσυνοδική Διάσκεψη, η οποία κατόπιν εγκρίσεώς των θα μπορέσει να εισηγηθεί την ημερομηνία συγκλήσεως της Συνόδου», έκλεισε ο Πατριάρχης Κύριλλος.

Ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Γεωργίας στην αγόρευσή του τόνισε ιδιαίτερα ότι οι Οικουμενικές Σύνοδοι συγκαλούντο προκειμένου να πολεμήσουν τις αιρέσεις και να υπερασπίσουν την αληθινή διδασκαλία, ο σκοπός δε της αναμενόμενης Πανορθοδόξου Συνόδου είναι άλλος και συνίσταται στην μαρτυρία ενότητος και ομοφωνίας των Ορθοδόξων λαών προς τον έξωθεν κόσμο. «Γι΄αυτό κρίνουμε αναγκαίο να συγκληθεί αυτή η Σύνοδος μόνο όταν όλα τα θέματα της ημερήσιας διατάξεως εξετασθούν και διευθετηθούν καθ΄ομοφωνία και επί τῃ βάσει συμφερόντων όλων  των Εκκλησιών», ανέφερε περαίνων ο Αγιώτατος και Μακαριώτατος Καθολικός Πατριάρχης πάσης Γεωργίας Ηλίας Β΄.

Από την πλευρά του ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Ρουμανίας Δανιήλ υπογράμμισε ότι η Σύναξη των Προκαθημένων «δεν είναι η Πανορθόδοξη Σύνοδος, αλλά η Πανορθόδοξη απεικόνιση των αυτοκεφάλων Ιερών Συνόδων, των οποίων Πρόεδροι τυγχάνουν οι Προκαθήμενοι, μετέχοντες στη Σύναξη».

Κατόπιν κοινής συμφωνίας ορίσθηκε η Συντακτική Επιτροπή, η οποία θα αναλάβει την κατάρτιση των τελικών κειμένων της Συνάξεως. Μέλος της Επιτροπής, της οποίας προεδρεύει ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας Αναστάσιος, είναι και ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας, Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, όπως και Ιεράρχες λοιπών κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών.