Αποφασιστικότητα και αγωνιστικότητα

 Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος

Η κατάσταση μιας ψυχής φωτεινής, μιας ψυχής φλογισμένης από τη θεία χάρη, είναι πολύ θελκτική. Γι’ αυτό όλοι επιθυμούν να φτάσουν στην κατάσταση αυτή˙ όλοι, όπως ίσως εσύ, βιάζονται να ριχτούν με ορμή στην προσπάθεια για την οικείωσή της. Η ορμή, όμως, δεν φτάνει. Είναι δυνατό να ξεκινήσεις ορμητικά και ξαφνικά να σταματήσεις. 

Τότε ούτε συνέχεια θα έχει ούτε, βέβαια, και αποτέλεσμα το ορμητικό ξεκίνημά σου. Όχι, λοιπόν, η ορμή δεν φτάνει. Πρέπει να εξετάσεις το πράγμα εξονυχιστικά, πριν πάρεις μια σταθερή και αμετάκλητη απόφαση με επίγνωση όλων των μόχθων, των εμποδίων και των δυσκολιών, που θα βρεις μπροστά σου. Έτσι θα είσαι έτοιμη ν’ αντιμετωπίσεις με θάρρος και γενναιοφροσύνη κάθε αντιξοότητα ως το τέλος της ζωής σου.
Αναζήτηση των μέσων με τα οποία η θεία χάρη διεισδύει στην ύπαρξή μας- τι σημαίνει αυτό; Ό, τι σημαίνει η επιδίωξη της βασιλείας του Θεού˙ ό,τι σημαίνει ανάφλεξη του ζήλου για τη σωτηρία της ψυχής˙ ό,τι σημαίνει πόθος και επιλογή του ενός και μοναδικού που χρειάζεται.
Με τις διάφορες αυτές εκφράσεις καθορίζεται ο ίδιος στόχος. Εγώ διάλεξα την πιο ξεκάθαρη πλευρά. Ανεξάρτητα, πάντως, από τη φραστική διατύπωση, ο στόχος αυτός καθεαυτός είναι υπέρτατα επιθυμητός. Ρώτα κάποιον, «θέλεις να πας στον παράδεισο, στην ουράνια βασιλεία;». Αμέσως θα σου απαντήσει, «Και βέβαια θέλω». Αν όμως, ύστερα του πεις, «Για να πας εκεί, πρέπει να κάνεις το και το», θα τον δεις να μουδιάζει. Όλοι οι χριστιανοί θέλουν να πάνε στον παράδεισο, δεν θέλουν όμως όλοι ν’ αγωνιστούν για τον παράδεισο. Το λέω αυτό, γιατί δεν φτάνει να επιθυμείς την σωτηρία. Για να εκπληρώσεις την επιθυμία σου, χρειάζεται αγώνας. Και για ν’ αρχίσεις τον αγώνα, χρειάζεται σιδερένια αποφασιστικότητα. Για να καταλάβεις καλύτερα τι θέλω να πω, θα σου εξηγήσω πως συνήθως οι επιθυμίες καταλήγουν σε αποφάσεις.

Σκεφτόμαστε και σχεδιάζουμε πολλά. Συχνά συμβαίνει να σκεφτόμαστε κάτι για λίγο και μετά να το ξεχνάμε. Γιατί το ξεχνάμε; Επειδή η καρδιά μας δεν είναι σ’ αυτό. Αν ήταν, θα μας άρεσε. Και ό,τι μας αρέσει, ό,τι αγαπάμε, ό,τι θεωρούμε πολύτιμο, το θυμόμαστε. Του δίνουμε, βλέπεις, την καρδιά μας. Όπως είπε ο Κύριος, «όπου είναι ο θησαυρός σας, εκεί θα είναι και η καρδιά σας» (Ματθ. 6:21). Για να εκτελέσουμε, ωστόσο, ένα έργο ή για ν’ αποκτήσουμε ένα πράγμα που μας αρέσει, φτάνει να του δώσουμε την καρδιά μας, φτάνει να το θαυμάσουμε και να το επιθυμήσουμε; Όχι. Υπάρχουν πολλές επιθυμίες, που παραμένουν ανεκπλήρωτες από έλλειψη δυνάμεων ή ενεργητικότητας.

Για να εκπληρωθεί μία επιθυμία, πρέπει να εξελιχθεί σε απόφαση και σταθερή επιδίωξη. Όταν η καρδιά πει «Με κάθε τρόπο και κάθε θυσία θ’ αποκτήσω το τάδε πράγμα ή θα εκτελέσω το τάδε έργο», ο άνθρωπος αρχίζει να καταστρώνει το σχέδιο για την εκπλήρωση της αποφάσεώς του: Εξετάζει τα μέσα, αναζητά ευνοϊκές συνθήκες τόπου και χρόνου, παίρνει προληπτικά μέτρα για την υπέρβαση τυχόν εμποδίων και κάνει μια συνολική εκτίμηση της διαδικασίας που θ’ ακολουθήσει, για να πετύχει το σκοπό του. Μετά την κατάστρωσή του, τέλος, το σχέδιο πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή. Πρέπει ν’ αρχίσει η δράση, η προσπάθεια, ο αγώνας. Ν’ αρχίσει και να συνεχιστεί ως το τέλος με σταθερότητα, υπομονή και επιμέλεια.

Η όλη διαδικασία, όπως τη διαγράφω, μοιάζει, θα έλεγα, με την προετοιμασία ενός ξυλοκοπτικού μηχανήματος, πριν αυτό τεθεί σε λειτουργία:

Ο ατμοκινητήρας είναι έτοιμος, η ξυλεία τοποθετημένη κάτω απ’ το πριόνι, το καθετί στη θέση του. Για ν’ αρχίσει η κοπή, δεν απομένει παρά να βάλουμε μπροστά το μηχάνημα, να το κινητοποιήσουμε. Αυτή η κινητοποίηση είναι το αποτέλεσμα όλης της προηγούμενης προετοιμασίας και απ’ αυτήν εξαρτάται η επόμενη κρίσιμη πράξη, το ξεκίνημα της προσπάθειας. Το ξεκίνημα είναι, πρέπει να σου πω, το πιο δύσκολο βήμα. Μέχρι τη λήψη της αποφάσεως, η διαδικασία είναι εσωτερική. Μετά τη λήψη της αποφάσεως, πρέπει να συνεχιστεί εξωτερικά, να εκφραστεί με έργα, να εκδηλωθεί με αγώνα. Κάνε το πρώτο βήμα, και η ίδια η κατάσταση, που έχει διαμορφωθεί μέσα σου, θα σε παρακινήσει να συνεχίσεις την προσπάθεια. Αυτό είν’ όλο!
Καταλαβαίνεις τώρα τι χρειάζεται να κάνεις ακόμα, ώστε η επιθυμία σου για μια ζωή πνευματική να μεταμορφωθεί σε πράξη. Αν θέλεις να εκπληρωθεί ο πόθος σου, μετάλλαξέ τον σε απόφαση όχι βιαστική και επιπόλαιη, αλλά προσεκτική, μελετημένη, σταθερή, συνειδητή και, πάνω απ’ όλα αμετάκλητη. Ύστερα στρώσου στη δουλειά, ρίξου στον αγώνα. Η απόφαση θέλει περισυλλογή και προσευχή˙ το ξεκίνημα, με τη σειρά του, θέλει αποφασιστικότητα˙ και η πρόοδος θέλει αγωνιστικότητα, υπομονή κι σταθερότητα.
Ο Κύριος να σε ευλογήσει, ώστε, με τη βοήθειά Του, να τα πραγματοποιήσεις όλα αυτά.

*Από το βιβλίο: ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΥ, «Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ γράμματα σε μια ψυχή», ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ, ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ