Σημαίνει ο Θιός, σημαίνει η γης, σημαίνουν τα επουράνια,
σημαίνει κι η Αγια Σοφιά, το μέγα μοναστήρι,
με τετρακόσια σήμαντρα κι εξηνταδυό καμπάνες,
κάθε καμπάνα και παπάς, κάθε παπάς και διάκος.
Ψάλλει ζερβά ο βασιλιάς, δεξιά ο πατριάρχης,
κι απ΄την πολλήν την ψαλμουδιά εσειόντανε οι κολόνες
Η επιβλητική εικόνα της “Αγίας του Θεού Σοφίας”, που θεμελιώθηκε το από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο το 330 μ.Χ., δεσπόζει ακόμα και σήμερα στη σκέψη των χριστιανών σε όλο τον κόσμο. Μύθοι, θρύλοι και παραδόσεις στέκουν ακόμα ζωντανοί στο πέρασμα των αιώνων, όπως αυτή για την Αγία Τράπεζα της Αγιά Σοφιάς. Οι θρύλοι την θέλουν να είναι κατασκευασμένη από χρυσό. Από πάνω της κρέμονταν 30 στέμματα των αυτοκρατόρων, ανάμεσα τους και αυτό του Μ. Κωνσταντίνου. Όπως αναφέρει στο ιστολόγιό του ο πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Αθανασίου, σύμφωνα με την παράδοση πριν ο Μωάμεθ ο Β΄ καταλάβει την Κωνσταντινούπολη, ο αυτοκράτορας Κων/νος διέταξε να μεταφέρουν την αγία τράπεζα και όλα τα κειμήλια της Αγίας Σοφίας μακριά από την πόλη για να μην πέσουν στα χέρια των Τούρκων. Τρία καράβια Ενετικά λοιπόν ξεκίνησαν από την πόλη γεμάτα με όλα αυτά τα κειμήλια, όπως λέει και ο θρύλος, αλλά το τρίτο από αυτά που μετέφερε την αγία τράπεζα βυθίστηκε στα νερά του Βοσπόρου στην περιοχή του Μαρμαρά.
Από τότε μέχρι σήμερα στο σημείο εκείνο που είναι βυθισμένη η αγία τράπεζα τα νερά της θάλασσας είναι πάντοτε ήρεμα και γαλήνια, ασχέτως με τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην γύρω περιοχή. Το φαινόμενο μαρτυρούν και σύγχρονοι Τούρκοι επιστήμονες, που έχουν κάνει κατά καιρούς απόπειρες να ανακαλύψουν που οφείλεται αυτό το περίεργο φαινόμενο, αλλά λόγω της λασπώδους σύστασης του βυθού, επέστησαν άκαρπες.
Δεκάδες ίσως κι εκατοντάδες είναι οι θρύλοι που έχουν επιζήσει μέχρι σήμερα. Και δεν λέγονται μόνο μέσα από χείλη χριστιανών. Και στη μουσουλμανική Τουρκία, τα τελευταία χρόνια γίνεται μεγάλη συζήτηση για τα θαύματα της Αγιάς Σοφιάς. Όλα ξεκίνησαν στο τέλος του Ιουλίου του 2009, όταν ήρθε στο φως η παράσταση ενός αγγέλου, η οποία ήταν καλυμμένη εδώ και έξι αιώνες κάτω από στρώματα μετάλλου και γύψου. Βρέθηκε πάνω σε μωσαϊκά τα οποία είχαν καλυφθεί λίγο μετά την Άλωση της Πόλης, το 1453, και τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.
Οι άγγελοι
Οι συντηρητές ανακάλυψαν άλλους τέσσερις αγγέλους ζωγραφισμένους πάνω στα μωσαϊκά, οι οποίοι βρίσκονταν κάτω από πολλά στρώματα ασβέστη ο καθένας τους έχει έξι φτερά, δημιουργήθηκαν μεταξύ 900 – 1300 π.Χ.
Οι άγγελοι μοιάζουν να φτερουγίζουν και να αιωρούνται στο ναό σε σημείο τέτοιο που η εφημερίδα Milliyet αναφερόμενη στο γεγονός έκανε και νύξεις “για σημαδιακή εμφάνιση μέσα στον ιστορικό ναό της Αγίας Σοφίας που ίσως έχει και άλλες προεκτάσεις….”.
Σύμφωνα με αναφορές στον τουρκικό Τύπο ο πρόεδρος του “Saadet” ενός μικρού κόμματος, που όμως σχετίζεται με το κόμμα του Ερτνογάν, ο Numan Kurtulmus,σε ομιλία του που έκανε στην Κων/πολη σε κλειστό στάδιο,αναφερόμενος στην αποκάλυψη του”Αγγέλου της Αγίας Σοφίας”, δήλωσε πως η αποκάλυψη αυτή ήταν προμήνυμα,σε συνδυασμό με τις εξελίξεις της περιόδου εκείνης,του τελικού διαμελισμού και της οριστικής κατάρρευσης της σύγχρονης Τουρκίας !
Στους τουρκικούς θρύλους είναι και το φέρετρο της βασίλισσας Σοφίας (προφανώς γίνεται κάποια ταύτιση με την Αγιά Σοφία) το οποίο προστατεύουν οι τέσσερις αρχάγγελοι που βρίσκονται πάνω στον Θόλο του ναού. Οι αρχάγγελοι αυτοί, όπως αναφέρουν και πιστεύουν οι Τούρκοι, είναι οι Τζεμπραΐλ, Μιχαήλ, Ισραφήλ και Αζραήλ. Σύμφωνα πάντα με τους Τούρκους, ο Τζεμπραήλ προστατεύει τους αυτοκράτορες, ο Μιχαήλ τον ναό από τις εχθρικές επιθέσεις, ενώ οι Τζεμπραηλ και Ισραφήλ ήταν οι αγγελιοφόροι των γεγονότων από τις πολεμικές επιχειρήσεις στους αυτοκράτορες. Και οι τέσσερις αυτοί αρχάγγελοι έχουν ταχτεί μετά την πτώση της Πόλης να προφυλάσσουν το φέρετρο της βασίλισσας Σοφίας από τον κίνδυνο κάποιος βέβηλος να το ανοίξει και να επέλθει η δευτέρα παρουσία.
Οι σταυροί
Θαύμα είναι σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα της εφημερίδας Σαμπάχ, στο οποίο αναφέρεται και το Greekamericannewsagency.com οι σταυροί που εμφανίζονται στην εκκλησία.
Στην οροφή του ναού υπάρχει ο Σταυρός του Αγίου Ανδρέα σε διαγώνιο μορφή, ένα σημαντικό σύμβολο που όχι μόνο δεν χάθηκε στους αιώνες της οθωμανικής κατοχής αλλά δεσπόζει με όλη την συμβολική σημασία του. Παράλληλα και ο «Σταυρός του Ιουστινιανού» τρομάζει τους Τούρκους καθώς οι θρύλοι αναφέρουν για ένα πανάρχαιο κειμήλιο που βρίσκεται άγνωστο που μέσα στην Αγία Σοφία και μάλιστα προέρχεται από την Αίγυπτο και έχει τρομακτική δύναμη. Γενικότερα η κατασκευή του μεγάλου αυτού ορθοδόξου αρχιτεκτονικού αριστουργήματος, σύμφωνα με τις ίδιες τις τουρκικές πηγές, βασίστηκε στο χριστιανικό σύμβολο του Σταυρού και το γεγονός αυτό εμπνέει το δέος αλλά και μια αδιόρατη φοβία για την μελλοντική επάνοδο της Αγίας Σοφίας στον φυσικό της κάτοχο, δηλαδή στην Ελληνορθόδοξη λατρεία.
“Μεγάλο δέος δημιουργεί στους Τούρκους, όπως αναφέρει η Σαμπάχ και τα διάφορα μωσαϊκά που έχουν αναδυθεί με όλη την μεγαλοπρέπεια τους τις τελευταίες δεκαετίες μέσα στο ιερό ναό της Αγίας Σοφίας της Κωνσταντινούπολης, παρά του ότι η μουσουλμανική θρησκεία θεωρεί σαν αμάρτημα την απεικόνιση προσώπων που σχετίζονται με θρησκευτικά γεγονότα. Ιδιαίτερο δέος τους προκαλεί το γνωστό μωσαϊκό που απεικονίζει τον Ιησού έχοντας την Παναγία και τον Ιωάννη τον Βαπτιστή στα δεξιά και αριστερά Του. Οι Τούρκοι το έχουν ονομάσει χαρακτηριστικά το «Μωσαϊκό της Αποκάλυψης» και ο συμβολισμός αυτός ανάγει στην εσχατολογική σημασία του που είναι έντονη στους μουσουλμάνους Τούρκους”, γράφει ο δημοσιογράφος και τουρκολόγος Νίκος Χειλαδάκης.
Στα άδυτα…
Το 2009 ομάδες ειδικών δυτών με εξελιγμένο εξοπλισμό, εξερεύνησαν τα θεμέλια του ναού. Πέρασαν από στις στενές εισόδους των υπόγειων τούνελ που ως επί το πλείστον είναι πλημμυρισμένα. Την κάθοδο επιχείρησαν, μέσα από στόμιο μικρής διαμέτρου, ένας κάμεραμαν και ένας δύτης-φωτογράφος. Είναι σαν να βυθίζεσαι στην Ιστορία», είπε ο δύτης Οζάν Τσοκντεγιέρ, που διήνυσε 283 μέτρα μέσα σε στοές. Κάτω από την Αγία Σοφία υπάρχουν δύο στοές με νερό που συνδέονται με το Βυζαντινό Υδραγωγείο, το οποίο βρίσκεται κοντά στον ναό.
Το 1945 είχε γίνει μια προσπάθεια να αντληθεί το νερό, αλλά αυτό δεν στέρευε ποτέ, γεγονός που υποχρέωσε τη διακοπή των εργασιών. Οι δύτες πιστεύουν, από αυτά που αντίκρυσαν, ότι επαλήθευσαν κάποιες εικασίες: ότι η Αγία Σοφία συνδεόταν υπόγεια με το παλάτι του Κωνσταντίνου του Πορφυρογέννητου και βέβαια με το Βυζαντινό Υδραγωγείο. Θρύλοι αναφέρουν ότι οι Οθωμανοί επεξέτειναν τις στοές ώστε να μπορούν μέσω αυτών να πηγαίνουν οι Σουλτάνοι στην Αγία Σοφία, που είχαν μετατρέψει σε τζαμί, για να προσευχηθούν.
Τα μωσαϊκά
Ο τουρκολόγος Νίκος Χειλαδάκης που έχει πολλές φορές αναφερθεί στα δημοσιεύματα οτυ τουρκικού Τύπου, επισημαίνει τις ξεχωριστές αναφορές στα μωσαϊκά της Αγιά Σοφιάς, τα οποία αναπαριστάνε γνωστούς βυζαντινούς αυτοκράτορες, όπως τον Ιωάννη τον Κομνηνό με τον Ιησού Χριστό και τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο τον Μονομάχο με την αυτοκράτειρα Ζωή. Όλες αυτές οι απεικονίσεις προκαλούν έντονο δέος καθώς όλη αυτή η ελληνορθόδοξη χριστιανική μεγαλοπρέπεια και η εσωτερική δύναμη που αναδύουν αυτά τα ψηφιδωτά, έχουν γεννήσει διάφορους θρύλους για τους εσχατολογικούς τους συμβολισμούς. Οι συμβολισμοί αυτοί σχετίζονται με τις τουρκικές φοβίες για την επάνοδο στην επιφάνεια και στην εξουσία της αγίας Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας με την ευλογία του ίδιου του Ιησού Χριστού.
Η μακέτα των μελισσών
Τέλος, από τους πλέον εντυπωσιακούς ορθόδοξους μύθους είναι ένας νεοεελληνικός θρύλος από την περιοχή της Θράκης που μας πληροφορεί για τον τρόπο που με τον οποίο ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός βρήκε το σχέδιο για το χτίσιμο της Αγίας Σοφίας μετά το 530 π.Χ. Την αποδίδει ο ποιητής Γεώργιος Βιζυηνός, στην ποιητική του συλλογή «Ατθίδες αύραι».
«Ηταν ο καιρός που ο αυτοκράτορας στην Πόλη είχε αποφασίσει να χτίσει την Αγία Σοφία. Είχε καλέσει τον πρωτομάστορα, και ο τελευταίος είχε κάνει ένα σχέδιο και ύστερα και άλλο και ύστερα και άλλα σχέδια, πώς να χτιστεί η μεγάλη εκκλησία . Κανένα όμως από αυτά τα σχέδια δεν ευχαριστούσε το βασιλιά. Ηθελε κάτι άλλο, πολύ πιο σπουδαίο. Και ο πρωτομάστορας κάθε μέρα προβληματιζόταν και πιο πολύ και σκεφτόταν τι νέο σχέδιο να φτιάξει.
Μια Κυριακή, την ώρα που τελείωνε η λειτουργία, ζύγωσε πρώτος ο αυτοκράτορας να πάρει το αντίδωρο, εκείνο όμως του ξεφεύγει από το χέρι και πέφτει κάτω. Μια στιγμή αργότερα παρουσιάζεται μια μέλισσα που φτεροκοπούσε προς το ανοιχτό παράθυρο, κρατώντας το πεσμένο αντίδωρο του αυτοκράτορα.Βγάζει αμέσως διαταγή ο βασιλιάς ότι όσοι έχουνε μελίσσια να τ΄ανοίξουνε και να ψάξουν, για να βρεθεί το αντίδωρο. Ψάχνει και ο πρωτομάστορας στα δικά του μελίσσια και τι βλέπει; Είχανε κάτσει οι μέλισσες μέρες πριν και είχανε φτιάξει με το κερί μέσα στην κυψέλη μιαν εκκλησία πανέμορφη και σκαλιστή και μεγαλοπρεπή, που δεν είχε όμοιά της σ΄ολόκληρη την Οικουμένη. Ολες οι λεπτομέρειες είχανε γίνει στην εντέλεια μέσα κι έξω στην εκκλησία. Η πόρτα της ανοιχτή, ο τρούλος έτοιμος οι κολώνες στη θέση τους, ως και η Αγία Τράπεζα τελειωμένη. Την είχαν αποτελειώσει σ΄όλα της την εκκλησία, και επάνω στην Αγία Τράπεζα της είχε φέρει εκείνη η μέλισσα και είχε αποθέσει το αντίδωρο του βασιλιά.
Είδε την εκκλησιά ο πρωτομάστορας και θαύμασε το τέλειο σχέδιό της. Την είδε κατόπιν και ο αυτοκράτορας και ήταν όλος χαρά. Το σχέδιο που είχανε φτιάξει οι μέλισσες, έγινε το σχέδιο που χτίστηκε η Αγία Σοφία”!
){kind=link}