Χαρακτηριστικό γνώρισμα του ανθρωπίνου βίου είναι οι θλίψεις, οι ασθένειες και οι διάφορες δοκιμασίες.
Δεν υπάρχει άνθρωπος ο οποίος να μην έχει διέλθει την υψικάμινο των πειρασμών και των ποικίλων δοκιμασιών.
Ψυχολογικά προβλήματα, σωματικές ασθένειες, φόβοι, ανασφάλειες, κοινωνικά αδιέξοδα, φυσικές καταστροφές, οικονομικές δυσκολίες, προσωπικές αστοχίες, αιματηροί πόλεμοι, διωγμοί, συνθέτουν την ιστορία του ανθρωπίνου γένους. «Έξωθεν μάχαι, έσωθεν φόβοι», καθώς μας λέγει ο Απόστολος Παύλος. Μοιάζει, πολλές φορές, δύσκολο το να ερμηνεύσει κανείς όλη αυτή την φρικτή κατάσταση.
Όλα αυτά, κατά την Πατερική διδασκαλία, είναι τα αναπόφευκτα αποτελέσματα της εξορίας του ανθρώπου από τον Παράδεισο και της απώλειας της κοινωνίας του, μετά του Δημιουργού Θεού, που είναι η πηγή της ζωής και όλων των αγαθών. «Οίδαμεν γαρ ότι πάσα η κτίσις συστενάζει και συνωδίνει άχρι του νυν∙ ου μόνον δε, αλλά και αυτοί την απαρχήν του Πνεύματος έχοντες και ημείς αυτοί εν εαυτοίς στενάζομεν υιοθεσίαν απεκδεχόμενοι, την απολύτρωσιν του σώματος ημών»(Ρωμ.8, 22-23). Κατά φυσικό τρόπο, λοιπόν, και η επιστροφή στο αρχαίον κάλλος, στην κατάσταση από την οποίαν εκπέσαμε, θα περάσει μέσα από το καμίνι των δοκιμασιών και των θλίψεων. Ο Κύριος μας διαβεβαίωσε ότι: «Εν τω κόσμω θλίψιν έξετε»(Ιω.16,33). Καί ο μέγας Απόστολος Παύλος λέγει:«Διά πολλών θλίψεων δεί ημάς εισελθείν εις την Βασιλείαν του Θεού»(Πραξ.14,22). Αυτή είναι η πρώτη αιτία των θλίψεων και των δοκιμασιών στη ζωή μας.
Μία δεύτερη αιτία προκλήσεων πειρασμών και θλίψεων στην ζωή μας, είναι ο αρχέκακος διάβολος. Λέγει ο Απόστολος Πέτρος: « Νήψατε, γρηγορήσατε∙ ο αντίδικος υμών διάβολος ως λέων ωρυόμενος περιπατεί ζητών τίνα καταπίη».(Α ´Πετρ.5,8). Ο ανθρωποκτόνος διάβολος δεν παύει να ενσπείρει πειρασμούς και δοκιμασίες στον άνθρωπο, προκειμένου να τον οδηγήσει στην απώλεια. Κυρίως, οι πιστοί άνθρωποι, που επιλέγουν να πορευθούν την στενή και τεθλιμμένη οδό, την απάγουσα εις την αιώνιαν Βασιλείαν του Θεού, θα δοκιμάσουν πολλές θλίψεις και θα αντιμετωπίσουν πολλά εμπόδια. Ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος, με την μεγάλη εμπειρία στους ασκητικούς αγώνες και στην πάλη εναντίον του διαβόλου, μας λέγει χαρακτηριστικά: «Ου δυνατόν γαρ εν τη οδώ της δικαιοσύνης όταν οδεύωμεν, μη απαντήσαι ημίν στυγνότητα και το σώμα εν νόσοις μη κάμνειν και πόνοις και αναλλοίωτον μένειν, είπερ εν τη αρετή ζην αγαπήσομεν». Πολλές φορές συμβαίνει οι θλίψεις και οι δοκιμασίες στην ζωή να προέρχονται από τους συνανθρώπους μας. Η ζήλεια και ο φθόνος καθορίζουν την συμπεριφορά των ανθρώπων, οι οποίοι επιδίδονται στην συκοφαντία και στις διάφορες διώξεις, όπως συνέβει με τους Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, τους Αγίους Αποστόλους και τους Μάρτυρες της Εκκλησίας. «Λύτρωσαί με από συκοφαντίας ανθρώπων και φυλάξω τας εντολάς σου», αναφωνεί ο Προφητάναξ Δαυίδ.
Όμως, καθοριστικό ρόλο στις θλίψεις και στις δοκιμασίες, που συναντούμε στην ζωή μας, έχει ο ασθενής λογισμός και οι ανεκπλήρωτες εγωιστικές επιθυμίες, που κυριαρχούν στο νού του ανθρώπου. Μετά την απώλεια της κοινωνίας μετά του Δημιουργού Θεού, ο νούς, που είναι ο οφθαλμός της ψυχής κατά την Πατερική διδασκαλία, σκοτίσθηκε. Δεν θεωρεί τα μεγαλεία του Θεού αλλά ταυτισμένος, πλέον, με την λογική που τον κατευθύνει, έλκεται από τον υλικό κόσμο και υποχωρεί στα διάφορα ψυχικά και σωματικά πάθη. Φυσικό επόμενο είναι ο άνθρωπος να γεμίζει θλίψη και να κυριαρχείται από φοβικά σύνδρομα, δηλαδή ασθενεί. «Ο νούς τετραυμάτισται, το σώμα μεμαλάκισται, νοσεί το πνεύμα», μας λέγει χαρακτηριστικά ο Άγιος Ανδρέας Κρήτης, στον Μεγάλο Κανόνα. Εδώ, ακριβώς, βρίσκεται και η αιτία των περισσοτέρων θλίψεων και δοκιμασιών στην ζωή μας. Η φιλαυτία επιτρέπει στον νού να κυριαρχείται από ακάθαρτους, βλάσφημους και ιδιοτελείς λογισμούς. Η ικανοποίηση αυτών των λογισμών, μας οδηγεί σε εξάρτηση από τα φθαρτά πράγματα του κόσμου τούτου και λησμονούμε, οι ταλαίπωροι, ότι: «Ου γαρ έχομεν ώδε μένουσαν πόλιν, αλλά την μέλλουσαν επιζητούμεν».(Εβρ.13,14). Η θεραπεία βρίσκεται στην επαναφορά του νού στην φυσική του κατάσταση, που είναι η κίνηση προς τον Θεό. Η υγεία της ψυχής είναι η όραση του Θεού, λέγει ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης. Ο ησυχαστικός τρόπος ζωής της Εκκλησίας μας είναι ο Ευαγγελικός, Αποστολικός και Πατερικός τρόπος θεραπείας και σωτηρίας του ανθρώπου.
Ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός, ο μοναδικός Σωτήρας του κόσμου, με το εκούσιο Πάθος και την Ανάστασή Του, μετέβαλε τις θλίψεις και τις δοκιμασίες των ανθρώπων, σε δρόμο και τρόπο σωτηρίας. Ο πόνος, πλέον, είναι η αιτία να φύγει από τους οφθαλμούς της ψυχής μας η αχλή της αμαρτίας και της πρόσκαιρης ηδονής, που μας φυλακίζει στην φθαρτότητα του κόσμου τούτου. Μας αποκαλύπτει το αληθινό νόημα της ζωής, που είναι η εν Χριστώ κοινωνία, διά της οποίας υπερβαίνει ο άνθρωπος τον θάνατο και του χαρίζει αυτό που ποθεί, πραγματικά η ψυχή του, δηλαδή την αιώνιον ζωήν: «Αύτη δε εστίν η αιώνιος ζωή, ίνα γινώσκωσί σε, τον μόνον αληθινόν Θεόν και ον απέστειλας, Ιησούν Χριστόν».(Ιωαν,17,3). «Ιδού γαρ ήλθε διά του Σταυρού χαρά εν όλω τω κόσμω», κηρύττουμε, κατά την πασχαλινή περίοδο. Οι θλίψεις, οι δοκιμασίες, ο πόνος και οι ασθένειες, όταν κατά Χριστόν αντιμετωπίζονται, γίνονται αιτία να αυξηθεί το χάρισμα της προσευχής, της ενθύμησης του Θεού, της φιλανθρωπίας, της καταλλαγής, της συγχωρητικότητος. Μερώνει η καρδιά του ανθρώπου, απαλάσσεται από τα θηρία των παθών, ανακαλύπτει τις αληθινές χαρές της ζωής, που βρίσκονται στην καλλιέργεια των ενθέων αρετών και όχι στην έκπτωση των δαιμονικών παθών. Λέγει επ’ αυτού ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς: « Αι κακώσεις βοηθούν τους πιστούς προς διόρθωσιν αμαρτημάτων, προς γυμνασίαν, προς δοκιμήν, προς κατάληψιν της του βίου τούτου ταλαιπωρίας, προς προτροπήν του επιθυμείν, διαπύρως, και ζητείν, επιμόνως, την διαιωνίζουσαν εκείνην υιοθεσίαν και απολύτρωσιν και καινήν όντως ζωήν και μακαριότητα».
Η πορεία προς την αιώνια Βασιλεία του Θεού, που νοηματοδοτεί την ζωή του χριστιανού και του χαρίζει αναφαίρετη χαρά, είναι η συμπόρευση μετά του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού, στο Πάθος και στην Ανάστασή Του.
Όταν μας κυκλώνουν του βίου οι θλίψεις και οι δοκιμασίες, να ενθυμούμαστε τον μέγα Απόστολο Παύλο, ο οποίος λέγει: «Εν παντί θλιβόμενοι, αλλ’ ου στενοχωρούμενοι, απορούμενοι αλλ’ ουκ εξαπορούμενοι, διωκόμενοι αλλ’ ουκ εγκαταλειπόμενοι, καταβαλλόμενοι αλλ’ ουκ απολλύμενοι, πάντοτε την νέκρωσιν του Κυρίου Ιησού εν τω σώματι περιφέροντες, ίνα και η ζωή του Ιησού εν τω σώματι ημών φανερωθή».(Β´Κορ. 4,8-10).
αρχιμ.Ιερεμίας Γεωργαλής
