ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ ΘΕΟΦΙΛΟΣ: Την ανησυχία του για την πορεία της θρησκευτικής ελευθερίας στην Εσθονία εκφράζει με έντονο τόνο ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Θεόφιλος Γ΄, παρεμβαίνοντας δημόσια στη διεθνή συζήτηση που έχει ξεσπάσει για τον νέο Νόμο περί Εκκλησιών και Θρησκευτικών Κοινοτήτων.
Ρεπορτάζ: Γιάννης Παπανικολάου
Ο νόμος, ο οποίος ψηφίστηκε στις 9 Απριλίου από το εσθονικό κοινοβούλιο (Riigikogu), υποχρεώνει τις θρησκευτικές οργανώσεις να διακόψουν τις σχέσεις τους με ξένους θρησκευτικούς φορείς, στοχεύοντας ουσιαστικά την Ορθόδοξη Εκκλησία που υπάγεται στο Πατριαρχείο Μόσχας.
Ο Πατριάρχης Θεόφιλος υπογραμμίζει ότι τέτοιες ενέργειες υπονομεύουν τον πυρήνα της Ορθόδοξης ενότητας και παραβιάζουν το θεμελιώδες δικαίωμα της ελευθερίας λατρείας. «Στην Ιερουσαλήμ γνωρίζουμε πολύ καλά τους περιορισμούς που τίθενται στο όνομα της ασφάλειας», δήλωσε χαρακτηριστικά, παραπέμποντας στους περιορισμούς που αντιμετωπίζουν οι πιστοί κάθε χρόνο κατά την Τελετή του Αγίου Φωτός στον Πανάγιο Τάφο.
Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, με μια ιστορία αιώνων υπεράσπισης των προσκυνητών και της ειρηνικής συνύπαρξης, καλεί την εσθονική κυβέρνηση να επανεξετάσει τη νομοθεσία. Όπως τονίζεται στην επίσημη ανακοίνωση:
«Δεν υπάρχει κανένας λόγος να εργαλειοποιείται η πίστη. Καλούμε την κυβέρνηση της Εσθονίας να επανεξετάσει τον νόμο αυτό, για χάρη όλων των πιστών της χώρας».
Η νέα εσθονική νομοθεσία προκαλεί ευρύτερη ανησυχία και ενδέχεται να πυροδοτήσει θεσμικές και κανονικές αντιδράσεις. Ήδη, κύκλοι του Οικουμενικού Πατριαρχείου παρακολουθούν την υπόθεση, με φήμες για μελλοντική σύγκληση Πανορθόδοξης Συνόδου σε περίπτωση όξυνσης.
Ενδεικτική της σοβαρότητας της κατάστασης είναι και η αναφορά του Πατριάρχη σε ψαλμικό στίχο:
«Ἰδού, τί καλὸν ἢ τί τερπνόν, ἀλλ’ ἢ τὸ κατοικεῖν ἀδελφοὺς ἐπὶ τὸ αὐτό!» (Ψαλμός 132:1)
Η φράση λειτουργεί ως κάλεσμα προς την Ορθόδοξη οικογένεια για επανένωση μέσω διαλόγου και καταλλαγής. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων προσφέρει «χείρα διαμεσολάβησης» και καλεί τους αδελφούς Πατριάρχες σε κοινό βηματισμό προς την ειρήνη και τη συμφιλίωση.
Σε μια εποχή που η διεθνής κοινότητα βιώνει αβεβαιότητα και πολώσεις, ο ρόλος της Εκκλησίας – ιδιαίτερα σε χώρες με Ορθόδοξες παραδόσεις – θεωρείται κρίσιμος. Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων προειδοποιεί ότι τέτοιες νομοθετικές παρεμβάσεις απειλούν να διαρρήξουν τον ενιαίο εκκλησιαστικό ιστό και εντείνουν τις γεωπολιτικές εντάσεις.
Το ρεπορτάζ επισημαίνει πως, πέρα από το κανονικό ζήτημα, υπάρχει βαθύτατη πνευματική διάσταση. Οι πιστοί της Εσθονίας βιώνουν ανασφάλεια, ενώ οι ιερείς των τοπικών κοινοτήτων καλούνται να πάρουν θέση σε ένα ζήτημα που ακουμπά τον ίδιο τον χαρακτήρα της Εκκλησίας: αν είναι σώμα ενότητας ή πεδίο κρατικής παρέμβασης.
Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων ολοκληρώνει την παρέμβασή του λέγοντας πως η Εκκλησία δεν μπορεί να είναι χώρος διαχωρισμού, αλλά συγχώρεσης, στέλνοντας μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις:
«Ο κόσμος έχει κουραστεί από τις συγκρούσεις. Τώρα είναι η ώρα για ειρήνη και ενότητα.»
