του Ιωάννη Τάτση, Θεολόγου
Συνεδρίασε στη Γενεύη από 15 έως 21 Φεβρουαρίου η Ειδική Επιτροπή Αντιπροσώπων των Ορθοδόξων Αυτοκεφάλων Εκκλησιών που προετοιμάζει τα κείμενα που θα κατατεθούν στην Προσυνοδική Πανορθόδοξο Διάσκεψη που θα προηγηθεί της σύγκλησης της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδοξίας.
Σύμφωνα με την απόφαση που έλαβε το Μάρτιο του 2014 η Σύναξη των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών μέχρι το φετινό Πάσχα θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το έργο της Ειδικής Επιτροπής ώστε στα μέσα του τρέχοντος έτους 2015 να συνέλθει η Προσυνοδική Πανορθόδοξος Διάσκεψη.
Η Μεγάλη Σύνοδος της Ορθοδοξίας σχεδιάζεται να συνέλθει την Πεντηκοστή του 2016 στην Κωνσταντινούπολη.
Η Ειδική Επιτροπή που επεξεργάζεται τα κείμενα πρόκειται να συνέλθει σύντομα εκ νέου για να εξετάσει τα εξής θέματα της Ημερήσιας Διάταξης της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου: «Το ζήτημα του Κοινού Ημερολογίου», «Κωλύματα γάμου» και «Η σπουδαιότης της νηστείας και η τήρησις αυτής σήμερον».
Ατυχώς το περιεχόμενο των κειμένων που επεξεργάζονται οι επιτροπές αυτές δεν είναι ευρέως γνωστό μολονότι υπάρχουν πληροφορίες που συνηγορούν στο ότι σχεδιάζεται μία αναθεώρηση επί το επιεικέστερον προβλέψεων των Ιερών Κανόνων και των αγίων Πατέρων για τη νηστεία, πτυχές της πνευματικής ζωής και κυρίως τις σχέσεις των Ορθοδόξων με τους ετεροδόξους. Οι εργαζόμενοι στις επιτροπές αυτές εκπρόσωποι των Ορθοδόξων Εκκλησιών, επίσκοποι οι περισσότεροι, έχουν επιλεγεί από τις Εκκλησίες τους με κύριο κριτήριο τις πανεπιστημιακές τους περγαμηνές ή την εμπειρία τους σε συνάξεις διορθόδοξες και διαχριστιανικές.
Το έλλειμμα ενημέρωσης του συνόλου των μελών των Συνόδων των Εκκλησιών, πολύ δε περισσότερο ενός ευρύτερου κύκλου κληρικών και θεολόγων, γύρω από τα ετοιμαζόμενα κείμενα, είναι δυνατόν να δημιουργήσει εκ των υστέρων ισχυρές αμφισβητήσεις των αποφάσεων που θα ληφθούν στη Μεγάλη Σύνοδο.
Δεν θα πρέπει να διαφεύγει από κανέναν ότι η εκπροσώπηση όλων των Ορθοδόξων Εκκλησιών σε μία Σύνοδο –εάν καταστεί και αυτή τελικά δυνατή, με δεδομένες τις εντάσεις μεταξύ κάποιων Εκκλησιών λόγω άλλων ζητημάτων- ή η ομοφωνία στη λήψη κάποιων αποφάσεων δεν καθιστούν αλάθητες τις αποφάσεις αυτής της Συνόδου, πολύ δε περισσότερο εάν αυτές κινούνται σε κατεύθυνση αντίθετη από εκείνη προηγουμένων Οικουμενικών και Τοπικών Συνόδων, των οποίων η εγκυρότητα έχει διαχρονικά γίνει αποδεκτή από την Ορθόδοξη Εκκλησία. Κάθε προσπάθεια «μετα-πατερικής» ή «μετα-κανονικής» αναθεώρησης της εκκλησιαστικής μας παραδόσεως, ακόμη κι αν φέρει τις υπογραφές απάντων των αντιπροσώπων των Ορθοδόξων Εκκλησιών δεν καθίσταται αυτομάτως εφαρμόσιμη στην πράξη. Προσπάθεια δε «επιβολής» της στο εκκλησιαστικό πλήρωμα μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες αποσχιστικές κινήσεις και ρήγματα στο πλοίο της Εκκλησίας.
Όσοι προετοιμάζουν πυρετωδώς τη Μεγάλη Σύνοδο σπεύδουν να χαρακτηρίσουν κάθε κριτική για το προπαρασκευαστικό τους έργο ως κακόβουλη, ακραία ή και ζηλωτική. Δεν αντιλαμβάνονται όμως ότι η καχυποψία μας για το τι ετοιμάζεται αυξάνει λόγω της μυστικότητας με την οποία γίνεται η όλη προετοιμασία. Εάν η Μεγάλη Σύνοδος είναι τόσο σημαντικό γεγονός όσο θέλουν να μας το παρουσιάσουν οι Φαναριώτες τότε οφείλουν να παρέχουν σε όλο το εκκλησιαστικό πλήρωμα σαφή ενημέρωση για το περιεχόμενο και τις κατευθύνσεις προς τις οποίες κινούνται στα θέματα για τα οποία θα ληφθούν αποφάσεις στη Σύνοδο αυτή. Σε διαφορετική περίπτωση γεννάται εύλογη ανησυχία με γνωστές άλλωστε τις θεολογικές τοποθετήσεις επί σημαντικών ζητημάτων της Εκκλησίας μας κάποιων εκ των συμμετεχόντων στις προπαρασκευαστικές της Συνόδου επιτροπές.
