του Στάθη Δεληγιώργη
Στην καρδιά της μαύρης ηπείρου, εκεί όπου οι άνθρωποι αγωνίζονται καθημερινά για ένα πιάτο φαΐ και λίγο καθαρό νερό, δεκάδες νέοι έχουν την ευκαιρία να διεκδικήσουν ένα καλύτερο μέλλον σπουδάζοντας σε ένα ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα με σφραγίδα ελληνική.
Ο λόγος για το Πανεπιστήμιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας του Κονγκό, που δημιουργήθηκε χάρη στη δραστηριότητα της Ιεράς Μητρόπολης Κεντρώας Αφρικής και παρέχει στους φοιτητές του υψηλού επιπέδου γνώσεις και μάλιστα εντελώς δωρεάν.
Το μοναδικό στο είδος του πανεπιστήμιο στα βάθη της γαλλόφωνης Αφρικής βρίσκεται στην πρωτεύουσα της Ρεπουμπλικανικής Δημοκρατίας του Κονγκό (πρώην Ζαΐρ), την Κινσάσα, και λειτουργεί από το 2007. Προς το παρόν, περιλαμβάνει μία μόνο σχολή, την Ορθόδοξη Θεολογική «Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης», αλλά σχεδιάζεται η ίδρυση τριών ακόμη σχολών: πληροφορικής, γεωπονικής και ιατρικής. Η άδεια του υπουργείου Παιδείας του Κονγκό επιτρέπει και τη δημιουργία κτηνιατρικής σχολής.
«Στόχος μας ήταν να δημιουργηθεί ένα ορθόδοξο πανεπιστήμιο στη γαλλόφωνη Αφρική, στο οποίο να μπορούμε να δημιουργήσουμε στελέχη και να μεταφερθούν οι ακαδημαϊκές γνώσεις των ορθοδόξων σχολών της Ευρώπης εκεί. Ήδη έχουμε καλέσει και διδάσκουν ορθόδοξοι καθηγητές από τη Γαλλία, από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Άλλοι διδάσκουν με τηλεδιδασκαλία και άλλοι κατεβαίνουν εκεί» μας ανέφερε ο μητροπολίτης Κεντρώας Αφρικής Νικηφόρος. Η προσπάθεια αυτή έχει στεφθεί με σημαντική επιτυχία, αφού, όπως σημειώνει ο ίδιος, το πανεπιστήμιο κατατάχθηκε στην όγδοη θέση μεταξύ των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων του Κονγκό, ενώ θα μπορούσε να είχε καταταγεί και στη δεύτερη, αν δεν είχε κάποιες ελλείψεις στη βιβλιοθήκη.
Ο κ. Νικηφόρος αναφέρει επίσης ότι το υπουργείο Παιδείας έχει πραγματοποιήσει αρκετές «εφόδους» στο πανεπιστήμιο προκειμένου να ανακαλύψει κάποιο ψεγάδι, αλλά δεν βρήκε το παραμικρό, σε αντίθεση με αρκετά ιδιωτικά πανεπιστήμια της Κινσάσα, στα οποία μπήκε λουκέτο. Το σημαντικότερο όμως είναι η ανταπόκριση του κόσμου, που, όπως λέει, έχει αγκαλιάσει το πανεπιστήμιο. «Οι πολίτες μάς αντιμετωπίζουν, νομίζω, με πολύ ενθουσιασμό και πολύ θετικά» λέει ο μητροπολίτης, που υπογραμμίζει ότι η ζήτηση είναι πολύ μεγαλύτερη από τις προσφερόμενες θέσεις σπουδαστών: «Έχουμε πολλές αιτήσεις για να έρθουν, αλλά δεν έχουμε χώρο για να τους φιλοξενήσουμε, διότι είναι και οικοτροφείο».
Το πανεπιστήμιο άρχισε να κτίζεται το 2005 σε οικόπεδο που παραχώρησε ο τότε πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας της Κινσάσα Κωνσταντίνος Σοφιάδης. Τα χρήματα για την ανέγερση των κτιρίων του προήλθαν από δωρεές ιδιωτών και συλλόγων, όπως είναι η Αδελφότητα Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής Θεσσαλονίκης, ο σύλλογος «Πρωτόκλητος» Πατρών, ο Ιεραποστολικός Σύλλογος «Απόστολος Βαρνάβας» της Λάρισας και η ελληνική κοινότητα της πόλης.
Στο κέντρο του κτιριακού συγκροτήματος, που σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα και γενικό πατριαρχικό επίτροπο του Κονγκό – Μπραζαβίλ αρχιμανδρίτη Θεολόγο Χρυσανθακόπουλο, δεσπόζει ο Ιερός Ναός Αγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης, ο οποίος κατασκευάστηκε με έξοδα της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Ορους.
Η ακαδημαϊκή οργάνωση του πανεπιστημίου σχεδιάστηκε από τον κ. Νικηφόρο, ο οποίος τονίζει ότι είχε ως πρότυπα τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και την Αθωνιάδα Εκκλησιαστική Ακαδημία.
«Έχει ο Θεός»
Η δημιουργία της θεολογικής σχολής υπήρξε το όνειρο του μακαριστού μητροπολίτη Τιμοθέου. Ωστόσο, ιδρυτής του πανεπιστημίου υπήρξε ο προκάτοχος του κ. Νικηφόρου και σημερινός μητροπολίτης Πενταπόλεως κ. Ιγνάτιος, ο οποίος κατέβαλε κοπιώδεις προσπάθειες για τη συγκέντρωση των χρημάτων αλλά και για την παρακολούθηση της συνολικής πορείας του έργου.
Με την ιδιότητα του πρύτανη του πανεπιστημίου, ο κ. Ιγνάτιος μας μίλησε δίνοντας μερικά πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία για την ιστορία και τη λειτουργία του ανωτάτου ιδρύματος. Το πρώτο πράγμα που επισημαίνει είναι ότι αρχική πρόθεση της μητρόπολης ήταν η δημιουργία μιας εκκλησιαστικής ακαδημίας αλλά το υπουργείο Παιδείας του Κονγκό τους ζήτησε να ονομάσουν το ίδρυμα πανεπιστήμιο, καθώς εκεί ο όρος ακαδημία είναι ανώτερος.
«Ουδέν πρόβλημα είπαμε και το ονομάσαμε πανεπιστήμιο» λέει ο κ. Ιγνάτιος. Σε ό,τι αφορά τη θεολογική σχολή, πήρε το όνομά της από τον Αγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη, ο οποίος διοίκησε το πρώτο πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης και έκτισε την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας.
Η φοίτηση στη σχολή είναι πενταετής και οι πρώτοι φουρνιά σπουδαστών θα αποφοιτήσει την προσεχή ακαδημαϊκή χρονιά 2011 – 2012. «Εάν δεν προέκυπταν κάποιες τεχνικές δυσκολίες, ήδη θα λειτουργούσαν σχολές πληροφορικής και γεωπονικής, για τις οποίες ήμασταν έτοιμοι, ενώ εκτίσαμε τον 1ο όροφο του κτιρίου για την ιατρική σχολή. Ελπίζω να πραγματοποιηθεί το πρόγραμμα στις αρχές του 2012. Για το απώτερο μέλλον έχει ο Θεός» λέει ο κ. Ιγνάτιος.
Δωρεάν παροχές
Οι φοιτητές που σπουδάζουν σήμερα στα τέσσερα πρώτα έτη της σχολής ανέρχονται σε εξήντα τρεις. Ο σχετικά περιορισμένος αριθμός τους οφείλεται σε αντικειμενικές δυσκολίες:
«Επειδή όλα παρέχονται δωρεάν στους σπουδαστές της σχολής, ακόμη και τα εισιτήρια για να έλθουν και επιστρέψουν στις κατοικίες τους, περίπου 10.000 δολάρια, προσπαθούμε οι εκάστοτε πρωτοετείς να μην υπερβαίνουν τον αριθμόν δεκαπέντε» σημειώνει ο ίδιος. Οι δωρεάν παροχές καλύπτουν φαγητό, ύπνο, ρούχα, γραφική ύλη και, φυσικά, τα βιβλία των σπουδαστών. Ο σεβασμιότατος προσθέτει ότι «το πανεπιστήμιο διαθέτει κοιτώνες επαρκείς και διά το επόμενο έτος, βιβλιοθήκη, αναγνωστήριο, έξι αίθουσες διδασκαλίας, αίθουσα πληροφορικής, γραφεία, αίθουσα διαλέξεων και τελετών, ραδιοφωνικό σταθμό, μαγειρείο, εστιατόριο, αυλή ευρύχωρη με άνθη και καρποφόρα δένδρα και γήπεδο τριάντα επί εκατό μέτρα».
Οι φοιτητές ακολουθούν ένα αυστηρό καθημερινό πρόγραμμα που ξεκινά στις έξι το πρωί. Τα διδασκόμενα μαθήματα είναι αντίστοιχα με αυτά των θεολογικών σχολών της Ελλάδας, ενώ επιπλέον διδάσκονται αρχαία και νέα ελληνικά, τοπικές διαλέκτους, γαλλικά, αγωγή του πολίτη, πληροφορική, στοιχεία γεωπονικής και νοσηλευτικής, βυζαντινή μουσική κ.λπ.
Παράλληλα με τις σπουδές τους, οι φοιτητές βιώνουν την κοινοβιακή ορθόδοξη παράδοση με τις εκκλησιαστικές ακολουθίες, τις νηστείες και τα άχραντα μυστήρια. Ακόμη, λειτουργούν τον ραδιοφωνικό σταθμό «Η φωνή της Ορθοδοξίας», εκδίδουν το περιοδικό «Ηχώ» και ηχογραφούν CDs με βυζαντινούς ύμνους και ψαλμούς. Ως απόφοιτοι αναγνωρισμένου πανεπιστημίου, οι διπλωματούχοι θα μπορούν να διδάσκουν σε πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια σχολεία, να απασχολούνται ως στελέχη της Εκκλησίας και όσοι θέλουν και δεν έχουν εμπόδια προς τούτο να γίνονται κληρικοί» αναφέρει ο κ. Ιγνάτιος.
Παράδειγμα προς μίμηση
Στην ερώτηση ποια είναι η ανταπόκριση του Κονγκό στο ελληνικό ορθόδοξο πανεπιστήμιο, ο μητροπολίτης Πενταπόλεως απαντά ότι χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης από το υπουργείο Παιδείας αλλά και από τους πολίτες. «Δεν είναι υπερβολή να πω ότι μεταξύ ολίγων ανώτατων ιδρυμάτων προβάλλεται ως παράδειγμα προς μίμηση, κυρίως διά την τάξη και την καθαριότητα αλλά και από μεγάλο μέρος του λαού, αν κρίνουμε από τις αιτήσεις διά εγγραφές των νέων στη σχολή μας» λέει χαρακτηριστικά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο πανεπιστήμιο διδάσκουν και Ελληνες καθηγητές πανεπιστημίου, όπως ο ομότιμος καθηγητής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Νικήτας Αλιπράντης, οι καθηγητές του Πανεπιστημίου Αθηνών Γρηγόριος Παπαθωμάς και Μιχαήλ Ράλλης και η καθηγήτρια του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Νίκη Παπαγεωργίου. Τέλος, το Ορθόδοξο Πανεπιστήμιο ήταν το πρώτο στο Κονγκό που καθιέρωσε την εξ αποστάσεως διδασκαλία (e-learning).
