ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΟΥΜΕΛΑ: Σε κλίμα βαθειάς κατάνυξης αλλά και συγκρατημένης θλίψης τελέστηκε το Σάββατο 23 Αυγούστου 2025, ημέρα αποδόσεως της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου — γνωστή και ως τα «Εννιάμερα της Παναγίας» — η Αρχιερατική Θεία Λειτουργία στην ιστορική Ιερά Μονή Παναγίας Σουμελά στην Τραπεζούντα του Πόντου.
Επιμέλεια – ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ, Γιάννης Παπανικολάου
Της Θείας Λειτουργίας προέστη ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σαράντα Εκκλησιών κ. Ανδρέας, μεταφέροντας το μήνυμα της ελπίδας και της συνέχειας της Ορθόδοξης πίστης σε μια ιδιαίτερα φορτισμένη ατμόσφαιρα.
Περιορισμένη συμμετοχή πιστών
Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, η Θεία Λειτουργία τελέστηκε με περιορισμένο αριθμό προσκυνητών, γεγονός που μείωσε την εορταστική λαμπρότητα που παραδοσιακά χαρακτηρίζει τη μεγάλη πανήγυρη της Παναγίας. Πιστοί που ταξίδεψαν από την Ελλάδα, αλλά και από διάφορα μέρη του κόσμου, στάθηκαν με δάκρυα στα μάτια στο καθολικό της ιστορικής Μονής, αναβιώνοντας τις μνήμες του Ποντιακού Ελληνισμού.
Οι περιορισμοί που επέβαλαν οι τουρκικές αρχές, σε συνδυασμό με τις έντονες αντιδράσεις εθνικιστικών κύκλων στην Τουρκία, συνέβαλαν στον «βουβό» εορτασμό. Παρά τα εμπόδια, το μήνυμα της εορτής έφθασε σε κάθε γωνιά της Ορθοδοξίας, υπενθυμίζοντας τη ζωντανή πνευματική και ιστορική αξία της Παναγίας Σουμελά.
Η στάση των Τουρκικών Αρχών
Η πρόσφατη άρνηση των τουρκικών αρχών να χορηγήσουν άδεια για την τέλεση Θείας Λειτουργίας ανήμερα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στις 15 Αυγούστου, είχε προκαλέσει αντιδράσεις σε εκκλησιαστικούς και πολιτικούς κύκλους στην Ελλάδα. Τελικώς, όπως και το 2024, δόθηκε άδεια μόνο για την τέλεση της Λειτουργίας κατά την απόδοση της εορτής.
Η εξέλιξη αυτή έχει χαρακτηριστεί από παρατηρητές ως «συμβιβασμός» που επιχειρεί να ισορροπήσει τις σχέσεις με την Εκκλησία της Ελλάδος και το Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά και να αποτρέψει εντάσεις στο εσωτερικό της Τουρκίας. Ωστόσο, ο περιορισμένος χαρακτήρας των εορτασμών δείχνει ότι οι δυσκολίες παραμένουν.
Η σημασία για τον Ποντιακό Ελληνισμό
Η Παναγία Σουμελά δεν αποτελεί απλώς ένα μοναστήρι, αλλά ένα παγκόσμιο σύμβολο του Ποντιακού Ελληνισμού. Κάθε εορτασμός στο όρος Μελά αποτελεί για τους Πόντιους ανανέωση δεσμών με την ιστορία και την πίστη τους.
Σύμφωνα με στελέχη του Υπουργείου Εξωτερικών, οι λειτουργίες αυτές έχουν και έντονη διπλωματική διάσταση, καθώς υπενθυμίζουν το δικαίωμα θρησκευτικής ελευθερίας και την ανάγκη προστασίας μνημείων που ανήκουν στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά.
Παράλληλα, η Ομοσπονδία Ποντιακών Σωματείων Ελλάδος τόνισε σε ανακοίνωσή της ότι «η Παναγία Σουμελά θα παραμένει για πάντα η ψυχή του Πόντου, ανεξάρτητα από περιορισμούς ή απαγορεύσεις».
Ένα μήνυμα ελπίδας
Παρά τα εμπόδια, η Θεία Λειτουργία του Σαββάτου αποτέλεσε μια πνευματική ανάσα και μια ισχυρή υπενθύμιση ότι η πίστη δεν μπορεί να σιγήσει. Η παρουσία προσκυνητών, έστω και περιορισμένη, και η προσευχή του Μητροπολίτη Ανδρέα υπενθύμισαν ότι το φως της Παναγίας Σουμελά συνεχίζει να λάμπει στον Πόντο, ακόμα και μέσα από δυσκολίες.
Η εορτή των «Εννιάμερων» έγινε για άλλη μια φορά η γέφυρα που συνδέει το παρελθόν με το παρόν, ενισχύοντας την ελπίδα για μια ημέρα όπου η Παναγία Σουμελά θα εορτάζεται με την ελευθερία και την αίγλη που της αξίζει.