Στις σελίδες Ιστορίας της αυριανής ‘Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας” θα υπάρχει αφιέρωμα στα 100 χρόνια από την καταστροφή της μικρασιατικής Φώκαιας…
Στις 13 Ιουνίου 1914 καταστράφηκε η Φώκαια της Ιωνίας (βόρεια της Σμύρνης) από τις παρακρατικές συμμορίες των Νεότουρκων στο πλαίσιο ενός οργανωμένου σχεδίου εθνικής εκκαθάρισης. Άρχισε να υλοποιείται το εθνικιστικό πρόγραμμα που ο Taner Aksam περιγράφει ως εξής: «Η δράση της (σημ. ‘”Επιτροπή Ένωση και Πρόοδος”) εναντίον του “εσωτερικού εχθρού” είχε αρχίσει πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η εκτόπιση του ελληνικού πληθυσμού του Αιγαίου, μέσω τρομοκρατίας και απαλλοτρίωσης των ιδιοκτησιών του, είχε πραγματοποιηθεί ως μέρος του σχεδίου για την ομογενοποίηση της Ανατολίας».
Για το πογκρόμ και τη σφαγή της Φώκαιας, ο Γάλλος αρχαιολόγος Felix Sartiaux, ο οποίος ήταν αυτόπτης μάρτυρας γράφει:
«Λεηλατούν, πυρπολούν, σκοτώνουν ψυχρά, χωρίς μίσος, κατά μια έννοια μεθοδικά. Επικεφαλής τους είναι δύο άτομα που πολλοί γνωρίζουν στην περιοχή ως ενεργά μέλη της τοπικής Επιτροπής ‘’Ένωση και Πρόοδος’’. Εφαρμόζουν πρόγραμμα, που τους έχουν σχεδιάσει στο όνομα των ανώτερων συμφερόντων της Αυτοκρατορίας και της θρησκείας. Η λεηλασία, οι προσωπικές εκδικήσεις, ο βιασμός είναι ο μισθός τους» (Φελίξ Σαρτιώ, «Le sac de Phocee et l’ expulsion des Grecs ottomans d’ Asie Mineure», Ιούνιος 1914)
Στο αφιέρωμα περιλαμβάνεται η εντυπωσιακή μαρτυρία του Φελίξ Σαρτιώ και ένα κείμενο του Χάρη Γιακουμή που περιγράφει πως διασώθηκαν οι φωτογραφίες του πογκρόμ.
Στην παρακάτω φωτογραφία, η αποφοίτηση της Δ’ δημοτικού στην τελευταία σχολική χρονιά στην πατρίδα.
