Nέα ερωτηματικά βασανίζουν τους αρχαιολόγους που ασχολούνται με την ανασκαφή του Τύμβου Καστά στην Αμφίπολη.
Πώς ερμηνεύεται το ότι η μαρμάρινη θύρα, αυτής που συνδέει άμεσα την Αμφίπολη με τον τάφο του Φιλίππου στη Βεργίνα λόγω ομοιότητας, βρέθηκε κομματιασμένη ενώ το περιθύρωμά της άθικτο;
Εάν η θραύση της θύρας οφείλεται σε σεισμό ή δονήσεις που προκλήθηκαν από βομβαρδισμούς, πώς είναι δυνατόν να επηρεάστηκαν μόνο τα θυρόφυλλα και όχι το πλαίσιό τους;
Οι ειδικοί δεν έχουν εξήγηση για το πώς έσπασε η πόρτα, προφανώς όμως μοιάζει απίθανο να έχει σπάσει από φυσικά αίτια. Τότε την έσπασαν οι τυμβωρύχοι; Ίσως ναι, ίσως όχι. Από την άποψη της εξαγωγής συμπερασμάτων για το μνημείο, η μαρμάρινη θύρα είναι ένα εύρημα σημαντικότερο ακόμη και από τις Καρυάτιδες, καθώς μαρτυρά ενδεχομένως διαφορετικές φάσεις στη μακραίωνη ιστορία του Τύμβου.
Στο ίδιο τοίχο με τη σπασμένη θύρα, υπήρχε η γνωστή μικρή οπή, μέσω της οποίας θα μπορούσαν να έχουν διεισδύσει οι τυμβωρύχοι. Και εάν αυτό ισχύει, τότε δεν θα είχαν κανένα λόγο να σπάσουν την πόρτα για να εισχωρήσουν στο μνημείο. Παρόλ’ αυτά, θα μπορούσε να ισχύει ένα δεύτερο σενάριο: Ο τάφος να έχει συληθεί σε πολύ πρώιμο στάδιο και η θραύση της θύρας να συντελέστηκε κατά την πρώτη αυτή λεηλασία. Κατόπιν ο τάφος επιχώθηκε πλήρως και σφραγίστηκε, αφήνοντας περιθώριο μόνο για το μικρό «λαγούμι» κοντά στην οροφή.
Οι υποθέσεις για το τι συνέβη στην μαρμάρινη θύρα με το ιωνικό περιθύρωμα θα μπορούσαν να πολλαπλασιαστούν ή και να εκλείψουν, αρκεί να γνωρίζαμε εάν ισχύει στην πράξη η εκτίμηση του γεωλόγου κ. Λάζαρου Πολυμενάκου ότι στον Τύμβο Καστά υπάρχει και δεύτερη είσοδος.
Στην τρισδιάστατη αναπαράσταση του Λόφου, ο ειδικός επιστήμονας σημειώνει τη θέση ενός πιθανού δεύτερου ορύγματος εισόδου, στην βορειοδυτική πλευρά, περίπου στο ένα τέταρτο του κύκλου αριστερά από τις Σφίγγες. Με αυτήν ο τάφος θα ήταν διπλά ευάλωτος -ή και διπλά προστατευμένος, εάν αποδεικνυόταν μια τυφλή, αδιέξοδη «ψευδο-είσοδος».
Ανεξάρτητα εάν η σύραγγα με τους ενδιάμεσους θαλάμους όπως έχουν αποκαλυφθεί έως τώρα εξακολουθεί ενιαία ή πρόκειται για πολλαπλές και ανεξάρτητες ταφές, αυτό που φαίνεται είναι ότι το μνημείο αναπτύσσεται προς τα βορειοανατολικά. «Στρίβει», δηλαδή, προς τα δεξιά, σαν ο αρχιτέκτονας να ήθελε να αποφύγει κάτι στο κέντρο του λόφου ή, απλώς να προσφέρει θέα στον νεκρό προς την κοιλάδα του Στρυμόνα και τη θάλασσα στο βάθος.
Από γεωφυσικής άποψης, γύρω από το μνημείο που αποκαλύπτεται σταδιακά, υπάρχει ένα άλλο μνημείο, εξίσου αξιοθαύμαστο για την τεχνική αρτιότητα, την πρωτοτυπία και τις διαστάσεις του. Η κατασκευή του Τύμβου συναρπάζει τους ειδικούς, οι οποίοι το θεωρούν μοναδικό, ακόμη και εάν στο εσωτερικό του δεν περιέχονταν ούτε Σφίγγες, ούτε Καρυάτιδες.
Το εντυπωσιακό είναι ότι οι λίθινες κατασκευές, η σύραγγα με την καμαρωτή οροφή, μαρτυρούν μια λογική επίγειου αρχιτεκτονήματος, ενός μνημείου που δεν προοριζόταν να σκεπαστεί με τόνους χώματος. Ωστόσο, η εσωτερική επίχωση δείχνει ότι ο κατασκευαστής του προσπάθησε να συγκεράσει τη μεγαλοπρέπεια ενός υπέργειου μνημείου με τις στατικές ιδιαιτερότητες ενός υπόγειου. Το μέσον που επέλεξε για να στηρίξει το έργο του εσωτερικά, ήταν η επίχωση.
Τα χώματα που αφαιρούνται από τους ανασκαφείς, επί της ουσίας, είναι οι «μυς» του μνημείου. Χωρίς αυτούς, ο κίνδυνος της κατάρρευσής του αυξάνεται γεωμετρικά. Άρα, κατά κάποιο τρόπο, η αμμώδης επίχωση είναι το μέσον που χρησιμοποιεί το ίδιο το μνημείο για να προστατεύσει τα μυστικά του, εκβιάζοντας τους ερευνητές με την αυτοκαταστροφή του.
Όσο για το πώς συνδυάζεται η «υπόγεια» με την «επίγεια» λογική, ο τρίτος -και πιθανώς ο τέταρτος- θάλαμος, οι οποίοι αναπτύσσονται κατά βάθος, τουλάχιστον κατά δύο μέτρα πιο χαμηλά από το επίπεδο των προηγουμένων, ίσως προσφέρουν τις απαντήσεις που αναζητά η διεπιστημονική ομάδα των ανασκαφέων.
-120x86.jpg)
