«Τελικά είμαι βέβαιος ότι το αντίθετο της ειρήνης δεν είναι ο πόλεμος αλλά ο εγωκεντρισμός -ο ατομικός, ο συλλογικός, ο εθνικός, ο φυλετικός». Αναλύοντας την πεποίθησή του αυτή ο αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας, Αναστάσιος έκλεισε την ομιλία του με θέμα «Θρησκευτικός Πλουραλισμός και Ειρηνική Συνύπαρξη: ορισμένες επισημάνσεις» στην αίθουσα Τελετών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Λίγη ώρα νωρίτερα ο πρύτανης του ΑΠΘ, καθηγητής Περικλής Μήτκας του απένειμε το μετάλλιο «Χρυσούς Αριστοτέλης», την ανώτατη τιμητική διάκριση του ιδρύματος, «για το τεράστιο ιεραποστολικό, φιλανθρωπικό και κοινωνικό έργο του», «το τιτάνιο έργο της εκ του μηδενός ανασύστασης και αναδιοργάνωσης της Αυτοκεφάλου Ορθοδόξου Εκκλησίας της Αλβανίας» και «τους αδιάλειπτους αγώνες του για τα ανθρώπινα δικαιώματα, για την κοινωνική ισότητα, για την αποδοχή των πάντων χωρίς φυλετικές ή θρησκευτικές διακρίσεις, και γενικά για τη συνολική δράση και τη στάση ζωής του».
«Ο εγωκεντρισμός επιστρατεύει τις ποικίλες μορφές βίας, που φονεύουν με διάφορους τρόπους την ειρηνική συμβίωση. Αυτός είναι ο εμπνευστής και τροφοδότης των μεγάλων ή μικρότερων συγκρούσεων και αυτός αδιάκοπα ανανεώνει το μίσος», εξήγησε ο αρχιεπίσκοπος, εκτιμώντας πως «το αντίδοτο στον εγωκεντρισμό δεν είναι οι γενικόλογες συμβουλές, ούτε οι ποικίλοι νόμοι και κρατικοί μηχανισμοί καταστολής, αλλά η ενδυνάμωση της αγάπης, που δεν περιορίζεται από σύνορα, προκαταλήψεις ή άλλες διακρίσεις και σε αυτό το θέμα καλείται να συμβάλει η υγιής θρησκευτική συνείδηση».
«Η αγάπη, ακόμη και σε συνθήκες μακροχρόνιων συγκρούσεων χαρίζει τη δύναμη της συγχωρητικότητας και της συμφιλιώσεως. Μόνο η εξουσία της αγάπης είναι εκείνη που μπορεί να νικήσει την αγάπη για εξουσία. Αστείρευτη πηγή αγάπης παραμένει η αλήθεια», επισήμανε, προσθέτοντας ότι αν «οι συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί στον σύγχρονο κόσμο -κατεξοχήν στη Μέση Ανατολή- είναι συγκεχυμένες και ζοφερές, αυτό το γεγονός δεν πρέπει να οδηγεί σε μελαγχολική απάθεια, αλλά σε αύξηση των προσπαθειών όλων μας -ακαδημαϊκών, πολιτικών, θρησκευτικών λειτουργών- για την υποστήριξη της αλήθειας, την υπεράσπισης της δικαιοσύνης, την ενδυνάμωση της ελπίδας ότι η παγκόσμια ειρήνη δεν αποτελεί ουτοπία, αλλά άμεση προτεραιότητα όλων όσοι πονούν και αγωνίζονται για έναν καλύτερο κόσμο».
Απορρίπτοντας τη χρησιμοποίηση της θρησκείας για άλλες επιδιώξεις πολιτικών και εθνικιστικών παραγόντων ο κ. Αναστάσιος τόνισε ότι «η καλλιέργεια μιας υγιούς θρησκευτικής συνειδήσεως αποτελεί το σταθερότερο θεμέλιο της ειρηνικής συνύπαρξης». «Καλούμεθα να στηλιτεύσουμε κάθε μορφή βίας, υπογραμμίζοντας το χρέος παντός ανθρώπου να σέβεται τη θρησκευτική ελευθερία των συνανθρώπων του. Τις τελευταίες δεκαετίες δεν παύω να τονίζω με τη μορφή συνθημάτων σε διάφορες ευκαιρίες ότι: Η βία εν ονόματι της θρησκείας βιάζει την ουσία της θρησκείας. Και κάθε έγκλημα στο όνομα της θρησκείας είναι έγκλημα κατά της ίδιας της θρησκείας. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί το λάδι της θρησκείας για να δυναμώνει τη φωτιά των συγκρούσεων. Η θρησκεία είναι θείο δώρο, δοσμένο για να γαληνεύει τις καρδιές, να θεραπεύει τις πληγές και να φέρνει πλησιέστερα άτομα και λαούς», υπογράμμισε.
Αναφερόμενος στη σύνδεση της ειρήνης με τη δικαιοσύνη ο αρχιεπίσκοπος παρατήρησε: «Ένας άδικος κόσμος δεν μπορεί να είναι ειρηνικός. Η αλήθεια και η δικαιοσύνη εξασφαλίζουν την ουσιαστική σχέση μας με τον Θεό, καθώς και τους συνανθρώπους μας. Στον αιώνα μας η ειρήνη και η δικαιοσύνη έχουν προσλάβει ένα ακόμα συνώνυμο: Την ανάπτυξη. Η φτώχεια παραμένει ο χειρότερος τύπος βίας. Όταν οι άνθρωποι στερούνται των στοιχειωδών μέσων για την επιβίωσή τους, δεν είναι παράξενο να στρέφονται προς άλλες κατευθύνσεις και να υιοθετούν ακραίες θρησκευτικές αντιλήψεις για την επίτευξη μιας δίκαιης κοινωνίας».
Στην προσφώνησή του ο πρύτανης του ΑΠΘ επισήμανε: «Τιμούμε έναν όλως ξεχωριστό άνθρωπο, κληρικό, αγωνιστή, ακαδημαϊκό, ιεραπόστολο. Έναν άνθρωπο του λόγου και της πράξης, μία μορφή του πνεύματος και της δράσης, έναν κήρυκα της σύνεσης και της παρέμβασης. Και θεωρούμε πως τιμώμεθα για τους ίδιους ακριβώς λόγους: Διότι απονέμουμε την ύψιστη τιμητική διάκριση του ιδρύματος, τον “Χρυσό Αριστοτέλη”, σε μια προσωπικότητα με διεθνή ακτινοβολία, η οποία με τον λόγο και το έργο της περιποιεί εξέχουσα τιμή στην πατρίδα μας, την Εκκλησία μας και την ακαδημαϊκή κοινότητα του τόπου μας».
«Σε έναν κόσμο καχυποψίας και μίσους», συνέχισε ο πρύτανης του ΑΠΘ, «άγιε Αλβανίας, μας εμπνέετε σταθερά να αναζητούμε δρόμους καταλλαγής και συνεννόησης, να μετατρέπουμε τις διαφορές μας σε γέφυρες γνωριμίας και αλληλοκατανόησης, να χρησιμοποιούμε τις πέτρες που μας ρίχνουν, όχι σαν όπλα αντεκδίκησης, αλλά ως οικοδομικά υλικά μνημείων αδελφοσύνης».
«Το στίγμα του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας είναι άγγιγμα ψυχής. Είναι η Αγάπη, όπως την όρισε ο Χριστός στις διδαχές του. Απροϋπόθετη, ζωογόνος, κελαρυστή αγάπη, που σε πλημμυρίζει, όπως το νερό του ποταμού πλημμυρίζει τους ορυζώνες την άνοιξη. Ο μακαριώτατος έχει το χάρισμα, θεϊκό το λες -πώς να μην πιστεύσεις στην Θεία Χάρη;- να ξεκλειδώνει την καρδιά του συνομιλητή του και να τον καθιστά διάφανο και αντιμέτωπο με τη συνείδησή του. Αίφνης, ερωτήματα βρίσκουν τις απαντήσεις τους, αγωνίες καταλαγιάζουν, μα πάνω απ’ όλα σου (ξανα)αποκαλύπτεται το ηθικό σου καθήκον», είπε ο κ.Μήτκας.
Ο έπαινος του τιμωμένου έγινε από τον κοσμήτορα της Σχολής Επιστημών Υγείας καθ. Θεόδωρο Δαρδαβέση, τον πρόεδρο του Τμήματος Φιλολογίας καθ. Αιμίλιο Μαυρουδή και τον πρόεδρο του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας καθ. Συμεών Πασχαλίδη.
Για το ιεραποστολικό και ιατροκοινωνικό έργο του Αρχιεπισκόπου Τιράνων, μίλησε ο καθ. Δαρδαβέσης. «Το έργο του αρχιεπισκόπου Αναστάσιου στην Αφρική αποτελεί οδηγό για το έργο που πρέπει να επιτελείται σε πάμπτωχες περιοχές του κόσμου, ώστε να συγκρατούνται εξαθλιωμένοι συνάνθρωποί μας στις εστίες τους και να μην αναζητούν απέλπιδες διεξόδους μέσω των μεταναστευτικών ρευμάτων», ανέφερε ο καθηγητής, ενώ για το έργο του στην Αλβανία επισήμανε: «Πέτυχε ένα θαύμα. Συγκροτήθηκαν εκ του μηδενός περισσότερες από 400 ενορίες, ιδρύθηκαν στο Δυρράχιο Θεολογική – Ιερατική Σχολή, στο Αργυρόκαστρο και στο Σούκθ Εκκλησιαστικά Λύκεια, καθώς και Κέντρα Νεολαίας σε 50 πόλεις […] φρόντισε για τη διανομή εκατοντάδων τόνων τροφίμων, ιματισμού και φαρμάκων στον αλβανικό λαό, ανεξάρτητα θρησκεύματος […] παράλληλα με την ανασύσταση της Ορθοδόξου Εκκλησίας ανέπτυξε προγράμματα στα πεδία της εκπαίδευσης, της υγείας, της κοινωνικής πρόνοιας, της αγροτικής ανάπτυξης, του πολιτισμού και της οικολογίας».
Για το εκκλησιαστικό έργο και τη θεολογική σκέψη του αρχιεπισκόπου Αναστάσιοιυ μίλησε ο καθ. Πασχαλίδης. «Το όνομα του αρχιεπισκόπου Αναστάσιου δεν αποτελεί μόνο συνώνυμο της ανάστασης της Εκκλησίας στην Αλβανία, αλλά έχει ταυτιστεί με αυτό του πρωτεργάτη του διαλόγου μεταξύ διαφορετικών θρησκειών και πολιτισμών, της ειρήνης και της αγάπης προς όλους, της ανύστακτης μέριμνας για τους φτωχότερους και τους ενδεείς, αλλά και του σεβασμού προς την ελευθερία και την αξιοπρέπεια κάθε ατόμου, οποιοδήποτε κι αν είναι αυτό», είπε.
Για το συγγραφικό έργο του αρχιεπισκόπου μίλησε ο καθ. Μαυρουδής σχηματίζοντας ένα «περίγραμμα για τις πνευματικές ανησυχίες του, για την εναγώνια ενατένιση του κόσμου των βασανιστικών προβλημάτων του, για την ανυπόκριτη συμμετοχή του στον προσωπικό αγώνα του καθενός, αλλά και για την αδάμαστη θέληση και το άκαμπτο φρόνημα του που τον κατευθύνουν σε ολόκληρη τη θυσιαστική βιοτή του».
Ο «Χρυσούς Αριστοτέλης» απονέμεται σε προσωπικότητες με διεθνή αποδοχή και αναγνώριση, με σημαντική προσφορά στην ανθρωπότητα και τον ελληνισμό. Μέχρι σήμερα το βαρύτιμο μετάλλιο έχει επιδοθεί στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο (1997), στον Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο (2000), στον Εμμανουήλ Κριαρά (2006) και στον Βασίλειο Σκουρή (2009).
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα Τελετών του ΑΠΘ και ολοκληρώθηκε με μουσικό μέρος από το Χορωδιακό Εργαστήρι του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΑΠΘ.
Μ. Μπόλαρης: Ο αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος έχει γράψει εξαιρετικά κεφάλαια στην εκκλησιαστική ιστορία της σύγχρονης ιστορίας
«Τιμάται σήμερα μία εξέχουσα προσωπικότητα της Ορθοδοξίας, ο αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας, κ.Αναστάσιος. Πρόκειται για μορφή, η οποία δεν διέπρεψε και δεν διαπρέπει μόνον στην επιστήμη και τη θεολογία, αλλά με τη δουλειά του και στην Εκκλησία της Ελλάδος -στην αποστολική Διακονία- και στην Αφρική –στην Ιεραποστολή, αλλά τα τελευταία 30 χρόνια στην Αλβανία έχει γράψει εξαιρετικά κεφάλαια στην εκκλησιαστική ιστορία της σύγχρονης ιστορίας», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αρμόδιος για θέματα Θρησκευμάτων υφυπουργός Εξωτερικών Μάρκος Μπόλαρης, ο οποίος εκπροσώπησε την κυβέρνηση στην εκδήλωση.
Παρέστησαν ακόμη η υφυπουργός Εσωτερικών (Μακεδονίας-Θράκης) Κατερίνα Νοτοπούλου, ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας, ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Ανθιμος, ο προϊστάμενος του πρωθυπουργικού γραφείου στη Θεσσαλονίκη Γιώργος Αγγελόπουλος, οι βουλευτές Νίκος Παρασκευόπουλος από τον ΣΥΡΙΖΑ και από τη ΝΔ Σταύρος Καλαφάτης και Χρήστος Κέλλας, ο πρύτανης του ΠΑΜΑΚ Στέλιος Κατρανίδης, εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης και τοπικών φορέων και της Εκκλησίας.
