Σε τροχιά ριζικών αλλαγών εισέρχεται ο ελληνικός στρατός, με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας να παρουσιάζει ένα ολιστικό σχέδιο μεταρρύθμισης που ενσωματώνει επιχειρησιακές, εκπαιδευτικές, κοινωνικές και οικονομικές παραμέτρους.
Ρεπορτάζ: Γιάννης Παπανικολάου
Το νέο αυτό μοντέλο έχει στόχο να καταστήσει τη θητεία πιο λειτουργική, χρήσιμη και θελκτική για τους νέους, ενώ παράλληλα δημιουργεί δομές για πραγματική αμυντική θωράκιση της χώρας, μέσα από υπόγεια στρατόπεδα και εθνικά προγράμματα στρατιωτικής κατάρτισης.
Φοιτητές στον Στρατό με πτυχίο και αμοιβή
Στην καρδιά του σχεδίου βρίσκεται η πρόβλεψη για ειδικά προγράμματα θητείας, τα οποία επιτρέπουν σε φοιτητές ΑΕΙ, μεταπτυχιακούς και υποψήφιους διδάκτορες να συνδυάσουν τις σπουδές τους με στρατιωτική κατάρτιση, σε αντικείμενα συναφή με το ακαδημαϊκό τους πεδίο. Η συμμετοχή τους θα είναι εθελοντική και θα συνοδεύεται από μισθολογική αποζημίωση, πλήρη ασφαλιστική κάλυψη και συντάξιμη προϋπηρεσία, σύμφωνα με την πρόβλεψη του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.
Η εκπαίδευση δεν θα διακόπτει την πανεπιστημιακή φοίτηση, καθώς θα παρέχεται κυρίως τους θερινούς μήνες, ενώ με την ολοκλήρωση των σπουδών ο συμμετέχων θα εντάσσεται σε ειδικές μονάδες ή ερευνητικά προγράμματα των Ενόπλων Δυνάμεων, για συγκεκριμένο αριθμό ετών, ως μέρος της στρατιωτικής του υποχρέωσης.
Θητεία με δεξιότητες και πιστοποίηση τύπου ΚΕΚ
Μια ακόμη σημαντική καινοτομία αφορά την επαγγελματική εκπαίδευση των στρατεύσιμων. Όσοι επιλέξουν, μετά τη βασική εκπαίδευση, θα μπορούν να ενταχθούν σε προγράμματα δεξιοτήτων με πιστοποίηση αντίστοιχη των Κέντρων Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΚΕΚ). Τα προγράμματα αυτά, σε συνεργασία με τον ΕΟΠΠΕΠ και άλλους θεσμικούς φορείς, θα προσφέρουν γνώσεις σε ειδικότητες όπως ηλεκτροτεχνίτες, τεχνίτες οχημάτων, μάγειρες, βοηθοί πληροφορικής κ.ά.
Στόχος είναι να φεύγουν οι οπλίτες από τη θητεία με πραγματικό επαγγελματικό εφόδιο, ενισχύοντας τη σύνδεση των Ενόπλων Δυνάμεων με την κοινωνική και οικονομική ζωή της χώρας.
Κατάργηση Ναυτικού και Αεροπορίας – Όλοι στον Στρατό Ξηράς
Μια τομή που ήδη προκαλεί συζητήσεις είναι η πρόβλεψη ότι, από το 2026, όλοι οι στρατεύσιμοι θα κατατάσσονται στον Στρατό Ξηράς, ανεξαρτήτως επιθυμίας. Η αλλαγή αυτή, όπως εξηγεί ο υπουργός Άμυνας Νίκος Δένδιας, εξυπηρετεί την ομογενοποίηση της εκπαίδευσης, την ευελιξία μετακίνησης και την αποτελεσματική διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού. Το νέο ενιαίο εκπαιδευτικό πρόγραμμα θα ανακοινωθεί μαζί με τη νομοθετική πρωτοβουλία για την εφεδρεία, τον Σεπτέμβριο.
Υπόγεια στρατόπεδα και νέα οχυρωματικά έργα
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στον τομέα της φυσικής άμυνας. Ο Δένδιας ανακοίνωσε την κατασκευή 522 έργων οχύρωσης, εκ των οποίων 207 στη Θράκη και 315 στο Ανατολικό Αιγαίο. Πρόκειται για υπόγειες εγκαταστάσεις, σχεδιασμένες να αντέχουν σε επιθέσεις drone και καθοδηγούμενων βλημάτων.
Η κατασκευή θα γίνει βάσει εμπειριών από σύγχρονες συγκρούσεις, όπως στην Ουκρανία και στον Καύκασο, με το συνολικό κόστος να προσεγγίζει τα 65 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με το ΓΕΕΘΑ, τα έργα θα ολοκληρωθούν εντός τριετίας και θα περιλαμβάνουν έργα μόνιμης οχύρωσης, σκέπαστρα, καταφύγια και κέντρα συντονισμού μάχης.
Κίνητρα για θητεία και αύξηση αποζημιώσεων
Το νέο μοντέλο προβλέπει γενναία αύξηση αποζημίωσης των στρατεύσιμων. Από 8,80 ευρώ τον μήνα, το ποσό αυξάνεται σε 100 ευρώ για όσους υπηρετούν σε παραμεθόριες περιοχές και 50 ευρώ για όσους υπηρετούν στην ενδοχώρα. Για ειδικές περιπτώσεις, όπως στρατεύσιμοι με παιδί ή ορφανοί, η αποζημίωση αγγίζει τα 150–200 ευρώ.
Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο να παρέχεται μπόνους ολοκλήρωσης θητείας με επιτυχία σε ειδικότητες υψηλής ζήτησης, όπως τεχνική υποστήριξη, επικοινωνίες και κυβερνοάμυνα.
Νέα εφεδρεία – Στόχος οι 150.000 ενεργοί έφεδροι
Το πιο φιλόδοξο σχέδιο αφορά τη θεσμοθέτηση ενεργής εφεδρείας, με στόχο να δημιουργηθεί σώμα 150.000 εφέδρων σε βάθος πενταετίας. Οι έφεδροι θα κληθούν να εκπαιδεύονται τακτικά, να αξιολογούνται και να είναι έτοιμοι προς άμεση κινητοποίηση σε κατάσταση ανάγκης.
Στο πλαίσιο αυτό, εντάσσεται και η «Ασπίδα του Αχιλλέα», ένα σύστημα ολοκληρωμένης εθνικής αποτροπής, που θα περιλαμβάνει αντιαεροπορική, αντι-drone, ανθυποβρυχιακή και ηλεκτρονική άμυνα. Μέρος της χρηματοδότησης θα προέλθει από το νέο 12ετές εξοπλιστικό πρόγραμμα και τα προγράμματα των ΕΛΚΑΚ και ΚΕΤΑΚ.
Ένοπλες Δυνάμεις του αύριο – Στρατηγική και κοινωνική επένδυση
Η νέα δομή των Ενόπλων Δυνάμεων επιχειρεί να συνδέσει την άμυνα με την κοινωνία και την οικονομία. Ο χρόνος της θητείας μετατρέπεται από αναγκαστική υποχρέωση σε ευκαιρία ανάπτυξης, ενώ ο στρατός δεν λειτουργεί πλέον μόνο ως μηχανισμός αποτροπής, αλλά και ως πλατφόρμα εκπαίδευσης, τεχνογνωσίας και κοινωνικής ένταξης.
Η Ελλάδα, με την πρωτοβουλία αυτή, ακολουθεί μοντέλα προηγμένων κρατών όπως η Φινλανδία, το Ισραήλ και η Σουηδία, δείχνοντας ότι η άμυνα δεν είναι ζήτημα μόνο όπλων, αλλά και εγκεφάλων.
Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο Νίκος Δένδιας:
«Στον 21ο αιώνα, η θητεία δεν θα μετριέται μόνο σε μήνες, αλλά σε γνώσεις και ικανότητες. Το στράτευμα δεν είναι παρελθόν. Είναι το μέλλον μας».
-120x86.jpg)
