ΗΛΙΑΚΗ ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ: Μεγάλη προσοχή συστήνουν οι διεθνείς διαστημικές υπηρεσίες και επιστημονικά ινστιτούτα ενόψει πιθανής γεωμαγνητικής καταιγίδας που αναμένεται να “αγγίξει” τη Γη σήμερα Παρασκευή 16 Μαΐου 2025, προκαλώντας διαταραχές σε δορυφορικά και ραδιοεπικοινωνιακά συστήματα, καθώς και πιθανά προβλήματα στη ναυσιπλοΐα και τις μεταφορές.
Επιμέλεια – ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Η καταιγίδα προκλήθηκε από τεράστια ηλιακή έκρηξη στο βόρειο ημισφαίριο του Ήλιου, η οποία σημειώθηκε νωρίς την Τρίτη. Η συγκεκριμένη έκρηξη, που συνοδεύτηκε από στεμματική εκτίναξη μάζας (coronal mass ejection – CME), εκτόξευσε πλάσμα και μαγνητικά πεδία σε απόσταση μεγαλύτερη του 1 εκατομμυρίου χιλιομέτρων – σχεδόν διπλάσια από την απόσταση Γης–Σελήνης.
Τι προβλέπεται να συμβεί
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Διαστημικής Μετεωρολογίας (NOAA), μέρος αυτής της έκρηξης ενδέχεται να περάσει από τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας της Γης. Αν και δεν αναμένεται ακραίο φαινόμενο, οι ειδικοί δεν αποκλείουν προβλήματα σε ραδιοεπικοινωνίες υψηλών συχνοτήτων, ιδίως κοντά στους πόλους, καθώς και διαταραχές στα GPS και τα συστήματα αεροναυτιλίας.
Οι γεωμαγνητικές καταιγίδες προκαλούνται όταν φορτισμένα σωματίδια από τον Ήλιο αλληλεπιδρούν με το μαγνητικό πεδίο της Γης, μεταφέροντας ενέργεια και προκαλώντας ιονισμό στην ανώτερη ατμόσφαιρα. Το φαινόμενο αυτό ενδέχεται να δημιουργήσει εντυπωσιακά πολωτικά σέλας, αλλά και παροδικά τεχνικά προβλήματα.
Η NASA παρακολουθεί το φαινόμενο
Εντυπωσιακά πλάνα που καταγράφηκαν από το παρατηρητήριο SOHO της NASA δείχνουν τα “φτερά” της στεμματικής εκτίναξης να εκτείνονται σε εύρος μεγαλύτερο των 600.000 μιλίων. Σύμφωνα με τους επιστήμονες του Βασιλικού Αστεροσκοπείου Γκρίνουιτς, το μεγαλύτερο μέρος του φαινομένου θα προσπεράσει τη Γη, όμως η «ουρά» της CME ενδέχεται να αγγίξει το γεωμαγνητικό πεδίο του πλανήτη μας.
Ο αστρονόμος Τζέικ Φόστερ εξηγεί πως «το σέλας είναι πιθανό να ενισχυθεί σημαντικά στις βόρειες περιοχές», ενώ προσθέτει πως σε ορισμένα γεωγραφικά πλάτη μπορεί να είναι ορατό μέχρι και σε περιοχές της Νότιας Ευρώπης ή των βόρειων ΗΠΑ.
Επιπτώσεις και οδηγίες πρόληψης
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόγνωσης Διαστημικού Καιρού (ESA SWEC) επισημαίνει ότι τέτοια φαινόμενα, αν και εντυπωσιακά, χρήζουν σοβαρής παρακολούθησης, καθώς μπορεί να επηρεάσουν:
• Τη λειτουργία δορυφόρων
• Τη δορυφορική πλοήγηση και επικοινωνία (GPS, Galileo)
• Τις τηλεπικοινωνίες αεροπλάνων μεγάλου υψομέτρου
• Την ευστάθεια δικτύων ηλεκτροδότησης σε ακραία σενάρια
Αν και η παρούσα καταιγίδα αναμένεται να έχει μέτριας έντασης επιπτώσεις (G1–G2), οι αρχές ζητούν αυξημένη επιφυλακή σε αεροναυτικές και τηλεπικοινωνιακές υποδομές, ιδίως σε υψηλά γεωγραφικά πλάτη.
Η αναμενόμενη ηλιακή καταιγίδα της Παρασκευής μπορεί να είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά φαινόμενα διαστημικού καιρού των τελευταίων μηνών, με εμφανή οπτικά αποτελέσματα αλλά και τεχνικές προκλήσεις. Η Γη προστατεύεται σε μεγάλο βαθμό από το γεωμαγνητικό της πεδίο, όμως όπως τονίζουν ειδικοί από τη NASA και την ESA, η συνεχής παρακολούθηση αυτών των φαινομένων είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη σοβαρών επιπτώσεων σε παγκόσμιο τεχνολογικό επίπεδο.
Οι επόμενες ώρες θα δείξουν αν το φαινόμενο θα περιοριστεί σε εντυπωσιακές εικόνες του σέλας ή αν θα προκαλέσει πιο πρακτικές δυσκολίες στον σύγχρονο τεχνολογικό πολιτισμό.