ΟΠΕΚΕΠΕ: Από την Παρασκευή 21 Μαρτίου ξεκινούν οι πληρωμές των αγροτικών ενισχύσεων, με πρώτη την ειδική ενίσχυση βάμβακος, ενώ στις 25-26 Μαρτίου αναμένεται να πιστωθούν τα οικολογικά σχήματα (eco-schemes).
Του Γιάννη Παπανικολάου
News: Οι αγρότες βρίσκονται σε αναμονή, καθώς το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) και ο ΟΠΕΚΕΠΕ ολοκληρώνουν τις τελικές διαδικασίες πριν από τις πιστώσεις.
Η ειδική ενίσχυση βάμβακος και η «επιστροφή στην κανονικότητα»
Η κυβέρνηση επιχειρεί να επαναφέρει το πριμ βάμβακος στο χρονοδιάγραμμα πληρωμών που ίσχυε μέχρι το 2023, όπου η καταβολή του γινόταν παραμονή της 25ης Μαρτίου. Πέρυσι, λόγω καθυστερήσεων, οι πληρωμές πραγματοποιήθηκαν στις 30 Απριλίου, γεγονός που προκάλεσε αντιδράσεις στους βαμβακοπαραγωγούς.
Η ειδική ενίσχυση αφορά παραγωγούς που πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια, όπως η ελάχιστη απόδοση κιλών ανά στρέμμα και η τήρηση των κανόνων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ). Οι δικαιούχοι θα δουν τα χρήματα στους λογαριασμούς τους εντός της ημέρας.
Τα οικολογικά σχήματα και η «καυτή πατάτα» των περικοπών
Η επόμενη μεγάλη πληρωμή αφορά τα οικολογικά σχήματα, τα οποία έχουν συγκεντρώσει αυξημένο ενδιαφέρον από τους παραγωγούς. Το ΥΠΑΑΤ εξετάζει πώς θα διαχειριστεί τις επιδοτήσεις, καθώς οι αιτήσεις ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο, γεγονός που φέρνει στο προσκήνιο το ενδεχόμενο περικοπών.
Σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχουν τρεις επιλογές για τη διαμόρφωση των πριμ:
• Οριζόντια περικοπή σε όλες τις δράσεις.
• Περικοπή μόνο στις δράσεις με υπερβάλλουσα ζήτηση.
• Περικοπή με βάση τα διαθέσιμα κονδύλια της ΚΑΠ.
Η δράση που επηρεάζεται περισσότερο είναι η Δράση 1 (ψυχανθή και σιτηρά), η οποία από φέτος καταργείται. Οι δηλωθείσες εκτάσεις εμφανίζονται διπλάσιες από το 2023, γεγονός που μπορεί να μειώσει το πριμ από 13 ευρώ το στρέμμα σε μόλις 5 ευρώ.
Στη Δράση 6 (ψηφιακά εργαλεία, ειδική θρέψη, κλαδέματα), η ζήτηση είναι πενταπλάσια, ενώ στα βιολογικά (Δράση 9), τα κονδύλια παραμένουν στα 260 εκατ. ευρώ.
Η απόφαση που θα λάβει το ΥΠΑΑΤ αναμένεται να επηρεάσει χιλιάδες παραγωγούς και να προκαλέσει αντιδράσεις, εφόσον οι περικοπές ξεπεράσουν το 50%.
Οι συνδεδεμένες ενισχύσεις και το «χάσμα» στις πληρωμές
Μετά την πληρωμή των οικολογικών σχημάτων, σειρά παίρνουν οι συνδεδεμένες ενισχύσεις, οι οποίες θα καταβληθούν στις 10-11 Απριλίου. Σε όσες δεν προλάβουν να πιστωθούν, η πληρωμή θα γίνει εντός της Μεγάλης Εβδομάδας.
Επιπλέον, αναμένονται πληρωμές για μεταβιβάσεις, το Εθνικό Απόθεμα, καθώς και τις επιδοτήσεις που σχετίζονται με το σύστημα monitoring.
Ένα κρίσιμο ζήτημα αφορά τα 81 εκατ. ευρώ που δεν πληρώθηκαν το 2023. Πηγές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρουν ότι αυτά «χάθηκαν» και δεν πρόκειται να διατεθούν επιπλέον κονδύλια, γεγονός που εντείνει την πίεση στον ΟΠΕΚΕΠΕ να εξαντλήσει όλα τα διαθέσιμα χρήματα για το 2024.
Το πολιτικό κόστος και οι πιθανές αντιδράσεις
Η απόφαση του ΥΠΑΑΤ για τις περικοπές στα οικολογικά σχήματα αναμένεται να πυροδοτήσει αντιδράσεις στον αγροτικό κόσμο. Οι παραγωγοί που έχουν επενδύσει σε συγκεκριμένες δράσεις περιμένουν να δουν αν οι επιδοτήσεις θα καλύψουν το κόστος τους.
Παράλληλα, το γεγονός ότι η υπουργική απόφαση για τη διαχείριση της υπερβάλλουσας ζήτησης εκδόθηκε τον Σεπτέμβριο του 2024, δηλαδή μετά τις πληρωμές του 2023, έχει τραβήξει την προσοχή της DG Agri της Κομισιόν, με το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων να παραμένει ανοιχτό.
Προβληματισμός για τις ενισχύσεις δενδρωδών καλλιεργειών
Υπάρχει εισήγηση να μην υπάρξουν περικοπές στις δράσεις που είναι συνδεδεμένες με τιμολόγια και αφορούν δενδρώδεις καλλιέργειες (π.χ. Κομφούζιο, ωφέλιμα αρπακτικά κ.λπ.). Αν αυτή η πρόταση γίνει δεκτή, τότε οι περικοπές θα είναι ακόμη μεγαλύτερες σε άλλες δράσεις, προκαλώντας νέες αντιδράσεις.
Ο δρόμος προς τις επόμενες πληρωμές
Οι πληρωμές των οικολογικών σχημάτων και των συνδεδεμένων ενισχύσεων αποτελούν μόνο το πρώτο βήμα. Στη συνέχεια, το ΥΠΑΑΤ καλείται να διαχειριστεί το υπόλοιπο των άμεσων ενισχύσεων του 2024.
Με δεδομένο ότι τα κονδύλια είναι περιορισμένα και οι ανάγκες μεγάλες, οι παραγωγοί αναμένουν με αγωνία τις τελικές αποφάσεις για το ύψος των επιδοτήσεων που θα λάβουν.
Το επόμενο διάστημα θα είναι κρίσιμο για τους αγρότες, καθώς τα ποσά που θα δουν στους λογαριασμούς τους θα καθορίσουν την πορεία τους μέσα στη χρονιά.
