Η καυτή επικαιρότητα του τζόγου!
Γράφει ο Καθηγητής Γιώργος Πιπερόπουλος
Χρονιάρες μέρες και κάποιοι από μας θα προκαλέσουμε, σε φιλικά σπίτια ή σε γειτονικά ΠΡΟ-ΠΟτζίδικα για το καλό της χρονιάς και το γούρι, τη θεά Τύχη.
Αυτό ΔΕΝ είναι «πρόβλημα»…
Δυστυχώς, όμως, διαπιστωμένα σε περιπτώσεις οικονομικής κρίσης ο ΤΖΟΓΟΣ γνωρίζει κατακόρυφη άνοδο!
Σε ολάκερο τον πλανήτη μας το κυνηγητό της Τύχης έχει καθιερωθεί, επίσημα και ανεπίσημα σε φοβερά επικερδή απασχόληση τόσο για τα Κράτη ( λαχεία, ιπποδρομίες, καζίνα, ΠΡΟ-ΠΟ, Λόττο κλπ ), για ιδιώτες και για οργανωμένα συμφέροντα που σε καθημερινή βάση διακινούν μυθώδη ποσά από το περίσσεμα των ευπόρων ή το υστέρημα των σχετικά απόρων.
Στη Μέκκα του τζόγου, στο μυθικό Λας Βέγκας της Νεβάδας (την πόλη των τυχερών παιχνιδιών και της πορνείας που ποτέ δεν…κοιμάται) οι εισπράξεις μιάς βραδιάς ξεπερνούν κατά πολύ τον ετήσιο προϋπολογισμό γιγάντιων ελληνικών ΔΕΚΟ όπως η ΔΕΗ ή ο ΟΤΕ ! .
Το πρόβλημα του τζόγου είναι από τις δυσκολότερες περιπτώσεις προσωπικής ψυχοπαθολογίας με κοινωνικές και οικονομικές διαστάσεις ενώ παράλληλα είναι δυσχερής η προσπάθεια ορισμού και καθορισμού του προβλήματος.
Το θεμελιακό στοιχείο του τζόγου ταυτίζεται με τη συναρπαστικότητα της πιθανότητας, με το κρεσέντο των εξωτικών συναισθημάτων που δημιουργεί το ρίσκο παίρνοντας τις μορφές του ριξίματος των ζαριών, του άσου που έρχεται στην κατάλληλη στιγμή, του επιτυχημένου συνδυασμού των συμβόλων 1, 2 ή Χ , του αλόγου που επιβεβαιώνει την πίιστη μας στις ικανότητές του, του «μαγικού»” συνδυασμού των αριθμών του ΛΟΤΤΟ.
Το ψυχογράφημα του τζογαδόρου
Μαθαίνουμε το τζόγο από πολύ μικρή ηλικία. Παιδικά παιχνίδια έχουν ως καθοριστικό τους στοιχείο το…ρίσκο. Με άλλα λόγια είναι παιχνίδια τύχης, καθώς περιέχουν τη ρίψη του ζαριού, το τράβηγμα χαρτιών, το στοιχείο της πιθανότητας. Επιπρόσθετα σε πολλές οικογένειες τα παιδιά όχι μόνο βλέπουν γονείς και φίλους να παίζουν, αλλά συχνά εμπλέκονται στη συναρπαστικότητα του κυνηγητού της τύχης καθώς παίζουν κάποιο τυχερό παιχνίδι μεταξύ τους ή με τους γονείς τους.
Με δεδομένες τις διαδικασίες εξοικείωσης όλων μας εξ απαλών ονύχων με τα παιχνίδια της τύχης παραμένει επίμονα δύσκολη η απάντηση στο θεμελιακό ερώτημα «γιατί ένα συγκεκριμένο άτομο γίνεται μανιώδης παίκτης;»
Σε μιά πρώτη επιπόλαια θεώρηση ο μανιώδης κυνηγός της τύχης προβάλλει ως άτομο με έντονα στοιχεία κοινωνικότητας, πρόσχαρο στη συμπεριφορά του με τους άλλους,ευχάριστος στην παρέα άνδρας ή γυναίκα. Διεισδύοντας όμως βαθύτερα στην αυθεντικότητα της συμπεριφοράς του, ανακαλύπτουμε κάτω από την ευχάριστη επιφάνεια ένα άτομο ανώριμο ψυχοσυναισθηματικά με έντονα χαρακτηριστικά εχθρότητας και σαφείς τάσεις μαζοχισμού που συνοδεύονται από υπέρμετρη αντικοινωνικότητα και επαναστατικότητα καθώς και από μιά χαρακτηριστική ροπή προς τη μαγεία, την παραψυχολογία και μεταφυσικές ανησυχίες.
Η ψυχοσύνθεση του καταναγκαστικού κυνηγού της τύχης, του γνωστού παθιασμένου τζογαδόρου, φαίνεται να είναι ταυτόσημη με την αναζήτηση της δράσης και της περιπέτειας και υποδηλώνει άτομο που εάν δεν ρισκάρει αδυνατεί να επιβεαιώσει την ύπαρξή του, αδυνατεί να αισθανθεί ότι πραγματικά ζεί!
Συχνά ο κυνηγός της τύχης δημιουργεί πολύπλοκα συστήματα υποκειμενικής αιτιολόγησης της συμπεριφορας του που ξεκινούν από το γνωστό “ σύνδρομο του Μόντε Κάρλο “ όπου ο παίκτης πιστεύει ότι αφού χάσεις σε ένα αριθμό Χ προσπαθειών την επόμενη φορά θα κερδίσεις …οπωσδήποτε και φυσικά κανείς δεν γνωρίζει πόσες ακριβώς πρέπει να είναι οι Χ φορές. Επίσης υπάρχει και ο ” φαύλος κύκλος” η αποκαλούμενη φαντασίωση του λαθεμένου συλλογισμού που για τον τζογαδόρο παίρνει την ακόλουθη μορφή: ” Οταν κερδίζω παίζω με τα χρήματα των άλλων και όταν χάνω προσπαθώ απλά και μόνο να..πατσίσω” Οταν το επιτύχω αυτό το κέρδος μου ταυτίζεται με την απόλαυση τη γοητεία τη συναρπαστικότητα που μου χαρίζει το παιχνίδι χωρίς να μου κοστίζει και…πολλά…
Ο παθολογικός παίκτης, ο τζογαδόρος, χώρια από τις ώρες που αναλώνει στο συγκεκριμένο παιχνίδι (χαρτιά, καζίνο, ιππόδρομος κλπ) ξοδεύει και τις υπόλοιπες ώρες του προσδιορίζοντας την κακοτυχία της περασμένης νύχτας ή μέρας και πλάθοντας όνειρα για το επόμενο παιχνίδι, την επόμενη αναμέτρηση.
Ο καταναγκασμός και η ταυτόχρονη γοητεία, η συναρπαστικότητα του κυνηγητού της Τύχης οδηγούν το άτομο αυτό σε πλήρη αδιαφορία και αμέλεια της προσωπικής τους και οικογενειακής ζωής και φυσικά των επαγγελματικών του υποχρεώσεων.
Ψυχοθεραπευτική αγωγή
Οι καταναγκαστικοί παίκτες, θεραπευτικά, εντάσονται μέσα στα πλαίσια της προσέγγισης διαταραχών χαρακτήρος και θεραπείας καταναγκαστικών νευρώσεων. Ερευνητικές προσπάθειες κλινικού κυρίως χαρακτήρα πιστοποιούν το γεγονός ότι ένα σημαντικό ποσοστό αυτών των ατόμων επιδείχνουν και ψυχοσυνθεση ( δομές προσωπικότητας και συναισθηματικό φάσμα ) και χαρακτήρα που προσιδιάζει άτομα που εμπλέκονται στα προβλήματα του αλκοόλ και των ναρκωτικών ουσιών.
Υπάρχει η άποψη ότι ένα σημαντικός αριθμός παικτών είναι νευρωσικά άτομα με υποσυνείδητη ανάγκη να χάσουν που συγκαλύπτεται από τη συνειδητή την εμφαντική τους προσκόλληση στην επιδίωξη της επιτυχίας. Η υποσυνείδητη ανάγκη για “αποτυχία” ξεκινά από την ανάγκη του ατόμου να επαναστατήσει απέναντι στη γονεϊκή εξουσία και κυριαρχία γεγονός που δημιουργεί ενοχές και ανάγκη τιμωρίας και γενικεύεται σε μιά επαναστατικότητα στο ευρύτερο κοιννωνικό περιβάλλον.
Σε γενικές γραμμές δεν είναι καθόλου εξωπραγματική η θεώρηση του τζογαδόρου ως ένα άτομο που διακατέχεται από έντονο υπαρξιακό άγχος, με έντονα συναισθήματα ανασφάλειας και με έλλειψη ικανότητας χειρισμού των απογοητεύσεων και ματαιώσεων που μας επιφυλάσει η καθημερινότητα. Το άτομο αυτό εστιάζει την υπέρμετρη ανάγκη του για φυγή από την πραγματικότητα στο κυνηγητό της τύχης.
Το 1957 δύο επώνυμοι Αμερικανοί τζογαδόροι στην προσπάθειά τους να θεραπευθούν από την “αρρώστεια” τους δανείσθηκαν την ιδέα του παγκόσμια γνωστού Συνδέσμου Αλληλοβοηθείας Αλκοολικών ( Ανώνυμοι Αλκοολικοί ) και δημιουργησαν την πρώτη ομάδα αλληλοβοηθείας τζογαδόρων ( gamblerς anonymous ) στο Λός Αντζελες της πολιτείας της Καλιφόρνια.
Ο Σύνδεσμος αυτός αριθμεί σήμερα εκατοντάδες παραρτήματα σε πολλές χώρες του πλανήτης μας.
Ήρθε, πιστεύω, η ώρα και για την ελληνική κοινωνία…