ΟΠΕΚΕΠΕ- Η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) φαίνεται να προετοιμάζει μια ριζική αλλαγή στον τρόπο κατανομής των αγροτικών επιδοτήσεων, καταργώντας οριστικά τα δικαιώματα ενίσχυσης και υιοθετώντας ένα σύστημα που θα βασίζεται αποκλειστικά στη στρεμματική ενίσχυση.
Του Γιώργου Θεοχάρη
News: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει ένα μοντέλο που θα δίνει προτεραιότητα σε εκείνους που παράγουν πραγματικά, αφήνοντας πίσω το παλιό καθεστώς που βασιζόταν σε ιστορικά δικαιώματα.
Η πρόταση της Κομισιόν αναμένεται να δημοσιευθεί μέσα στο 2025, σηματοδοτώντας την έναρξη διαβουλεύσεων για το ελληνικό στρατηγικό σχέδιο. Το νέο πλαίσιο σχεδιάζεται να τεθεί σε ισχύ από το 2028, με την πλήρη κατάργηση των άυλων δικαιωμάτων ενίσχυσης. Αντί αυτών, οι επιδοτήσεις θα κατανέμονται ανάλογα με τα στρέμματα καλλιέργειας, χωρίς να εξαρτώνται από τα ιστορικά δεδομένα κάθε εκμετάλλευσης.
ΑΝΟΙΓΜΑ ΟΣΔΕ ΤΩΡΑ! Αυτό ζητούν οι αγρότες προς τον ΟΠΕΚΕΠΕ-Νέος κίνδυνος μη πληρωμής
Το τέλος των δικαιωμάτων ενίσχυσης-ΕΙΔΗΣΗ- ΣΟΚ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΓΡΟΤΕΣ! Καταργούνται τα Δικαιώματα-Οι τελευταίες πληροφορίες για τις πληρωμές ΟΠΕΚΕΠΕ
Το σύστημα των δικαιωμάτων καθιερώθηκε το 2003, ως μια μορφή μετάβασης από τις επιδοτήσεις που βασίζονταν στην παραγωγή στις επιδοτήσεις που βασίζονταν στη γη. Ωστόσο, η διατήρηση των ιστορικών δικαιωμάτων δημιούργησε μια σειρά από στρεβλώσεις, ευνοώντας ορισμένους αγρότες που έλαβαν ενισχύσεις χωρίς να παράγουν ενεργά.
Το 2026 θα είναι η χρονιά οριστικής εξίσωσης της αξίας όλων των δικαιωμάτων, τα οποία πλέον δεν θα διαφοροποιούνται μεταξύ τους. Το 2027 προβλέπεται να υπάρξει μια μικρή αύξηση στη βασική ενίσχυση, αλλά χωρίς να αλλάζει η ουσία του νέου πλαισίου.
Το 2028, η νέα ΚΑΠ θα επιφέρει τον πλήρη διαχωρισμό των επιδοτήσεων από τα δικαιώματα και την οριστική μετάβαση στο νέο καθεστώς ενισχύσεων ανά στρέμμα. Οι αγρότες πλέον θα λαμβάνουν ενισχύσεις ανάλογα με την έκταση της εκμετάλλευσής τους και όχι με βάση δικαιώματα που αποκτήθηκαν στο παρελθόν.
Κοινωνικά κριτήρια στις επιδοτήσεις;
Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο της νέας ΚΑΠ είναι η πρόταση για εφαρμογή κοινωνικών κριτηρίων στη διανομή των επιδοτήσεων. Σύμφωνα με τα έγγραφα της Κομισιόν, το νέο πλαίσιο θα απομακρυνθεί από τις «σταθερές πληρωμές ανά έκταση» και θα υιοθετήσει ένα σύστημα «αποτελεσματικής στήριξης του εισοδήματος». Αυτό σημαίνει ότι οι αγροτικές επιδοτήσεις θα λαμβάνουν υπόψη την οικονομική κατάσταση του παραγωγού.
Το αν αυτή η αλλαγή θα εφαρμοστεί στην πράξη, παραμένει αβέβαιο. Η αγροτική πολιτική της ΕΕ μέχρι σήμερα είχε ως στόχο την προώθηση της παραγωγής και την ενίσχυση των βιώσιμων εκμεταλλεύσεων, παρά την κοινωνική αναδιανομή. Ωστόσο, η διαφαινόμενη μείωση του συνολικού προϋπολογισμού της ΚΑΠ αναγκάζει τις Βρυξέλλες να επανεξετάσουν τα κριτήρια διανομής των ενισχύσεων.
Ο ρόλος της ελληνικής κυβέρνησης
Ο Έλληνας υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Κώστας Τσιάρας, έχει ήδη ταχθεί υπέρ ενός μοντέλου που θα στηρίζει τους πραγματικούς παραγωγούς, αποφεύγοντας τη διατήρηση της ενίσχυσης των «τεχνητών» δικαιωμάτων. Ο ίδιος έχει δηλώσει ότι υποστηρίζει τη μετάβαση σε ένα νέο σύστημα που θα στηρίζεται σε πραγματικά δεδομένα παραγωγής και όχι σε κληρονομημένα δικαιώματα.
Το αν η ελληνική κυβέρνηση θα δεχτεί την προσθήκη κοινωνικών κριτηρίων παραμένει ασαφές. Η προοπτική μιας «αναδιανεμητικής» προσέγγισης στις ενισχύσεις μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις από τους παραγωγικούς αγρότες, οι οποίοι φοβούνται ότι θα χάσουν πόρους προς όφελος μικρότερων εκμεταλλεύσεων.
Πληρωμές ΟΠΕΚΕΠΕ και οικονομική ρευστότητα
Ενώ η επόμενη ΚΑΠ σχεδιάζεται για το 2028, οι Έλληνες αγρότες παρακολουθούν με αγωνία τις πληρωμές του ΟΠΕΚΕΠΕ, οι οποίες αντιμετωπίζουν συνεχείς καθυστερήσεις. Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, το τρίτο δεκαήμερο του Μαρτίου αναμένεται να πραγματοποιηθεί η πληρωμή των οικολογικών σχημάτων (eco-schemes), ύψους 400 εκατ. ευρώ, καθώς και τα υπόλοιπα της ενιαίας ενίσχυσης 2024, ύψους περίπου 100 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο, η καθυστέρηση στις πληρωμές έχει προκαλέσει αντιδράσεις. Οι αγρότες περίμεναν αρχικά μια εμβόλιμη πληρωμή για τα απλήρωτα ποσά του 2024, αλλά η ανάγκη για περαιτέρω ελέγχους και διορθώσεις στα στοιχεία των δικαιούχων ανέβαλε τη διαδικασία.
Ειδική ενίσχυση βάμβακος και προκλήσεις για τους βαμβακοπαραγωγούς
Μια άλλη σημαντική πληρωμή που αναμένεται προς τα τέλη Μαρτίου είναι η ειδική ενίσχυση βάμβακος, η οποία υπολογίζεται γύρω στα 73,5 ευρώ το στρέμμα, με βάση τον προϋπολογισμό των 180 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, οι βαμβακοπαραγωγοί φέτος αντιμετωπίζουν έναν σοβαρό κίνδυνο: λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων της προηγούμενης χρονιάς, πολλοί μπορεί να μην καταφέρουν να πιάσουν το ελάχιστο πλαφόν παραγωγής, με αποτέλεσμα να χάσουν την ενίσχυση.
Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης έχει ήδη συζητήσει το θέμα με τους εκπροσώπους της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Βάμβακος, εξετάζοντας το ενδεχόμενο μείωσης του πλαφόν παράδοσης, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι παραγωγοί δεν θα χάσουν την ενίσχυση λόγω εξωγενών παραγόντων.
Συνδεδεμένες ενισχύσεις και αποζημιώσεις πυροπλήκτων
Όσον αφορά τις συνδεδεμένες ενισχύσεις, ύψους περίπου 240 εκατ. ευρώ, η πληρωμή τους αναμένεται να γίνει τον Απρίλιο, κοντά στο Πάσχα. Οι αγρότες εκφράζουν ανησυχίες για τα ζωικά πριμ, καθώς δεν έχει ακόμα ξεκαθαριστεί αν θα υπάρξουν αλλαγές στους όρους επιλεξιμότητας.
Την ίδια στιγμή, βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία καταβολής αποζημιώσεων για τις πυρκαγιές του 2021. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΕΛΓΑ, οι πληρωμές θα έχουν ολοκληρωθεί μέσα στο επόμενο δίμηνο, ενώ δόθηκε και παράταση έως τις 31 Μαρτίου για την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών από τους πυρόπληκτους αγρότες, ώστε να μπορέσουν να ενταχθούν στο πρόγραμμα αποζημιώσεων.
Οι αλλαγές που φέρνει η νέα ΚΑΠ είναι σημαντικές και θα επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό τη δομή των επιδοτήσεων στην Ελλάδα. Η μετάβαση από τα δικαιώματα στη στρεμματική ενίσχυση μπορεί να διορθώσει στρεβλώσεις, αλλά τα κοινωνικά κριτήρια που προτείνονται προκαλούν ερωτήματα. Παράλληλα, οι καθυστερήσεις στις πληρωμές του ΟΠΕΚΕΠΕ και οι δυσκολίες των βαμβακοπαραγωγών καταδεικνύουν ότι η ελληνική αγροτική πολιτική βρίσκεται σε μια περίοδο προσαρμογής με πολλές προκλήσεις.
-250x180.jpg)
