ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΣΙΝΑ: Με φόντο τη χθεσινή ομιλία του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, Κωστή Χατζηδάκη, από το βήμα της Βουλής, επανέρχεται στην επικαιρότητα το ζήτημα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της Ιεράς Μονής της Αγίας Αικατερίνης του Σινά, σε μια περίοδο που η Αθήνα προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε κρίσιμα εσωτερικά μέτωπα και τις διεθνείς διπλωματικές πιέσεις.
Από τη μια, η κυβέρνηση διαβεβαιώνει πως οι διαπραγματεύσεις με την Αίγυπτο προχωρούν «σε καλό δρόμο», ενώ από την άλλη, εκκλησιαστικοί κύκλοι και διπλωματικοί παρατηρητές μιλούν για ασαφείς εγγυήσεις και έναν υπερβολικά εφησυχαστικό τόνο από πλευράς Αθήνας.
Η κυβερνητική «αισιοδοξία» και οι σκιές
Ο κ. Χατζηδάκης, λίγη ώρα μετά την κατάθεση πρότασης για εξεταστική επιτροπή για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, βρήκε την ευκαιρία να τοποθετηθεί και για τη Μονή Σινά, στο πλαίσιο των απαντήσεων προς την αντιπολίτευση για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Όπως ανέφερε, οι διαπραγματεύσεις με το Κάιρο βρίσκονται σε τελικό στάδιο και «πολύ σύντομα θα έχουμε λύση», με απόλυτο σεβασμό στον λατρευτικό χαρακτήρα της Μονής.
Ωστόσο, δεν κατέθεσε καμία συγκεκριμένη πληροφορία ή έγγραφο, που να διασφαλίζει ουσιαστικά ότι οι κινήσεις της αιγυπτιακής πλευράς δεν θα οδηγήσουν σε υποβάθμιση της αυτονομίας ή της ιδιοκτησίας της ιστορικής αυτής Ορθόδοξης Μονής.
Όπως έχει αναφέρει και το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας, η θέση της κυβέρνησης είναι ότι οι σχέσεις με την Αίγυπτο βασίζονται στον αμοιβαίο σεβασμό, αλλά παραμένει ασαφές αν έχει υπάρξει συμφωνία νομικά δεσμευτική που να προστατεύει τα ελληνορθόδοξα δικαιώματα στο Σινά.
Η σημασία της Μονής και οι ανησυχίες των μοναχών
Η Μονή της Αγίας Αικατερίνης, αναγνωρισμένη από την UNESCO ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους πνευματικούς φάρους της Ορθοδοξίας και ένα μοναδικό σύμβολο της ελληνικής παρουσίας στη Μέση Ανατολή. Το ιδιοκτησιακό καθεστώς της, που στηρίζεται σε προαιώνια προνόμια από την εποχή του Ιουστινιανού, αμφισβητείται εδώ και καιρό από ορισμένα κέντρα εντός της Αιγύπτου.
Εκπρόσωποι του εκκλησιαστικού κόσμου, που ζήτησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους, τόνισαν στο vimaorthodoxias.gr ότι «η ελληνική κυβέρνηση δίνει μια εικόνα επιφανειακής διαχείρισης» και ότι «η μονή είναι απροστάτευτη αν δεν υπάρξει ρητή και εγγράφως διατυπωμένη συμφωνία με διεθνή ισχύ».
Προβληματισμός υπάρχει και από τον τρόπο που ο αιγυπτιακός Τύπος κάλυψε το θέμα, με εμφανείς αποσιωπήσεις των ανησυχιών των μοναχών και έμφαση στη «φιλοξενία της Μονής σε αιγυπτιακό έδαφος».
Το άρθρο του Αιγυπτίου ΥΠΕΞ και η αποσιώπηση κρίσιμων πτυχών
Αναφορά έγινε από τον κ. Χατζηδάκη σε άρθρο του Αιγύπτιου Υπουργού Εξωτερικών στην Καθημερινή, στο οποίο τονίζεται η σημασία των ελληνοαιγυπτιακών σχέσεων και ο σεβασμός προς τη Μονή. Όμως, το άρθρο αποφεύγει να θίξει ευθέως το ζήτημα των τίτλων ιδιοκτησίας ή των σχεδίων τροποποίησης της νομικής κατάστασης του μοναστηριού, περιοριζόμενο σε γενικόλογες διαβεβαιώσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Υπουργείου Πολιτισμού, η Ελλάδα έχει ζητήσει επίσημα την τήρηση των ιστορικών προνομίων της Μονής, αλλά το Κάιρο επιμένει σε νομοθετική αναδιάταξη της διαχείρισης των μοναστηριακών εκτάσεων στην περιοχή του Σινά, υπό το πρόσχημα της «προστασίας πολιτιστικών θησαυρών».
Το ερώτημα της επόμενης ημέρας
Το πραγματικό διακύβευμα, κατά πολλούς αναλυτές, είναι εάν η Ελλάδα έχει την πρόθεση να φέρει το ζήτημα και σε διεθνή φόρα —όπως την UNESCO ή τον ΟΗΕ— στην περίπτωση που υπάρξει αιφνίδια νομική αλλαγή που θα πλήξει την κυριαρχία της Μονής. Μέχρι στιγμής, δεν φαίνεται να έχει ενεργοποιηθεί κάποιος τέτοιος μηχανισμός.
Η ελληνορθόδοξη παρουσία στη Μέση Ανατολή, που βασίζεται σε αιώνες ιστορικών δεσμών και πνευματικής προσφοράς, κινδυνεύει να αποδυναμωθεί με συγκαταβατική σιωπή, προειδοποιούν ειδικοί στον χώρο των διεθνών σχέσεων.
Και αν πράγματι «οι διαπραγματεύσεις είναι σε καλό δρόμο», όπως λέει η κυβέρνηση, τότε γιατί δεν υπάρχουν επίσημα έγγραφα, δημόσια προσβάσιμα, που να κατοχυρώνουν αυτό το πλαίσιο για τις επόμενες γενιές;