Άγιο Όρος: Από τα ανατολικά προάστια του Τόκιο και τις σπουδές στη μηχανική του διαστήματος και των πλοίων, έως τα απομονωμένα κελλιά της Αλάσκας, την έρημο της Αριζόνας και τελικά το Περιβόλι της Παναγίας. Η ζωή του π. Τιμοθέου (κατά κόσμον Τακαγιούκι Κοζάκι) μοιάζει με μια διαρκή αναζήτηση νοήματος και αλήθειας.
Από τον Απόστολο Σπύρου
Ο νεαρός Ιάπωνας που γνώρισε τον Χριστιανισμό μέσα από μια μικρή ομάδα Προτεσταντών στην πατρίδα του, βρέθηκε έπειτα να βαπτίζεται, να δοκιμάζεται, να ταξιδεύει και να μεταμορφώνεται μέσα από τον ορθόδοξο μοναχισμό.
Σήμερα, ως μοναχός της Μονής Ιβήρων στο Άγιον Όρος, υποδέχεται τους προσκυνητές στο παρεκκλήσι της Παναγίας Πορταΐτισσας, μιλά με ταπεινότητα για την Ορθοδοξία και αποτυπώνει με τον φωτογραφικό φακό του την ομορφιά της δημιουργίας.
«Η εντύπωσή μου για τον Χριστιανισμό δεν ήταν θετική. Η ιστορία μάς θυμίζει ότι η Ιαπωνία, τον 17ο αιώνα, έδιωξε όλους τους Καθολικούς ιεραποστόλους.
Οι άνθρωποι στην Ιαπωνία πιστεύουν ότι ο Χριστιανισμός είναι η ευρωαμερικανική θρησκεία, αλλά όχι για εμάς. Άρχισα να προσεγγίζω τον Χριστιανισμό μέσω της φιλίας μου με Προτεστάντες. Βλέποντας τον τρόπο ζωής τους, άρχισα να μαθαίνω τις Άγιες Γραφές» αναφέρει στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» ο αγιορείτης μοναχός π. Τιμόθεος και σημειώνει ότι από την αρχή δεν σκέφτηκε να γίνει Καθολικός.
Στον Προτεσταντισμό, ένιωθα πως κάτι ουσιαστικό έλειπε. Τότε άρχισα να μελετώ για την Ορθόδοξη Εκκλησία μέσα από βιβλία. Ανακάλυψα την πλούσια παράδοσή της στην ησυχία, στην εσωτερική ειρήνη, στη νοερά προσευχή, και αυτά με τράβηξαν βαθιά.
«Ερωτεύτηκα» την Ορθόδοξη Εκκλησία. Ωστόσο, ακόμη και μέσα στην Ορθόδοξη κοινότητα της Ιαπωνίας, συνάντησα τα ίδια ανθρώπινα προβλήματα που είχα δει και στον Προτεσταντισμό. Σύντομα, όμως, κατάλαβα πως το κλειδί στη σωτηρία είναι η θεραπεία της αναγνώρισής μας μέσα από τον μοναχισμό».
Ο π. Τιμόθεος αποκαλύπτει ότι έφυγε από την πατρίδα του επειδή εκεί δεν υπήρχε τρόπος να γίνει μοναχός. Δεν υπάρχει ορθόδοξο μοναστήρι. Εντούτοις, επειδή ήταν 39 ετών τότε, ήθελε να αποφύγει να μάθει άλλη γλώσσα. Έτσι, πήγε στην Αμερική για να γίνει ορθόδοξος μοναχός.
Αναφορικά με τις εμπειρίες του στην Καλιφόρνια, την Αλάσκα και την Αριζόνα ο π. Τιμόθεος υπογραμμίζει ότι «στην Καλιφόρνια, τα αμερικανικά μοναστήρια κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν στη ζωή τους. Οι μοναχοί μελετούν με ζήλο την Αγία Γραφή, τα λόγια των Πατέρων, το Συναξάρι, και γενικά έχουν μεγάλη αγάπη για την πίστη.
Όμως ένιωθα ότι κάτι σημαντικό έλειπε: η ιστορική κληρονομιά και η παράδοση. Ο μοναχισμός στην Αμερική δεν έχει βαθιές ρίζες. Η ιστορία του δεν ξεπερνά τα 150 χρόνια. Στην Αλάσκα, στο νησί του Αγίου Γερμανού, η ζωή ήταν πολύ απομονωμένη.
Φιλοξενούνταν μόνο λίγοι άνθρωποι κάθε χρόνο. Για να αποκτήσουμε νερό, έπρεπε να περπατήσουμε περίπου 15 λεπτά, κουβαλώντας 5–6 άδεια μπουκάλια των 2 λίτρων και στην επιστροφή άλλα 10–12 κιλά νερού. Ψαρεύαμε μόνοι μας για τροφή και για να λάβουμε αλληλογραφία έπρεπε να κάνουμε μία ώρα περπάτημα μέχρι το κοντινό χωριό. Δεν υπήρχε ψυγείο, οπότε το χειμώνα τρώγαμε κυρίως λάχανα και πατάτες.
Μέσα σε αυτή τη φτώχεια, έμαθα κυρίως πώς να ζω αποκλειστικά για τον Θεό, αφιερωμένος σε Αυτόν και στην προσευχή. Στην Αριζόνα, η σημασία του μοναστηριού έγκειται στο ότι οι άνθρωποι μπορούν να νιώσουν μια γεύση από το Άγιο Όρος και την ύπαρξη του γέροντα».
Για την γνωριμία του με τον Γέροντα Εφραίμ της Αριζόνας ο π. Τιμόθεος επισημαίνει ότι «ίσως αντίθετα με τις προσδοκίες των αναγνωστών, η εμπειρία μου από τη ζωή με τον γέροντα Εφραίμ είναι αρκετά νηφάλια. Δεν μου έδειξε κανένα θαύμα μπροστά μου. Αυτός, όπως και ο παππούς μου, με ενθάρρυναν, επαίνεσαν και δίδαξαν, ώστε να αντιμετωπίζω μόνος μου τους Ιάπωνες».
Η ζωή στο Περιβόλι της Παναγίας
Όταν τον ρωτήσαμε γιατί επέλεξε να έρθει στο Άγιον Όρος, ο π. Τιμόθεος εξήγησε πως, για έναν μοναχό που ζει εκτός Αγίου Όρους, αποτελεί όνειρο να το επισκεφτεί και να ζήσει εκεί μέχρι το τέλος της ζωής του. Σημείωσε, μάλιστα, ότι προσωπικά δεν επέλεξε εξαρχής να μείνει στη Μονή Ιβήρων, αλλά υπάκουσε στις οδηγίες του επισκόπου του.
Περιγράφοντας την καθημερινότητά του στη Μονή Ιβήρων, ο π. Τιμόθεος σημειώνει ότι το πρόγραμμα διαφέρει ανάλογα με την εποχή και εξηγεί αναλυτικά τις ώρες και τα διακονήματά του. Όπως λέει, στις 2:30 το πρωί οι μοναχοί ξυπνούν, στις 3:30 ξεκινά η μεσονυκτική λειτουργία, ακολουθεί ο Όρθρος και η Θεία Λειτουργία, που μπορεί να ολοκληρωθεί γύρω στις 7:00.
Μετά από λίγη ανάπαυση, η τράπεζα γίνεται στις 11:00, ενώ ο ίδιος αφιερώνει τρεις ώρες στο διακόνημά του στην εικόνα της Πορταΐτισσας και στη συνέχεια μερικές ώρες στο ραφείο. Από τις 6:00 το απόγευμα ακολουθεί η 9η ώρα, ο εσπερινός και η Παράκληση, και ολοκληρώνεται η τράπεζα με το μικρό απόδειπνο γύρω στις 8:30.
Τονίζει, επίσης, ότι κατά το καλοκαίρι οι ώρες εργασίας είναι περισσότερες λόγω μεγαλύτερης διάρκειας της ημέρας, ενώ τον χειμώνα αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στη μελέτη και την πνευματική ενδυνάμωση.
«Η λήψη φωτογραφιών με βοηθά να εκπαιδεύσω τον εαυτό μου να αναζητά την ομορφιά της δημιουργίας του Θεού»
Όπως αναφέρει και στις απαντήσεις του για τη μοναχική ζωή και την καθημερινότητα στη Μονή Ιβήρων, ο π. Τιμόθεος αναζητά συνεχώς τρόπους να βλέπει και να κατανοεί το θέλημα του Θεού γύρω του. Αυτή η αναζήτηση εκφράζεται και μέσα από τη φωτογραφία: η αγάπη του αυτή ξεκίνησε στο λύκειο, όταν οι μηχανές ήταν ακόμη με φιλμ, και σήμερα, με τις ψηφιακές κάμερες, αποτυπώνει τη ζωή της φύσης και των πλασμάτων της, προσπαθώντας να αποδώσει τη σχέση τους με τον Δημιουργό και την πνευματική διάσταση κάθε στιγμής.
«Ξεκίνησα όταν ήμουν στο λύκειο» θυμάται ο π. Τιμόθεος, «αλλά εκείνη την εποχή υπήρχαν μόνο φωτογραφικές μηχανές με φιλμ. Σε λίγα χρόνια σταμάτησα να φωτογραφίζω λόγω του υψηλού κόστους. Τώρα, όμως, με τις ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές, είμαι εντάξει να κάνω όσο το δυνατόν περισσότερα λάθη. Μέσα από πολλά λάθη έμαθα να φωτογραφίζω καλά και πιο γρήγορα από πριν».
Με έμπνευση τη φύση
Ο π. Τιμόθεος εξηγεί ότι συνήθως δεν φωτογραφίζει την καθημερινότητα των μοναχών, εκτός από τις μεγάλες γιορτές ή τις ημέρες που επισκέπτονται επίσκοποι, καθώς πολλοί μοναχοί δεν θέλουν να φωτογραφίζονται.
Προτιμά να φωτογραφίζει τη φύση, τα πουλιά, τα έντομα, τα μικρά ζώα και τη θέα, προσπαθώντας να αποτυπώσει τις αποφασιστικές τους στιγμές, όπως όταν πιάνουν την τροφή τους, απογειώνονται, πίνουν νερό ή επικοινωνούν μεταξύ τους.
Τονίζει πως αυτά τα πλάσματα δεν έχουν ελευθερία επιλογής και ενεργούν σύμφωνα με τη φύση τους, ενώ οι άνθρωποι, με την ελευθερία τους, πολλές φορές εμποδίζονται να ζουν σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, αλλά επιλέγουν το δικό τους. Μέσα από τη φωτογραφία, όπως λέει, προσπαθεί να δει τον τρόπο ζωής, τη ζωή της προσευχής, τη δοξολογία του Θεού και την αναζήτησή Του.
Οπως ο ίδιος εξηγεί, η αγάπη του για τη φωτογραφία δεν περιορίζεται μόνο στο Άγιον Όρος.
«Σε αυτόν τον κόσμο, και τόσες πολλές φορές η πραγματικότητα φαίνεται τόσο άσχημη, άθλια, σκληρή, ανελέητη, αλλά η λήψη φωτογραφιών με βοηθά να εκπαιδεύσω τον εαυτό μου να αναζητά την ομορφιά της δημιουργίας του Θεού πίσω από τις φωτογραφίες». Με αυτόν τον τρόπο, χρησιμοποιεί τον φακό του και στις ομιλίες του στην Ιαπωνία, για να φέρει κοντά στους ανθρώπους την Ορθοδοξία και την ομορφιά του μοναχισμού.
Η διάλεξη
Εξηγεί, λοιπόν, ότι στις αρχές του καλοκαιριού βρέθηκε στο Τόκιο κι εκεί δέχτηκε με πολλή χαρά μια πρόσκληση από τον διαπρεπή ανά τον κόσμο Ιάπωνα βυζαντινολόγο, Χιροφούμι Σουγκαβάρα, ο οποίος διδάσκει Ιστορία της Τέχνης στο πανεπιστήμιο Kanagawa στην περιοχή της Γιοκοχάμα να δώσει μία διάλεξη στους φοιτητές του με τίτλο «Αγιον Ορος: Η άγνωστη Ορθόδοξη Εκκλησία και ο κόσμος του Ορθόδοξου Μοναχισμού».
Η αίθουσα ήταν κατάμεστη και αρκετοί ήταν αυτοί που παρακολούθησαν όρθιοι την ομιλία και τη συζήτηση που ακολούθησε. Παρατήρησε ότι, αν και πολλοί Ιάπωνες γνωρίζουν την Ελληνική ή τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία -κυρίως από τα σχολικά βιβλία-, κανένα μάθημα δεν προσφέρει περαιτέρω πληροφορίες.
Επίσης, σημειώνει ότι στο διαδίκτυο παρατηρείται χλεύη και δαιμονοποίηση της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας λόγω της υποστήριξής της στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ενώ κανένας κληρικός στην Ιαπωνία δεν διόρθωσε τέτοιες λανθασμένες εντυπώσεις.
Γι’ αυτόν τον λόγο, ήθελε να σπείρει έναν «μικρό σπόρο» στις καρδιές των ανθρώπων που παρακολούθησαν τις παρουσιάσεις του, εξηγώντας γενικά για την Ορθόδοξη Εκκλησία, τον μοναχισμό, το Άγιο Όρος και τις ορθόδοξες αγιογραφίες, παρουσιάζοντας παράλληλα φωτογραφίες του. Όπως αναφέρει, πολλοί άνθρωποι ενθουσιάστηκαν ιδιαίτερα με τις εικόνες του Αγίου Όρους.
«Ζήστε την πίστη με ουσία και να έχετε καλή δύναμη»
Εν κατακλείδι, ο π. Τιμόθεος θέλησε να απευθύνει ένα ζεστό μήνυμα προς τους αναγνώστες της «Ορθόδοξης Αλήθειας» και γενικότερα όλους τους πιστούς. «Μην διστάσετε να κάνετε ένα βήμα μπροστά προς τη ζωή για τον Θεό. Να έχετε καλό σύντροφο, πνευματικό πατέρα, πνευματικούς φίλους, να επισκέπτεστε συχνά το μοναστήρι». Αυτό μπορεί να βοηθήσει τους Χριστιανούς στην Ελλάδα, οι οποίοι, παρόλο που γεννιούνται Ορθόδοξοι, συχνά αναρωτιούνται: «Γιατί είμαι Ορθόδοξος; Γιατί κάνω τον σταυρό μου; Γιατί πηγαίνω στην Εκκλησία;».
Μέσα από τέτοιες σκέψεις, μπορούν να κατανοήσουν βαθύτερα την πίστη τους και να την ζήσουν με ουσία. Σε σύγκριση με την κατάσταση στη χώρα του, η ελληνική κοινωνία βασίζεται στην ορθόδοξη κουλτούρα και παράδοση. Υπάρχουν πολλές ευκαιρίες και πόροι για πνευματική ανάπτυξη. Αξιοποιώντας όλα αυτά τα πλεονεκτήματα, ο καθένας μπορεί να χτίσει τη δική του πεποίθηση για την πίστη και την αλήθεια του. «Να έχετε καλή δύναμη» καταλήγει ο π. Τιμόθεος.
*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Ορθόδοξη Αλήθεια»
