Συνολική προσέγγιση της γενοκτονίας των μη μουσουλμανικών πληθυσμών στην Ανατολή, στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένης ιστορικής εποχής, επιχειρήθηκε σε ημερίδα του νεοσύστατου Ομίλου για την Ιστορία και τον Πολιτισμό του νομού Κιλκίς, η οποία εντάσσεται στο πρόγραμμα των εκδηλώσεων Μνήμης της Ένωσης Ποντίων Κιλκίς.
Όπως ανέφερε ο ιστορικός Βλάσης Αγτζίδης, η διαδικασία της γενοκτονίας των μη μουσουλμανικών λαών εντάσσεται σε μια προσπάθεια του ακραίου τουρκικού εθνικισμού για την επίλυση του εθνικού ζητήματος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με την πλήρη εξόντωση όσων θεωρήθηκαν αντίπαλοι.
«Η πρώτη απόφαση για καταστολή και εξόντωση των χριστιανικών κοινοτήτων ελήφθη σε συνέδριο των Νεότουρκων στην Οθωμανική Θεσσαλονίκη, τον Οκτώβριο του 1911. Εφεξής, για τους Τούρκους εθνικιστές, το αίτημα ήταν η κυριαρχία της εθνικιστικής τουρκικής εκδοχής, τόσο κατά των χριστιανικών κοινοτήτων όσο και κατά των πολυεθνοτικών και πολύγλωσσων μουσουλμανικών μαζών. Το παραγνωρισμένο αυτό Ολοκαύτωμα των χριστιανικών πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας άρχισε το 1914 κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και ολοκληρώθηκε το 1924 με την περάτωση της ανταλλαγής των πληθυσμών, αποτέλεσμα της αναθεωρητικής Συνθήκης της Λωζάνης» πρόσθεσε ο κ. Αγτζίδης.
Στην τρομοκρατία που ασκούσε το κίνημα των Νεότουρκων «Ένωση και Πρόοδος» στους χριστιανούς της Μικράς Ασίας, αρχίζοντας με ένα είδος οικονομικών αποκλεισμών και μποϊκοτάζ σε βάρος τους και συνεχίζοντας με αρπαγές περιουσιών, λεηλασίες και πυρπολήσεις, αναφέρθηκε ο Τούρκος ερευνητής Σαΐτ Τσετίνογλου.
Σύμφωνα με τον κ. Τσετίνογλου, η επιχείρηση του ξεριζωμού των χριστιανικών πληθυσμών ξεκίνησε στο πλαίσιο της τρομοκρατίας που ασκούσε η «Ένωση και Πρόοδος» και έφτασε μέχρι τις διώξεις που υπέστησαν αυτοί οι πληθυσμοί κατά την κεμαλική περίοδο το 1924, ενώ σε βάρος όσων απέμειναν μετά την Ανταλλαγή των Πληθυσμών εφαρμόστηκαν πολιτικές που στόχευαν στη δημιουργία μιας χώρας, όπου ο μουσουλμανικός πληθυσμός θα ήταν το 99,9%.
Επισήμανε ακόμη ότι η άνοδος των ακραίων Τούρκων εθνικιστών στρατιωτικών στην οθωμανική εξουσία, με το πραξικόπημα του 1908 δρομολόγησε, μετά τον Βαλκανικό Πόλεμο το 1913, την «Τελική Λύση», η οποία στόχευε στην Ανταλλαγή των Πληθυσμών, όπως χαρακτηρίστηκαν οι διώξεις, ανέφερε.
Στην εκδήλωση, ο ιστορικός Θεοδόσης Κυριακίδης μίλησε για την ακαδημαϊκή έρευνα, την πολιτική διεκδίκηση και τον δημόσιο λόγο για τη γενοκτονία των Ελλήνων της Ανατολής, ενώ η ιστορικός Βάσω Τσακάλογλου ανέπτυξε το θέμα: «Ανατολική Θράκη στη δεκαετία 1912-1922».
