Η πρωτοβουλία της Αθήνας να συγκαλέσει Διεθνή Διάσκεψη για τη συνύπαρξη θρησκειών και πολιτισμών στη Μέση Ανατολή (στις 18 – 20 Οκτωβρίου) έχει διττό στόχο, όπως εξηγούν τα στελέχη που διαχειρίζονται την οργάνωση και την προετοιμασία της.
Πρώτον, να δείξει ότι η Ελλάδα μπορεί να έχει λόγο και διαμεσολαβητικό ρόλο στις περιφερειακές εξελίξεις, εκμεταλλευόμενη τις καλές σχέσεις της με όλους τους παίκτες της περιοχής. Δεύτερον, να συμβάλει ώστε να δημιουργηθούν σταδιακά οι προϋποθέσεις για σταθερότητα που με τη σειρά της θα αποτρέψει τη μαζική έξοδο προσφύγων από χώρες όπως η Συρία και το Ιράκ – με την Ελλάδα να πλήττεται σφόδρα, ως χώρα πρώτης γραμμής.
Την έναρξη της Διάσκεψης θα κηρύξει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, ενώ στο επίσημο δείπνο το βράδυ της Δευτέρας αναμένεται να παραστεί ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας. Ο Πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης προβλέπεται να είναι παρών στο γεύμα της ίδια ημέρας.
Τη σκέψη για να πραγματοποιηθεί μία τέτοια διάσκεψη είχε αρχικώς προτείνει τον περασμένο Φεβρουάριο στη Ρίγα της Λετονίας ο Νίκος Κοτζιάς στο Συμβούλιο υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ. Η σκληρή αλήθεια είναι ότι αν και αρχικώς η ύπατη εκπρόσωπος για την εξωτερική πολιτική Φεντερίκα Μογκερίνι έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον, στη συνέχεια αυτό μάλλον περιορίστηκε και η ΕΕ δεν αγκάλιασε, όπως ίσως θα μπορούσε, την ελληνική πρωτοβουλία.
Οι Πρόεδροι της Κομισιόν και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ζαν – Κλοντ Γιούνκερ και Μάρτιν Σουλτς αντιστοίχως, αν και εκλήθησαν δεν θα έλθουν. Έστειλαν όμως επιστολές ότι δεν μπορούν και ας μη λησμονείται ότι η περίοδος είναι πυκνή σε γεγονότα. Ανάλογες επιστολές ότι δεν μπορούν να παρεβρεθούν έστειλαν οι επίτροποι Δημήτρης Αβραμόπουλος (Μετανάστευση) και Χρήστος Στυλιανίδης (Ανθρωπιστική Βοήθεια).
Παράλληλα, η Γαλλία εκμεταλλεύθηκε τη θέση της ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και έφερε το ζήτημα προς συζήτηση στο σώμα πριν από μερικούς μήνες – συγκεκριμένα τον περασμένο Μάρτιο. Επιπλέον, στις αρχές Σεπτεμβρίου διεξήχθη στο Παρίσι Διεθνής Διάσκεψη για την εθνοτική και θρησκευτική Βία την οποία ουσιαστικά συνδιοργάνωσαν η Γαλλία και η Ιορδανία. Η εν λόγω διάσκεψη είχε περισσότερο πολιτικό χαρακτήρα και έδωσε έμφαση στον αγώνα εναντίον του Ισλαμικού Κράτους. Η στόχευση της Γαλλία βέβαια, μίας χώρας που συμμετέχει και σε όλα τα fora και έχει κεντρικό ρόλο στον διεθνή συνασπισμό εναντίον του IS, είναι διαφορετική από την ελληνική.
Η Αθήνα θέλει να δώσει έμφαση στην πολυθρησκευτικότητα και πολυπολιτισμικότητα ώστε να δημιουργηθούν δίαυλοι συνεννόησης και συνεργασίας και παράλληλα να διερευνηθεί ο ρόλος που μπορούν να διαδραματίσουν οι θρησκευτικοί ηγέτες στην πρόληψη συγκρούσεων. Πέραν της Δήλωσης της Διάσκεψης, η Αθήνα θα επιδιώξει και την ίδρυση ενός Παρατηρητηρίου με σκοπό την παρακολούθηση της κατάστασης των διωκόμενων θρησκευτικών πληθυσμών.
Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών θα επιδιώξει να έχει διμερείς επαφές με τους θρησκευτικούς ηγέτες που θα βρεθούν στην Αθήνα, ιδιαίτερα με τα ορθόδοξα Πατριαρχεία. Άλλωστε, αυτά αποτελούν συμμάχους στην άσκηση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, αν και χαμηλότερων τόνων.
Η προσέλευση ηγετών του θρησκευτικού κόσμου είναι εντυπωσιακή. Σημαντική δουλειά έκανε στο σημείο αυτό ο υφυπουργός Εξωτερικών Γιάννης Αμανατίδης, αλλά και η Task Force που δημιουργήθηκε στο υπουργείο Εξωτερικών με επικεφαλής τον πρέσβη Πάνο Αμοιρίδη.
Αναμφίβολα την παράσταση κλέβει με την παρουσία του ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Το παρών θα δώσουν επίσης ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος, ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Θεόφιλος, ο Πατριάρχης Αντιοχείας Ιωάννης, ο Μέγας Μουφτής της Αιγύπτου Σαούκι Ιμπραχίμ Αμπντέλ – Καρίμ Αλλάμ, ο Αρχιραββίνος Ντέιβιντ Ρόζεν από το Ισραήλ, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος, ο Αρχιεπίσκοπος Βορείου Αμερικής Δημήτριος, ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος, ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος κ.ά. Ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται η παρουσία του Μητροπολίτη Ιλαρρίωνα, ο οποίος θα εκπροσωπήσει τον Πατριάρχη Ρωσίας Κύριλλο.
Σε ό,τι αφορά στα πολιτικά πρόσωπα, η ελληνική πλευρά ανέμενε μέχρι την τελευταία στιγμή ότι η αμερικανίδα βοηθός υπουργός για θέματα Ευρώπης Βικτόρια Νούλαντ που σύμφωνα με τις πληροφορίες αναμένεται ούτως ή άλλως στην Αθήνα στις 20 Οκτωβρίου για να προετοιμάσει την επίσκεψη του επικεφαλής του Στέητ Ντιπάρτμεντ Τζον Κέρι θα ερχόταν νωρίτερα για να παραστεί στη Διάσκεψη. Φαίνεται όμως ότι αυτό θα ήταν δύσκολο να συμβεί.
Σημαντική θεωρείται η παρουσία του Στεφάν ντε Μιστούρα, του ειδικού απεσταλμένου του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για τη Συρία, αλλά και υπουργών Εξωτερικών όπως του Γιάννη Κασουλίδη από την Κύπρο, του Αιγύπτιου Σαμέχ Σουκρί και του Ιμπραχίμ αλ – Τζααφάρι από το Ιράκ. Δεν αποκλείεται επίσης να βρεθεί στην Αθήνα ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών του Ιράν.
Δύσκολα πάντως μπορεί να αρνηθεί κανείς ότι οι ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών δεν έδειξαν ζωηρό ενδιαφέρον να παραβρεθούν στη διάσκεψη, κάτι που ίσως πρέπει να προβληματίσει την ελληνική πλευρά…
