Το Υπουργείο Πολιτισμού της Αλβανίας αποφάσισε να παραχωρήσει σε ιδιώτες τα πολιτιστικά μνημεία της χώρας με την απόφαση άρθ. 5110 ημερομηνίας 13.10.2015 “Για την ενοικίαση και την διαχείριση πολιτιστικών μνημείων με σκοπό την αναζωογόνηση τους.” με την δικαιολογία ότι δεν έχει τα απαιτούμενα κονδύλια και το προσωπικό να τα διαχειριστεί το υπουργείο.
Απορίες προκαλεί το γεγονός πως η απόφαση έχει ληφθεί στις 13 Οκτωβρίου του 2015 αλλά δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (για να έχει νομική ισχύ) στις 17 Μαρτίου 2016, μόλις 5 μέρες μετά την κατάθεση της αίτησης της Συνόδου Κληρικών της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Αλβανίας (12 Μαρτίου 2016) να της επιστραφούν οι εκκλησίες και τα ιερά κειμήλια που διαχειρίζεται ακόμα το Αλβανικό κράτος. Θυμίζουμε πως έχει προηγηθεί σκανδαλώδης πασαρέλα νυφικών σε δύο από τις σημαντικότερες και παλιότερες Ορθόδοξες εκκλησίες στο Μπεράτι και στο Ελμπασάν όπου μοντέλα φωτογραφήθηκαν προκλητικά μπροστά στην Ωραία Πύλη και επάνω στο Δεσποτικό Θρόνο. Αυτές τις δυο εκκλησίες τις διαχειρίζεται το Αλβανικό κράτος ως πολιτιστικά μνημεία.
Στην απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού της Αλβανίας δεν γίνετε συγκεκριμένη αναφορά σε εκκλησίες και μοναστήρια αλλά ούτε εξαιρεί την παραχώρηση αυτών σε ιδιώτες, καθώς αναφέρετε γενικά και αόριστα σε πολιτιστικά μνημεία. Αν αναφερθούμε στην λίστα με τα πολιτιστικά μνημεία στην Αλβανία προκύπτουν ότι έχουν κηρυχθεί πολιτιστικά μνημεία τουλάχιστον 125 εκκλησίες και 36 μοναστήρια, ένα μεγάλο μέρος των οποίων είναι υπό την διαχείριση του Αλβανικού κράτους ως μουσεία και εκθέσεις Βυζαντινής τέχνης και αγιογραφίας.
Οι συμβάσεις παραχώρησης/μίσθωσης πολιτιστικών μνημείων σε ιδιώτες θα διαρκέσουν από ένα μέχρι είκοσι χρόνια ανάλογα με το μέγεθος του πολιτιστικού μνημείου, με δικαίωμα παράτασης της σύμβασης παραχώρησης/μίσθωσης.
Σύμφωνα με την νομική βάση όπου βασίζεται αυτή η απόφαση και αυτές οι συμβάσεις παραχώρησης/μίσθωσης, οι κρατικές περιουσίες που παραχωρούνται σε ιδιοκτήτες για εκμετάλλευση δεν μπορούν να επιστραφούν στο ιδιοκτήτη πριν το τέλος της σύμβασης παραχώρησης/μίσθωσης του πολιτιστικού μνημείου.
Ως αποτέλεσμα των όσων προαναφέραμε, η Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη εκκλησία της Αλβανίας δεν θα μπορέσει να πάρει την κυριότητα σε αυτά τα πολιτιστικά μνημεία πριν τελειώσει η σύμβαση παραχώρησης/μίσθωσης και η Εθνική Επιτροπή Επιστροφής Περιουσιών έχει δικαίωμα να απορρίψει την αίτηση επιστροφής της συγκεκριμένης περιουσίας με την δικαιολογία ότι το ακίνητο δεν είναι ελεύθερο.
